4H interpunctie, meervoud en verkleinwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

komma (,)

(1) Tussen twee persoonsvormen

Als ik naar school ga, pak ik de fiets.

(2) Tussen delen van een opsomming

We hebben chips, chocola, cola en frisdrank gekocht. 

(3) Voor een aantal voegwoorden

Ik zou graag willen gaan fietsen, maar mijn fiets is kapot.

komma (,)

(4) Na een tussenwerpsel 

Hé, daar fietst de minister-president.

(5) voor en na een bijstelling

Meneer Peters, voorzitter van de ouderraad, heeft een grote bijdrage geleverd. 

(6) Achter en/of voor een een aangesproken persoon

Isa, hoe laat vertrekt je trein?

dubbele punt (:)

1) Voor een toelichting of verklaring

Vingerafdrukken worden als uniek beschouwd: zelfs verschillende vingers van dezelfde hand zijn niet gelijk.

2) voor een opsomming

De volgende leerlingen moeten nablijven: Dan, Demi en Anouk. 

3) Voor een citaat

De docent zei: 'Maak je huiswerk en stel de juiste vragen.'

punt komma (;)

(1) Als je iets herhaalt/samenvat wat je al eerder genoemd hebt

Mutsen, sjaals, wanten; deze kledingstukken hebben we in de lente niet meer nodig. 

(2) Tussen twee (hoofd)zinnen die sterk met elkaar samenhangen

Beginnen jullie maar alvast; door het drukke verkeer ben ik wat later. 

Aanhalingstekens

1. Bij de directe rede

Hij zei: 'Deze dag is echt helemaal verkeerd begonnen.'

 'Dit is de smerigste komkommer die ik ooit heb gegeten', stelde zij.

2.  De gebruikte woorden zijn van een ander

Ook de eigen ambtenaren van Van der Burg waarschuwden dat het asielakkoord 'botst' met EU-regels.

Aanhalingstekens

3. Titels (van boeken of films), maar alleen als je niet kunt cursiveren
De roman 'Het jongensmeisje' is geschreven door Joost Zwagerman.

4. Bij ironie, bijzonder gebruik en zelfnoemfunctie

Haar nichtje bracht de kleding naar de 'droogkuis'.

Lastige meervoudsvormen

Soms heb je een apostrof nodig om het woord leesbaar te maken: collega's
Soms is een trema nodig voor de leesbaarheid: braderieën

Soms kun je kiezen: gedachten/gedachtes

Let op woorden uit het Latijn: historici

Woorden met de uitgang -(er)ik, -es, -et met onbeklemtoonde eindlettergreep houden één klinker: dreumes/dreumesen

Lastige verkleinwoorden

Verdubbel de klinker bij -a, -é, -o en -u. -i wordt -ie:
radio - radiootje, coupé - coupeetje 
Bij woorden op -y en bij afkortingen schrijf je een apostrof:
baby - baby'tje, wc - wc'tje

Soms hebben verkleinwoorden een lastige spelling:
diner - dinertje, jongen - jongetje

QUIZZZZ

Test je kennis van interpunctie, meervoud en verkleinwoorden. En hoe zat het ook alweer met samenstellingen? 

tekstvormen

Terug naar de lastige zin-->

dubbele punt

Aanhalingstekens

Komma

puntkomma

om aan te geven dat je het woord en niet de betekenis van het woord bedoelt.

Voor een voegwoord als 'maar', 'omdat', 'want' en 'daarom'.

Voor een opsomming die aangekondigd is

Tussen twee zinnen die bij elkaar horen.

Voor een citaat.

Om aan te geven dat iets gezegd wordt.

In de volgende zin hoort een dubbele punt te staan.
Nadine zuchtte opgelucht: 'Gelukkig, ik heb mijn rijbewijs gehaald!'

1. juist, want het is directe rede.
2. onjuist.

Zij gaan volgende maand niet mee naar Antwerpen, omdat zij geen tijd hebben.
In deze zin moet een komma, want...

1. er moet een komma voor en na een bijstelling
2. er moet een komma voor een onderschikkend voegwoord
3. er moet een komma in een opsomming
4. er moet een komma tussen twee pv's

In de volgende zin is de interpunctie correct:
Ik riep: 'Komt er nog een eind aan'?

1. juist
2. onjuist

Het meervoud van laboratorium is ...

1. laboratoriums
2. laboratoria
3. laboratoriummen

tomaat + soep = .............

1. tomatesoep
2. tomatensoep

Het verkleinwoord van bikini is ......

1. bikini'tje
2. bikini-tje
3. bikinietje

Het meervoud van bacterie is ....

1. bacteriën
2. bacterieën
3. bacteries

Het meervoud van café is .....

1. caféés
2. cafés
3. café's
4. cafees

Het verkleinwoord van café is .....

1. cafeetje
2. cafétje
3. caféétje
4. café'tje

Het meervoud van buggy is ....

1. buggy's
2. buggys
3. buggies
4. bougies

lange + termijn + planning =

1. lange termijnplanning
2. langetermijn planning
3. langetermijnplanning
4. lange-termijnplanning

kapper + zaak = .......

1. kapperzaak
2. kapperszaak

Het verkleinwoord van baby is ....

1. baby'tje
2. babietje
3. babytje

huilen + balk = ..........

1. huilebalk
2. huilenbalk