Par. 5.1 Planten bekijken - les 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Even herhalen! Welke functie hoort bij welk orgaan? 

1. Dit orgaan is voor de voortplanting. Hier ontstaan zaden, waaruit nieuwe planten groeien.

2. Water met mineralen opzuigen en vastzetten in de grond

3. Hierin lopen de nerven die zorgen voor vervoer van water en stoffen. Tussen de nerven zit bladmoes, daar maakt de plant zijn eigen voedingsstoffen.

4. Dit houdt de plant overeind. Hierin lopen dunne 'buisjes' die water en stoffen naar de bladeren en bloemen vervoeren.

De vorige les heb je een opdracht buiten gedaan. Misschien ben je deze soorten ook wel tegen gekomen?

Wat weet jij eigenlijk van bomen en planten? Zoek bij elkaar!

Kastanje, staan in deze tijd van het jaar prachtig in bloei!

Paardenbloem, vind je vooral op grasvleden en langs de fietspaden

Berk, deze boom kun je herkennen aan zijn witte stam

Madeliefje, deze bloem heeft witte bloemblaadjes en vind je op grasvelden.

Fluitekruid, bloeit met witte bloemen. Vind je op heel veel plekken, vaak in de berm langs de weg. 

Planten bekijken

De vorige les hebben we gekeken naar de onderdelen van een plant. De onderdelen, wortel, stengel, blad, bloem kun je met het blote oog zien.

Kun je alle onderdelen van een plant met je oog zien?

Het antwoord hierop is:

NEE!

Leerdoelen deze les

Je kent de onderdelen van een plantencel met hun functie. Deze onderdelen kun je aanwijzen in een schematische tekening. (blz 98 leerboek en bron 5)

Je kunt het vervoer van water door de plant uitleggen (je gebruikt hierbij de volgende begrippen: wortels, wortelharen, vaatbundels, huidmondjes)

Werken met de microscoop

Om de verschillende cellen van een plant te kunnen zien, heb je een microscoop nodig. 

Hiernaast wordt met de microscoop gekeken naar de onderdelen van een blad.

Waaruit bestaan organen van een plant?

- Organen bestaan uit weefsels + cellen. 

- Hiernaast zie je dat een blad uit vier lagen cellen bestaat.

-  Cellen met dezelfde vorm zitten bij elkaar. 

Een groepje cellen met dezelfde vorm en dezelfde taak noemen we een weefsel (bijv opperhuidweefsel)

Een plantencel bestaat voor een groot deel uit water. De cellen zijn een soort doosjes. 

Waaruit bestaat een plantencel?

Wanneer je een plantencel onder de microscoop bekijkt ziet de plantencel er van buiten naar binnen zo uit:

1. Celwand: stevige laag om de cel

2: Celmembraam: vlies om het cytoplasma. Regelt welke  stof de cel in en uit gaan

3: Cytoplasma: Stroperige vloeistof, hierin liggen de celkern en de bladgroenkorrels

4: Celkern:Klein bolletje in de cel. Regelt alles wat er gebeurt in de cel

5: Vacuole: een blaasje dat volgepompt is met water ,hierdoor is de cel stevig

5: Bladgroenkorrels: groene bolletjes in het cytoplasma. Geeft de plant zijn groene kleur en maken voedingsstoffen 

Leerdoel: Je kunt het vervoer van water door de plant uitleggen (je gebruikt hierbij de volgende begrippen: wortels, wortelharen, vaatbundels, huidmondjes)

• In het blad zitten huidmondjes. dit zijn kleine openingen waardoor stoffen naar buiten kunnen. 
• Het water in de cellen rondom de huidmondjes verdampt en gaat via het huidmondje naar buiten. Dit water wordt door de buurcellen aangevuld. 
• Doordat de plant weer nieuw water opneemt met de wortels blijft de waterstroom in de houtvaten op gang. 
• Het aanzuigen van water door de huidmondjes heet zuigkracht van de bladeren. 

Hoe komt water in de bladeren? -1

Het begint 

bij de basis,

de wortels

Hoe komt water in de bladeren? - 2

• Planten nemen met de wortels water met mineralen op uit de bodem
• Aan de wortels zitten wortelharen. Hiermee zuigt de plant water op. 
• Het water gaat via de vaten in de wortels en stengels naar de bladeren. 
• Een groepje vaten bij elkaar noem je vaatbundels.

Hoe komt water in de bladeren - 3

Wortels zuigen water en voedingsstoffen op.

Houtvaten vervoeren het water met mineralen door de stengel omhoog en via bladnerven naar het blad.

Vaten liggen in groepjes: vaatbundels.

Vaatbundels

• Er zijn twee soorten vaten: Houtvaten en Bastvaten. 
• Door de houtvaten stroomt het water met de mineralen vanuit de wortels omhoog, via de stengel, naar de bladeren.
• Door de bastvaten stroomt water met voedingsstoffen vanuit de bladeren naar  de bloemen en naar beneden (wortels). 
• De vaten liggen dicht bij elkaar. Een groepje vaten noem je een vaatbundel..

Vaatbundels

Vaatbundels lopen van wortels tot in bladnerven en bloemen.

Twee soorten vaten:

• Houtvaten: aan de binnenkant vd stengel
  
  
• Bastvaten: aan de buitenkant vd stengel
  
  

Hoe komen planten aan CO2 en hoe verspreiden ze zuurstof en hoe verliezen ze water?

Huidmondje

Hoe komt water in de bladeren?

Verdamping 

Waterdamp (gas)

Hoe komt het water in de bladeren?

• In het blad zitten huidmondjes. Dit zijn kleine openingen. Gas gaat in en uit.
• Het water in de cellen rondom de huidmondjes verdampt tot waterdamp (gas) en gaat naar buiten. Dit water wordt door de buurcellen aangevuld. 
• Door opname van water (wortels) en verdamping (blad) blijft de waterstroom in de houtvaten op gang. 
• Het aanzuigen van water door verdamping heet zuigkracht van 't blad. 

Wat is het verschil tussen houtachtige en kruidachtige planten? 

Kruidachtige planten hebben water nodig voor de stevigheid. Ze blijven rechtop staan door het water dat  in de vacuoles van de cel zit. 

Houtachtige planten hebben houtcellen voor hun stevigheid.

Ze blijven rechtop staan door dikke celwanden van houtstof. 

https:

Welke onderdelen zitten er in een plantencel? Sleep de goede antwoorden ernaar toe

plantencel

celmembraan

cytoplasma

Vacuole

celwand

bladgroenkorrels

celkern

 Leerdoel: Je kent de onderdelen van een plantencel met hun functie

Regelt alles wat er gebeurt in de cel

hierdoor is de cel stevig

Regelt welke stof de cel in en uit gaan

zorgt voor een stevige laag om de cel heen

Stroperige vloeistof, hierin liggen de celkern en de bladgroenkorrels

Geeft de plant zijn groene kleur en maken voedingsstoffen 

celmembraan

cytoplasma

Vacuole

celwand

bladgroenkorrels

celkern

Zet de stappen van het proces van watertransport in een plant in de goede volgorde.

1

2

3

4

Water stroomt door de nerven

Water in de vaatbundels wordt aangevuld door de wortels.

Water verdampt uit de bladeren.

Water stroomt door de vaatbundels omhoog. 

Maken

Maak opdracht 13,14,15,21,22,23