3.3 en 3.4 Het bestuur wordt feodaal en De verspreiding van de islam

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

3.3 Het bestuur wordt feodaal

KA Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur

Ontstaan feodalisme

Frankische koningen 2 problemen: 

1) Geen geld om soldaten te betalen

2)  Kon groot rijk niet alleen besturen.

Oplossing was het leenstelsel: 

1) leenmannen betaald met een stuk land

2)  leenmannen aangesteld die een gebied voor de koning besturen

Werking leenstelsel 

• Koning = leenheer
• Edellieden (graaf, hertog) of bisschop = leenman
• Leenmannen krijgen gebied 'in leen' en beloven leenheer trouw :

- advies in bestuur en rechtsspraak (= raad)

- militaire steun in oorlog (= daad)

Feodum = leen

Leenheren geven gebieden in leen aan leenmannen

Leenheer: vaak koning

Leenman: vaak edelman of geestelijke (bisschop)

Persoonlijke banden

Bestuurlijke piramide

VERTICALE SOLIDARITEIT

Sociaal-economisch systeem vanaf de 5e eeuw

Politiek-bestuurlijk systeem vanaf de 8e/9e eeuw

Verschil hofstelsel en leenstelsel?

Nadelen feodale stelsel

• Lenen worden erfelijk
•  Systeem van achterleenmannen zorgt voor onduidelijkheid en onpersoonlijkheid
• Eed van trouw soms aan meerdere leenheren die in conflict kunnen komen met elkaar: wie steun je dan? 

3.4 De verspreiding van de islam

Kenmerkend aspect: 

Het ontstaan en de verspreiding van de islam

Veel goden of één god? 

• In de zesde eeuw geloofden de Arabieren in honderden goden
  
• In de stad Mekka stond de Ka'aba: een grote zwarte steen
• Op deze plek aanbidden de Arabieren hun goden
• Ook mensen, waaronder veel handelaren, uit andere landen bezochten de Ka’aba en baden er tot hun goden.
• Mekka lag aan een kruispunt van handelswegen en was een belangrijke handelsstad.

Een visioen  

• Mohammed was een handelaar uit Mekka. 
• In een droom, een visoen, vertelde een engel dat er maar één god is, Allah.
• Mohammed vertelde de mensen in Mekka over zijn droom, maar bijna niemand wilde naar hem luisteren. 
• De meeste mensen moesten niets van Mohammed hebben en joegen hem en zijn volgelingen de stad uit

Van Mekka naar Medina

622

• Mohammed vlucht naar Medina
  
• Dit is het begin van de islamitische jaartelling
• In deze stad woonden veel joden en christenen, ook zij geloven in één god (monotheïsme).
• Mohammed, die zich profeet van Allah noemde, kreeg veel aanhangers. 
• Zij noemden zich moslims en hun godsdienst de islam.

Terug naar Mekka

630

• Met een grote groep moslims ging Mohammed terug naar Mekka (630)
• Er werd gevochten en Mohammed won. 
• Veel bewoners van Mekka werden toen alsnog moslim. 
• Mohammed beval dat mensen bij de Ka’aba alleen nog tot Allah mochten bidden.

Na Mohammeds dood (632) breidden kaliefen (opvolgers) de islamitische staat (kalifaat) uit tot een groot Arabisch rijk door het Perzische rijk en delen van het Byzantijnse rijk te veroveren.

Het begrip jihad is zowel innerlijk als

uiterlijk. Leg uit.

 

Hoe het Arabische rijk werd uitgebreid.

(heilige strijd) 1. innerlijke strijd om een goed moslim te zijn en de strijd om e islam te verdedigen, 2. verplichting voor moslims om hun godsdienst te verspreiden, zo nodig met geweld

1. De Perzische en Byzantijnse Rijken waren ernstig verzwakt
2. Arabieren waren door de islam niet meer verdeeld en streden voor hun geloof
3. Jihad

Hoe konden de Arabieren hun rijk zo snel uitbreiden?

Vergelijking

Overeenkomst christendom:

•  monotheïstische godsdienst,
•  heeft een heilig boek: de Koran

Verschillen christendom: 

• vanaf het begin een godsdienst van heersers; niet bestreden 
• islamitische jaartelling begint bij verdrijving Mohammed, niet geboorte (622),
• niet alleen geestelijk leider, ook wereldlijk machthebber
  

Splitsing in de islam

661

• Als Mohammed in 632 sterft is er onduidelijkheid: wie gaat hem opvolgen?
  
• Volgens Soennieten: de meest geschikte volgeling
• Volgens Sjiieten: directe familie van Mohammed
• Het soennisme heeft de meeste volgelingen: ongeveer 90% van de moslims is soennitisch

De islam

• Islam betekent: 'onderwerping'
• Het belangrijkste boek is de Koran of Qoer'ān (القرآن)
• Een moslim moet zich (zoveel mogelijk) houden aan de vijf zuilen, dit zijn godsdienstige verplichtingen.
• Het vrijdaggebed in een moskee is voor mannen verplicht

Vijf zuilen van de islam

geloofsbelijdenis (sjahada)

الشهادة

rituele gebeden (salat)

الصّلاة

geven aan armen (zakat)

زكاة

ramadan

(saum)

رمضان

pelgrimstocht 

(hadj)

الحجّ