2.2 Cultuur in het Romeinse Rijk

• geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Brug in Spanje

Aquaduct in Griekenland

Tempel in Syrië

Griekse Rijk op z'n grootst

Romeinse Rijk op z'n grootst

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

- hoe het Romeinse wereldrijk ontstond.

- hoe het keizerrijk zich ontwikkelde.

KA: - de groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde.

- de klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.

2.2 
Roma invicta: 

Het Romeinse Imperium 

Van stad 

tot wereldrijk

Romeinse geschiedenis in 3 periodes

Periode 1 KONINGSTIJD (753-509 v C)

Rome wordt een Republiek
(509 -  30 v. Chr.)

Republiek = staatshoofd wordt verkozen (in plaats van erfopvolging)

Consuls:

• Ieder jaar 2 nieuwe consuls.
• Bij oorlog: beiden aanvoerder van een deel van het leger.

Senaat (Raad van ouderen)

• Geven raad/advies
• Bestaat uit voornaamste families (adel)

Volksvergadering:

• Romeinse mannen (alleen rijken)
• Weinig invloed.

Rome wordt een Republiek
(509 -  30 v. Chr.)

Imperium = groot rijk met verschillende volken

Redenen voor verovering: verschilden per plek

• Bondgenoten werden aangevallen
• Bevolking van een bepaald gebied bracht de handel / veiligheid van de Romeinen in gevaar.
• Vergilius stelde dat het was omdat ze de taak hadden in de wereld een rechtvaardig bestuur te brengen.

Romeins imperium

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Het keizerrijk

In de 1e eeuw v.C komt er een einde aan de Romeinse republiek. 

• Romeinse generaals worden te machtig --> burgeroorlogen 
• winnaar van de burgeroorlogen: Julius Caesar.
• In 44 v.C liet hij zich benoemen tot dictator voor het leven.
  Kort daarna wordt hij vermoord.
• Adoptiefzoon Octavianus wreekt zijn dood en benoemt zichzelf tot princeps (eerste burger)
• 27. v.C: begin van het keizerrijk: Caesar (keizer) Augustus (de verhevene).

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Het keizerrijk

In de 1e eeuw v.C komt er een einde aan de Romeinse republiek. 

• Na instelling keizerrijk breken 2 eeuwen uit van rust en vrede: Pax Romana
• Rome werd een multiculturele samenleving
• Keizer:
  - Opperbevelhebber leger en de vloot.
  - Benoemde bestuurders van de provincies : gouverneurs.
• Gouverneurs (deze moet je kennen voor tijdvak 3!) 

- Leggen verantwoording af aan de keizer en volgen adviezen op.

- Geven leiding aan de inheemse elites. Zij bestuurden de steden en haalden belasting op.

Eén goede keizer...

...wil niet zeggen dat zijn opvolgers dat ook altijd waren...

4.1.7

Tiberius was geadopteerd door Augustus en was keizer tussen 14 en 37.  Hoewel hij als goede keizer begint, gaat het als snel bergafwaarts...

...en wordt hij vermoord(?) in opdracht van zijn achterneef Caligula, die vervolgens één van de wreedste en slechtste keizers ooit wordt.

4.1.7

Na 4 jaar ellende wordt Caligula vermoord en opgevolgd door zijn oom Claudius. Een goede keizer, en dat had eigenlijk niemand verwacht...

...de (4e) vrouw van Claudius wil dat haar zoon Nero keizer wordt en laat haar man vergiftigen. Nero wordt één van de beruchtste keizers...

4.1.7

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

- hoe de Grieks-Romeinse cultuur ontstond.

- hoe de Grieks-Romeinse cultuur werd verspreid.

KA: - de groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde.

- de klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Ontstaan van de Grieks-Romeinse cultuur

De Romeinen namen veel van de Griekse cultuur over --> mengcultuur.

1. filosofie  2. wetenschap 3. literatuur 4. goden 5. kunst

• Griekse goden --> gelijk gesteld met een Romeinse benaming.
• Romeinse staatsgoden --> beschermen het rijk.
• Bestuurders en ambtenaren moeten de staatsgodsdienst aanhangen.
• Godsdienstige tolerantie --> zolang je maar de staatsgoden en de keizer vereerde!

Romeinse godin Minerva in mozaiëk.

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Ontstaan van de Grieks-Romeinse cultuur

De Romeinen namen veel van de Griekse cultuur over --> mengcultuur.

2. Er werden Griekse wetenschappers en schrijvers in dienst genomen. 

- Dioscorides --> chirurg Romeinse leger --> systematisch onderzoek doen naar geneeskrachtige planten en kruiden.

- Galenus --> hoogstaande arts  --> systematisch onderzoek doen naar lichaamsvocht en organen.

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Ontstaan van de Grieks-Romeinse cultuur

De Romeinen namen veel van de Griekse cultuur over --> mengcultuur.

• De Romeinen namen veel elementen over van de Griekse beeldhouw en bouwkunst. Echter ontwikkelden zij een eigen vormentaal.
• --> realistischer met o.a. rimpels
• --> Griekse elementen zoals zuilen werden vermengd met eigen elementen. Door het gebruik van baksteen en beton konden ze bogen, koepels en gewelven bouwen.
• Aquaducten, badhuizen, bruggen, triomfbogen en basilica's.

Aquaduct

Colosseum

Basilica

Thermen

Triomfboog van Constantijn

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Pantheon - House of gods (Rome)

Zuilen hebben geen bouwtechnische functie meer.

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Verspreiding van de Grieks-Romeinse cultuur.

Over het hele Romeinse rijk werd de cultuur verspreid (romanisering). Dit gebeurde voornamelijk in de steden.

• Inheemse elites gingen Latijn spreken en zich gedragen als Romeinen.
• Het Romeins burgerrecht bevorderde de romanisering.

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Aan de slag!

Facultatief: bekijk de  8 grootste Romeinse uitvindingen: