Diabetes

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Diabetes en bloedsuiker prikken

Verpleegtechnisch handelen - welzijn

Inhoud les:

• Voorkennis toetsen 
• Anatomie van het lichaam
• Wat is diabetes?
• Type 1 en type 2
• Bloedsuiker prikken

Lesdoelen:

- Je weet welke organen een rol spelen bij diabetes;

- Je weet welke vormen van diabetes er zijn;

- Je weet hoe je een bloedsuiker moet prikken en waar je op let;

- Je weet de verschillen tussen een hypo en een hyper;

- Je weet hoe je insuline toedient en waar je op let;

- Je kent verschillende materialen bij bloedsuiker prikken en insuline toedienen.

Wat weten jullie al over diabetes en bloedsuiker prikken?

Wat is de officiële benaming voor suikerziekte?

1. Diabetes Type 1
2. Diabetes Type 2
3. Diabetes Naxon
4. Diabetes Mellitus

Welk type diabetes is insulineafhankelijk?

1. Type 1
2. Type 2

Anatomie van het lichaam

        Welke organen spelen een rol bij 

                               diabetes?

Anatomie van het lichaam

Alvleesklier:

- ligt links achter/onder de maag

- 2 hoofdfuncties:

1. maakt insuline aan

2. helpt bij de spijsvertering

- geeft insuline af aan het bloed

- eilandjes van Langerhans

(daar wordt de insuline gemaakt)

Eilandjes van Langerhans

Groepjes cellen die als eilandjes bij elkaar liggen, deze bevinden zich in de alvleesklier.

 Alfa cellen produceren de hormonen glucagon

 Beta cellen maken het hormoon insuline

Anatomie van het lichaam

Insuline: hormoon dat een rol speelt bij de glucosewaarde. Een tekort of geen aanmaak hiervan, leidt tot diabetes. Wordt aangemaakt in de alvleesklier.

Glucagon: wordt aangemaakt in de alvleesklier. Verhoogt de bloedsuikerspiegel als deze daalt.

Waar denken jullie aan bij diabetes (vormen, soorten etc)?

Diabetes type 1

• Insuline afhankelijk;
• Eilandjes van langerhans produceren (bijna) geen insuline;
• Ontstaat vaak op jongere leeftijd;
• Symptomen vaak heftiger dan type 2;

Diabetes type 2

• Lichaam maak zelf wel insuline aan, maar te weinig of de insuline werkt niet goed;
• Wordt meestal met aangepaste voeding en eventueel met medicijnen behandeld;
• Wordt ook wel ouderdomsdiabetes genoemd;
• Speciale vorm van type 2 is zwangerschapsdiabetes.

Begrippen

Insuline --> hormoon dat de glucosewaarde bepaalt. 

Worden gemaakt in de Eilandjes van Langerhans.

Glucose --> brandstof, uit koolhydraten of voeding

Glucagon --> hormoon dat wordt gemaakt in de alvleesklier, verhoogt glucose in het bloed.

Hoeveelheid suiker in het bloed

Hormoon dat ervoor zorgt dat glucose wordt omgezet in glycogeen

Ziekte door problemen bij de productie van en/of reactie op insuline

Belangrijkste suiker in het bloed

Hormoon dat glycogeen wordt omgezet in glucose

glucosegehalte

insuline

diabetes

glucose

glucagon

Wat zijn normaal waarden van een bloedsuiker?

Wat is een bloedsuikerwaarde

De hoeveelheid glucose in je bloed op dat moment

Koolhydraten voorzien de cellen van energie, zij komen als glucose in ons bloed

Normaliter zorgt ons lichaam voor evenwicht van glucosespiegel

Bij diabeten produceert de alvleesklier geen of te weinig insuline en/of het lichaam is minder gevoelig voor insuline. 

Nuchter bloedprikken doe je alleen in de ochtend?

1. Juist
2. Onjuist

De waarde van bloedglucose wanneer de cliënt acht uur niet gegeten en gedronken ( behalve water) heeft, heet de nuchtere waarde!

• Dagcurve  1 tot 8 metingen per 24 uur.
• Voor de hoofdmaaltijden.
• Na de hoofdmaaltijden.
• Op gezette tijden.

Benodigheden voor het bloedsuiker prikken?

Benodigdheden bloedsuikers prikken: 

• zeep en schone handdoek cliënt
• prikpen + lancet (naaldje)of de lancet van Accu Check
• glucosemeter + teststrip  (gebruiksinstructie)
• handschoenen
• 2 gaasjes en evt. pleister
• naaldenbeker
• afvalbak

Je kan op de volgende plaatsen bloedsuikersprikken.

1. wijsvinger, middelvinger en ringvinger
2. wijsvinger, middelvinger,ringvinger en pink
3. middelvinger, ringvinger en pink
4. duim, wijsvinger, middelvinger

Hypo= te laag bloedsuiker spiegel (lager dan 4)

Hyper= te hoog bloedsuiker spiegel (hoger dan 10)

Wat zijn de verschijnselen bij een hypo of hyper?

Hoe handel je bij een hyper?

Insuline bijspuiten

Water drinken

Bij <15 waarde bewegen > 15 dan juist niet

Hoe handel je bij een hypo?

Toedienen van snel werkende KH

druivensuiker

frisdrank (geen light)

limonadesiroop (geen light)

candybars

energyrepen

Glucosesensor (freestyle libre):

Voordelen:

• Je hoeft niet meer in je vingers te prikken
  
• Je hoeft de sensor maar 1 keer in de 14 dagen te plaatsen
  
• Je bent alleen je telefoon nodig om je bloedsuiker te meten
  
• Over een langere termijn heb je minder hypo’s en hypers
  
• Geeft een mooie grafiek hoe je die dag zit

Geeft een mooie grafiek hoe je die dag zit

Nadelen:

Soms is de meting niet even betrouwbaar als je het niet vertrouwd moet je altijd even een vingerprik doen.

De sensor heeft nog geen alarm die afgaat als je te hoge of te lage waardes hebt

De sensor is helaas ook nog niet te koppelen aan een pomp

Soorten Insuline

Super kortwerkend (voor de maaltijd, werkt 4-5uur, buik)

Kort werkend (15-30 min voor de maaltijd, werkt 6-8 uur ,buik)

Middellang werkend ( been, max effect na 6-8 uur en werkt door)

Langwerkend (geleidelijk opgenomen 24 uur, been of bil)

Mix-insulines (vaak 2x per dag, 1x been 1x buik, zwenken)

Wat doe je als je meer dan 50 mmol insuline moet spuiten?

Vragen?

Terugblik

- Leerdoelen behaald?

- Wat vonden jullie van de les?

Aan de slag...

- Klassikaal oefenen insuline toedienen

- In groepjes van twee oefenen: bloedsuiker prikken

- Rode loper: diabetes

- Aftekenen rode lopers reader