Gesteente verandert

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

Gesteente verandert

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je…

• Uitleggen wat het verschil is tussen endogene en exogene krachten
• Uitleggen wat het verschil is tussen hoogteligging en reliëf
• Uitleggen hoe de verschillende soorten verwering ontstaan en wat de gevolgen ervan zijn

Krachten die de aarde veranderen

Krachten die de aarde veranderen

Endogene krachten:

Def.: Krachten die de aarde van binnenuit veranderen

Krachten die de aarde veranderen

Endogene krachten:

Def.: Krachten die de aarde van binnenuit veranderen

Exogene krachten:

Def.: Krachten die de aarde van buitenaf veranderen

Endogene of Exogene kracht?
'Vulkaanuitbarsting'

1. endogene kracht
2. exogene kracht

Endogene of Exogene kracht?
'Het weer'

1. endogene kracht
2. exogene kracht

Endogene of Exogene kracht?
'Aardbeving'

1. Endogene kracht
2. Exogene kracht

Exogene krachten

Verwering

• mechanische verwering
• chemische verwering

Erosie

• water
• wind
• ijs

Endogene krachten

• Platentectoniek
  
• Aardbevingen
  
• Vulkanisme
  
• Gebergtevorming
  

Veel reliëf

Hoogtepunt: Hoogte van 1 punt

Er is sprake van veel reliëf als er veel verschil in hoogte is.

Gebergten veranderen

Ontstaan van gebergte door endogene krachten (platentechtoniek). 

Een gebergte brokkelt langzaam af. Verwering is hier de oorzaak van.

Verwering: Het afbrokkelen van gesteente onder invloed van het weer of planten en dieren

Twee soorten verwering:

• Mechanische verwering
• Chemische verwering

Jong gebergte

Oud gebergte

Jong gebergte

Oud gebergte

Scherpe punten: er is nog niet genoeg tijd geweest om de toppen af te schuren.

Ronde toppen: afgevlakt door verwering en erosie.

Mechanische verwering

1. Vorstverwering

• water in spleten bevriest en zet uit
  

2. Verwering door temperatuursverschillen

• steen is overdag heet en zet uit, snachts koud en krimpt
  

3. Biologische verwering

• wortels persen zich in spleten en drukken stenen uit elkaar
  

Welk soort verwering?

1. Vorstverwering
2. Biologische verwering
3. Verwering door temperatuurverschil

Welk soort verwering?

1. Vorstverwering
2. biologische verwering
3. Verwering door temperatuurverschil

Welk soort verwering?

1. Vorstverwering
2. Biologische verwering
3. Verwering door temperatuurverschil

Chemische verwering

Verwering waarbij de samenstelling van het gesteente verandert als gevolg van de werking door zuurstof en vocht met zuren

In een warm en vochtig klimaat verweert gesteente sneller (chemisch) dan in een koud en droog klimaat

Op deze manier worden grotten gevormd

Plantenwortels zorgen voor

1. Verwering
2. Verwering door dikker te worden
3. Verwering en erosie
4. Erosie

Jong of oud gebergte?

1. Jong
2. Oud

Jong of oud gebergte?

1. jong
2. oud

Welke vorm van verwering zie je?

1. Mechanische verwering
2. Chemische verwering

Welke vorm verwering zie je?

1. Vorst verwering
2. Chemische verwering
3. Biologische verwering
4. Verwering door temperatuurverschillen

Welke vorm verwering zie je?

1. Vorst verwering
2. Chemische verwering
3. Biologische verwering
4. Verwering door temperatuurverschillen

Leg uit wat het verschil is tussen endogene en exogene krachten?

Wat is het belangrijkste verschil tussen mechanische en chemische verwering?

Stel één vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Gesteente verandert

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Delta

Wat is het verschil tussen de stenen op de twee afbeeldingen? En hoe is dit verschil ontstaan?