paragraaf 1.4 het einde van de Opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

paragraaf 4: 

einde van de opstand

Lesdoelen

Welke gevolgen had de onafhankelijkheidsverklaring van de Noordelijke Nederlanden voor de politiek en het geloof?

Waardoor werden de opstandelingen steeds sterker?

Hoe eindigde de Tachtigjarige Oorlog?

Andere oorlogen in Europa

wat gaan we doen?

uitleg 

Tijdbalk maken

maak opdrachten in paragraaf 4: 

1 tot en met 5

1572

1579

1581

1588

Inname van Den Briel

Unie van Utrecht

Plakkaat van Verlatinge

De Republiek der Verenigde Nederlanden

De Republiek: 

Gewestelijke staten voor eigen gewest

---

Staten-Generaal voor alle gewesten

In de Nederlanden was géén vorst,

(itt de situatie in het buitenland)

maar lag het bestuur in handen van de rijke burgers (Holland/Zeeland)

XXX

Staten - Generaal

- buitenlandse zaken

- oorlog en vrede

Gewestelijke Staten

- rechtspraak

- bestuur (eigen wetten)

Raadpensionaris

• Soort minister-president van de gewesten
• Vertegenwoordigde het belangrijkste gewest (Holland) in de Staten-Generaal
• Hij wilde rust en vrede om de handel veilig te stellen!

Stadhouder

• opperbevelhebber van leger en vloot
• geen oorlog: geen werk...

schema van het bestuur.

aan het werk

tijdbalk opdracht:

maak een tijdbalk: volgende gebeurtenissen moeten er in staan

1) Beeldenstorm

2) begin van de Opstand

3) Unie van Utrecht

4) Plakkaat van verlating

5) Republiek van de Zeven Verenigde Nederlanden ontstaat

6) Vrede van Munster

7) Val van Antwerpen

klaar> ga de opdrachten van paragraaf 4 maken : 1 tot met 5 is huiswerk

Wat gaan we doen vandaag?

herhalingsquiz

- uitleg over de strijd na 1584 en op weg naar vrede,

aan het werk: paragraaf 4 af 

Doe nu mee met de quiz!

Hoe heet, wat wij nu al Nederland kennen, in de 17e eeuw?

1. De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
2. De Republiek der Zeventien Verenigde Nederlanden
3. Koninkrijk Nederland
4. De Bataafse Republiek

Hoe heet de bijeenkomst van alle gewesten bij elkaar?

1. Gewestelijke Staten
2. Landvoogdes
3. Stadhouder
4. Staten-Generaal

Raadspensionaris ( 2 antwoorden)

1. opperbevelhebber Staatse leger
2. hoofd van Staten-Generaal
3. benoemt regenten
4. bepaalt militair beleid

Wat is een stadhouder?

1. Legeraanvoerder
2. Burgemeester
3. Voorzitter van Staten-Generaal
4. Hoogste baas van de VOC

De ................ besliste of Nederland oorlog ging voeren of niet

1. gewestelijke staten
2. Staten-Generaal

STATEN GENERAAL ZIJN VERANTWOORDELIJK VOOR ....

1. BINNENLANDS BELEID + MILITAIR BELEID
2. BUITENLANDS BELEID + RECHTSPRAAK
3. BINNENLANDS BELEID + REGENTEN
4. BUITENLANDS BELEID + MILITAIR BELEID

Waar bestond vroeger de Staten-Generaal uit?

1. Burgemeesters
2. Vertegenwoordigers uit de gewesten
3. 1e en 2e kamer
4. Ministers en de koning

wat betekent tolerant

hoe tolerant?

binnenshuis mocht je geloven wat je wilde, maar niet in het openbaar.

buitenkant

binnenkant

De strijd na 1584

Oorzaken succes opstandelingen:

• Groei van de handel en nijverheid van 

Holland en Zeeland (huurleger op tijd betalen);

• Filips II voerde veel oorlogen tegelijk 

(weinig aandacht en geld Nederlanden);

• Republiek kreeg sterke bondgenoten 

(Engeland en Frankrijk);

• 1585 Maurits van Oranje volgde Willem op (succesvolle legeraanvoerder).

Vrede van Munster 1648

1. Vrede met Spanje. Spanje erkende de Republiek als zelfstandig land.

2. zuidelijke Nederlanden blijven bij Spanje

aan het werk: maak paragraaf 4, opdracht 1 t/m 5

nakijken opdrachten 1 t/m 5 par 1.4

1. Wat weet je inmiddels over Willem van Oranje?

• plaats in de samenleving: Willem van Oranje was een hoge edelman, die door Filips II tot stadhouder was benoemd. 
• welke functies hij had: Na de Beeldenstorm ontsloeg Filips II hem, maar het gewest Holland benoemde hem vervolgens tot aanvoerder van het leger en de vloot van de opstandelingen, waarbij hij de titel ‘stadhouder’ behield. 
• hoe hij over religie dacht: Hij was katholiek (een deel van zijn leven), maar vond dat mensen vrij moesten zijn te geloven wat ze wilden. Hij vond dat Filips II de protestanten te hard aanpakte. 
• hoe hij de geschiedenis van de Nederlanden heeft beïnvloed: Hij had grote invloed op de geschiedenis van de Nederlanden, want hij gaf leiding aan de Opstand. 
• en wanneer en hoe hij stierf: Hij werd in 1584 vermoord.

2. Leg uit waarom de afgescheiden gewesten zo’n groot en duur grafmonument voor Willem van Oranje lieten maken.

• Willem van Oranje had in de eerste fase de Opstand geleid. In die periode hadden de opstandige gewesten een deel van de Nederlanden kunnen veroveren en zich afgescheiden van het Spaanse Rijk. 
• Je zou dus kunnen zeggen dat Willem van Oranje een nieuw, onafhankelijk land was begonnen. De gewesten wilden dat niemand dit ooit zou vergeten. Daarom lieten ze zo’n mooi monument maken.

3. Bedenk waarom de gewesten pas 25 jaar na de dood van Willem van Oranje opdracht gaven tot de bouw van een grafmonument.

• Antwoord D: Na de dood van Willem van Oranje was lange tijd onzeker of de Opstand zou slagen.

4. a Tussen 1581 en 1588 verloren de opstandige gewesten veel terrein aan de Spanjaarden. Maar in deze tijd hadden ze nóg een politiek-bestuurlijk probleem. Welk probleem was dat?

• De gewesten hadden geen koning meer en konden die ook niet vinden.

4b.Hoe losten de gewesten dit probleem in 1588 op?

• Ze hielden zelf de macht en vormden een land met zeven aparte gewestelijke besturen.

5. a Leg de naam ‘Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden’ uit.

• De Republiek bestond uit zeven afzonderlijke gewesten (de zeven ‘Nederlanden’), die zich hadden ‘verenigd’ (die dus op bepaalde gebieden samenwerkten).

5 b.

invullen schema

• A= gewestelijke staten (7)
• B=Stadhouder
• C=Staten-Generaal

5 c. Hoe veranderde de rol van de stadhouder tussen 1560 en 1590?

• In 1560 (dus vóór de Opstand) was de stadhouder in dienst van de Spaanse koning en bestuurde hij een gewest. 
• In 1590 (na de stichting van de Republiek) was de stadhouder in dienst van de Gewestelijke Staten en voerde hij de strijdkrachten aan.