2EF VVT Parkinson, kanker en palliatieve zorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Ziekte van Parkinson

Parkinson

Heb jij wel eens gewerkt met een cliënt met de ziekte van parkinson?

Wist je dat..

• de ziekte zich meestal openbaart tussen het 50ste en 70ste levensjaar.
• de ziekte iets vaker voor komt bij mannen dan bij vrouwen.
• 10% van de parkinsonpatiënten het voor zijn/haar 40ste levensjaar heeft
    gekregen.
• 1% van de bevolking boven de 60 lijdt aan parkinson.
• in 10% van de gevallen heeft de parkinson te maken met erfelijke aanleg.

Oorzaken

• Misvormd eiwit > beschadigd de hersenen > verkeerde opdrachten
• Erfelijke aanleg
• Mangaanvergiftiging
• Zware metalen, koolmonoxidevergiftiging en insecticiden

Symptomen parkinson

Symptomen

Mictieproblemen

Slaapstoornissen

Cognitieve stoornissen

Psychische gevolgen

Temoren (trillen) 

Akinesie (bewegingsarmoede) 

Rigiditeit (stijfheid) 

Huidproblemen 

Obstipatie 

Speekselvloed 

Droge mond 

Oogklachten 

Behandeling

Neuroloog stelt diagnose bij stijfheid + 2 andere symptomen.

Medicatie in 7 hoofdgroepen:          (zie thema 10, hfdst 30 VP, hfdst. 33 VIG)

1. Levodopa
2. Anticholinergica
3. Amantadine
4. Dopamine-antagonisten
5. COMT-remmers
6. MAO-B remmers
7. Medicatie die ook tegen andere ziekten ingezet kan worden.

Multidisciplinaire zorg

Jou zorg is gericht op therapietrouw, ondersteuning en begeleiding. 

1. Houding en beweging > fysiotherapie
2. Spraak > logopedie
3. Huidverzorging 
4. Verstoorde slikfunctie > logopedie
5. Maskergelaat > oog hebben voor emoties
6. Medicatie > observatie en rapportage. Vaste tijden
7. Wisselende zorgvraag
8. Seksualiteitsbeleving
9. Psychosociale ondersteuning > angst en onzekerheid, stemming en gedrag. Naasten begeleiden bij zorg voor zorgvrager.

Van welke stof heeft een parkinsonpatiënt een tekort?

1. Testosteron
2. Adrenaline
3. Dopamine
4. Oestrogeen

Oncologische zorgvragers

Oncologische zorgvrager

Curatief of palliatief

Zorg voor de oncologische cliënt

Pijnbestrijding

- Tumorpijn

- Pijn door behandeling

- Indirecte gevolgen van de ziekte

- Observeren en signaleren

- Hoofdbehandelaar is verantwoordelijk voor medicatiebeleid tijdens behandeling.

- Huisarts is verantwoordelijk als zorgvrager is uitbehandeld (palliatief team zkh)

- Fysiotherapie, ontspanningsoefeningen, chemo of radiotherapie of cannabis.

Ondersteuning bij zelfzorg
- In afstemming met zorgvrager + naasten
- Zelfstandigheid bevorderen 

Coördineren van zorg

- Overleg met arts over bijv. pijnstilling 

Psychosociale begeleiding

- Verwerking van angst en onzekerheid

- Sociaal isolement

Voorlichting geven
- Behandeling

- Onderzoeken

- Mogelijkheden qua zorg

Oncologische huiddefecten

Oncologische wond: huiddefect door tumorbehandeling > chemo-, radiotherapie of chirurgie.

Onderliggend weefsel is goedaardig en heeft een normale genezing. 

Oncologische ulcus: wond ontstaan als gevolg van tumor of metastase. Onderliggend weefsel is kwaadaardig en heeft geen normale genezing. 

Zwart - geel - rood classificatie geldt niet meer bij een oncologische ulcus.

Verzorging van oncologische ulcera

Behandelplan opstellen waarin staat: tumorsoort, voorgeschiedenis, levensverwachting, kenmerken, huidige wondverzorging, voedingstoestand en psychosociale problematiek. 

