Samenvatting 6.1 & 6.5 Koude Oorlog

Wereld zonder grenzen

6.1 Koude Oorlog of echte oorlog?

Tijd van Televisie & Computer (1950 - heden)

Leerdoelen

Aan het eind van deze presentatie
kun je herkennen en uitleggen: 

• Wat de Koude Oorlog was. 
• Wat de Marshallhulp inhield.
• Wat de NAVO en Warschaupact zijn.
• Wat de Vietnamoorlog was.
• Wat de Cubacrisis was.
• Hoe de Koude Oorlog is afgelopen.
• Hoe en met wie NL in Europa en in
   de wereld samenwerkt. 

Kenmerken van de Koude Oorlog
(1945 - 1991)

• Een periode van grote spanning
   tussen de VS en de Sovjet-Unie.
  
  

• Wapenwedloop (kernwapens)
   Angst voor een 3e wereldoorlog
  
  
• Geen echte onderlinge oorlog  
   Wel strijd om invloed in de wereld
   (Vietnam + Cuba + Korea)

Angst voor de Sovjet-Unie

• Na 1945 liepen de spanningen tussen de VS en de Sovjet-Unie op.
  
  
• De VS is bang dat de Sovjet-Unie zijn macht in de wereld gaat uitbreiden.
   West-Europa was door de Tweede Wereldoorlog arm en verzwakt...
  
  
• Marshallhulp (1948)
   Hulp van de VS aan West-Europa na de WOII, bedoeld voor de wederopbouw.
   VS: "Op een sterk en rijk West-Europa krijgt de Sovjet-Unie geen invloed! ".

De Navo

• Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (Engels: NATO)
   Opgericht in 1949.
   Militair bondgenootschap tussen de VS, Canada en West-Europese landen.
  
  

• Doel:     
   Bescherming tegen de communistische dreiging uit de Sovjet-Unie
  
  
• "Een aanval tegen een lidstaat is een aanval op alle lidstaten"
  

Het Warschaupact

• Opgericht in 1955, gestopt in 1991.
   Militair bondgenootschap tussen de Sovjet-Unie en Oost-Europese landen.
  
  

• Doel:     
   Bescherming tegen de kapitalistische dreiging uit het Westen
  
  
• Leden:
   Sovjet-Unie, Oost-Duitsland, Polen, Albanië, Bulgarije, Hongarije, Roemenië
   en Tsjecho-Slowakije

NAVO (1949):
Militair bondgenootschap van het Westblok 

Warschaupact (1955):
Militair bondgenootschap van het Oostblok 

Twee Europa's

• West-Europa: kapitalisme
    Doel:
    Een wereld waarin er zo veel mogelijk winst
    wordt gemaakt. 
   
• Oost-Europa: communisme
    Doel: 
    Een wereld waarin iedereen gelijk is aan
    elkaar.  
   

Vietnamoorlog (1955-1975)

• 1954: Frankrijk trekt zich terug, Vietnam wordt opgedeeld:
    Noord-Vietnam kreeg hulp van de Sovjet-Unie
    Zuid-Vietnam kreeg hulp van Amerika
  
  
• Domino-theorie
  
  
• 1964: Noord-Vietnam valt een Amerikaans marineschip aan
  
  
• 1965: Amerika stuurt 200.000 soldaten naar Zuid-Vietnam
  
  
• Oorlog in de jungle   |   Guerilla-tactiek van de Vietcong       
  

Protest tegen de Vietnamoorlog 

• Heel de VS kan de oorlog thuis volgen op tv 

• Oorlogsmisdaden van de VS: Agent Orange

• "Wat doen we hier?!"

• Protesten in de VS en in Europa
  
  
• 1975:
   De VS trekt zich terug uit Vietnam.
   Heel Vietnam wordt communistisch.

Cubacrisis (1962)

• Fidel Castro en Ché Guevara waren bondgenoten van de Sovjet-Unie.
  
• De VS wil Cuba binnenvallen.
• De Sovjet-Unie steunt Cuba en plaatst raketinstallaties : WO 3 ?!

• President Kennedy (VS) eist dat de raketinstallaties weggaan.
   Premier Chroestsjov (Sovjet-Unie) weigert.
• Premier Chroestsjov wil onderhandelen met President Kennedy: 
    "De VS moeten al hun rakketten in Turkije weghalen "
    " De VS moet beloven dat ze Cuba nooit zullen binnenvallen "
  
  
• President Kennedy en Premier Chroesjtsjov gaan akkoord.
  
  
• Betere communicatie tussen de VS en Sovjet-Unie (Hotline)

Het einde van de Koude Oorlog

1985:    Michail Gorbatsjov wordt leider van de Sovjet-Unie. 
                De Sovjet-Unie staat op instorten: slechte economie en veel armoede
                Gorbatsjov voert hervormingen en versoepelingen door om instorting te voorkomen.

1989:    Oost-Duitsland komt in opstand tegen het communistische beleid.
               Zij eisen meer vrijheid en het openzetten van de grens (IJzeren Gordijn + Berlijnse Muur)

               Gorbatsjov weigert het Sovjetleger te sturen om de Oost-Duitse leiders te helpen.
               9 november 1989: Val van de Berlijnse Muur

1990:    Duitsland wordt weer 1 land.

Het einde van de Koude Oorlog

1991:  

De Sovjet-Unie valt uiteen.

Einde van de Koude Oorlog.

Wereld zonder grenzen

6.5 Nederland, Europa en de wereld

Tijd van Televisie & Computer (1950 - heden)

Samenwerking in Europa (1)

• Na WO II waren steenkool en staal onmisbaar voor de wederopbouw.
    Steenkool als brandstof, staal voor de bouw van machines en fabrieken.
  
  
• 1951: 
   Oprichting Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS)
   Nederland, België, Luxemburg, West-Duitsland, Frankrijk en Italië. 
   Samenwerking om een tekort aan steenkool en staal te voorkomen.
  
  
• 1957:
   Oprichting Europese Economische Gemeenschap (EEG)

Samenwerking in Europa (2)

• 1992:  Verdrag van Maastricht
   - Gezamenlijke munt (Euro)
   - Controleren van buitengrenzen
   - Verbeteren van het milieu
   - Opsporen van criminelen
  
  
• 1993:  Oprichting Europese Unie
  
  
• 2020:  Brexit
  
  
• 2023:  27 lidstaten, 24 talen

Organisatie van de Europese Unie

• 450 miljoen Europeanen kiezen om de 5 jaar de leden van het Europees Parlement
   - Het Europees Parlement maakt en controleert wetten die in alle EU-landen gelden.
  
  
• Het dagelijks bestuur van de Europese Unie is in handen van de Europese Commissie.
  
  
• In de Europese Raad zitten de regeringsleiders van alle lidstaten.
   - De raad bepaalt het beleid van de Europese Unie.
   - De raad behandelt problemen die lagere raden niet kunnen oplossen. 
      (Bijv. de Raad van de Europese Unie: Vergadering van ministers van alle lidstaten)
  

Verenigde Naties

In 1945 opgericht door 51 landen.

Tegenwoordig zijn 193 landen in de wereld lid.

Doelen:

• Diplomatie om oorlog te voorkomen
• Vredesmacht (blauwhelmen)
• Leven van mensen verbeteren
   (Bijv. belangen van kinderen via UNICEF)

De val van Srebrenica (1995) 

• Na de Koude Oorlog wilden verschillende
   landen in Joegoslavië onafhankelijk worden. 
  
  
• De Serviërs in Bosnië-Herzegovina zijn tegen:
  "Wij worden hier een minderheidsgroep! "
  
  
• Milosevic (Servische leider van Joegoslavië):
  "Een Servisch Rijk, zonder Bosnische moslims"
  
  
• De VN stuurt een vredesmacht op missie
   om de Bosnische moslims te beschermen.
    

Massamoord in Srebrenica

• Op 11 juli 1995 valt het Servische leger Srebrenica aan. 
  
  
• De Nederlandse VN-soldaten (Dutchbat) mogen niet ingrijpen van de VN.
   Ook als de Servische soldaten de 8000 Bosnische moslimmannen en jongens van hun
   families scheiden en meenemen, staan de Nederlandse blauwhelmen machteloos. 
   De luchtsteun die de VN had beloofd, bleef uit.
  
  
• Later bleek dat de Serviërs de 8000 Bosnische moslimmannen en jongens hadden gedood. 
• Srebrenica is de grootste massamoord (genocide) in Europa sinds de Holocaust van WO II.