- Ruikt onaangenaam door bacteriën in versterf

- Behandeling om bacteriën te bestrijden.

- Zo nodig overleg wondpoli of huisarts

Verzorging bij uitwendige bestraling

• Houd de huid droog en soepel, gebruik geen zeep. 
• Gebruik bij roodheid en/of een droge huid een indifferente zalf zoals cetomacrogol.
• Overleg bij een oppervlakkige natte wond met het therapiecentrum.
• Zorg dat je de markering er niet af wast.
• Plak geen pleisters op de huid 
• Vermijd stugge, schurende en knellende kleding.
• Ga niet zonnen
• Wees attent op huidbeschadigingen

• Let op de voedingstoestand.

Verzorging bij chemotherapie

Cytostatica geeft veel bijwerkingen.

Afhankelijk van: hoeveelheid, zorgvrager, dosis, soort, toedieningsvorm, combinatie met andere medicatie en lichamelijke conditie van de zorgvrager.

Bijwerkingen chemotherapie

Aandachtspunten bij chemotherapie

- Kans op uitdroging

- Slechte conditie + verlaagde weerstand

- Ernstige vermoeidheid

- Verhoogd valrisico

- Verwardheid

- Ondervoeding

- Ontstekingen in mond, keel en slokdarm

Wist je dat...

• Excreta kan tot 7 dagen na toediening cytostatica bevatten. 
• De zorgvrager dus een besmettingsbron is voor de verpleging/verzorging.
• Persoonlijke beschermingsmiddelen verplicht zijn in de risicovolle periode. 
• Je de protocollen van de instelling moet volgen in deze situaties

Verzorging bij hormonale therapie

Remmende werking op tumoren.

Nadelige bijwerkingen 

Bijv. baardgroei, onvruchtbaarheid, 

opvliegers of borstvorming.

Wat is palliatieve zorg?

Wat is terminale zorg?

Palliatieve terminale zorg bij kanker.

Terminale zorg > laatste levensfase

Palliatieve terminale zorg > levensverwachting van ong. 3 mnd

Verlichten van lijden.

Steun bieden aan zorgvrager + naasten

Praktische maatregelen nemen

Zorg voor fysieke, psychosociale en spirituele aspecten

Zorg voor fysieke aspecten

Voorkomen van lichamelijk lijden

Pijn bestrijden

Fentanyl en/of morfine dmv. pleister 

Orale medicatie

Morfine via injectie sc of iv of via pomp

Houding 

Inzet van hulpmiddelen

Zorg voor fysieke aspecten

Jeuk

Jeuk is erger dan pijn

Complicatie van kanker > reactie van immuunsysteem

Voeding

Richten op wensen van de cliënt

Stoppen met voeding / vocht. 

Zorg voor fysieke aspecten

Mondverzorging

Mondslijmvlies droogt uit

Regelmatig bevochtigen

Uitscheiding

Obstipatie door morfine

Incontinentiemateriaal vs. decubitus

Zorg voor fysieke aspecten

Ademhaling

Morfine geeft verlichting

Frisse omgeving, houding, zn zuurstof

Reutelen

Vermoeidheid

Observeren op andere factoren zoals slapeloosheid/angst

Wat weet jij van palliatieve sedatie?

Ga jij een bepaalde zorgvrager na deze les anders verzorgen/helpen?

Wanneer is iemand terminaal?

1. Levensverwachting korter dan 3 maand
2. Iemand is niet meer te genezen
3. Levensverwachting langer dan 6 maand
4. Behandeling is gericht op genezing

Welk middel wordt vaak gebruikt bij palliatieve sedatie?

1. Paracetamol
2. Midazolam
3. Temazepam
4. Oxazepam

Wie bevestigt een overlijden?

1. Verpleegkundige
2. (verpleeg) huisarts
3. Fysiotherapeut
4. Familie

Wat is curatieve zorg?

1. Zorg gericht op levensverlenging
2. Zorg gericht op pijnbestrijding
3. Zorg gericht op genezing
4. Zorg gericht op comfort