Samengestelde zinnen: hoofd- en bijzin / Woordsoorten: voegwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Introductie

Les over zinnen en zinsstructuur.

Grammatica H4

Grammatica zinsdelen: 

Samengestelde zinnen; hoofd- en bijzinnen

Grammatica woordsoorten: 

Voegwoorden

Enkelvoudige zin

• Zin met één persoonsvorm
  

Samengestelde zin

• Zin met twee of meer persoonsvormen
  

Voorbeeld enkelvoudige zin

• Het wordt slecht weer vandaag.
• Ik ga vandaag naar de Action.
• Hij kijkt veel naar Star Wars.
  

Voorbeeld samengestelde zin

• Het wordt vandaag mooi weer en we gaan lekker naar het strand. 
• Hij kijkt veel naar Star Wars en schrijft daar over op zijn website.
  

Samengestelde zin

• Bestaat uit twee of meer zinnen.
• Kunnen nevengeschikte zinnen zijn, of ondergeschikte zinnen.
  

Nevenschikking

- Zinnen kunnen los van elkaar voorkomen.

- Je zou in principe tussen alle zinnen een punt kunnen zetten.

Onderschikking

- De zinnen kunnen niet los van elkaar voorkomen.

- De zinnen zijn afhankelijk van elkaar.

Voegwoorden

• Voegwoorden zijn een soort cement.
  
• Je kunt met voegwoorden zinnen aan elkaar plakken.

Voegwoorden

1. Joris loopt altijd naar school, TERWIJL hij een elektrische fiets in de schuur heeft staan.

2. OMDAT Joris slechts 5 minuten hoeft te lopen, heeft hij zijn fiets niet nodig.

3. Joris vindt lopen leuk EN Joris houdt niet van fietsen.

Groen = hoofdzin

Rood = bijzin

Terwijl, omdat en en zijn voegwoorden.

Nevenschikkende voegwoorden 

(2 hoofdzinnen)

• en
• maar
• want 
• of
• dus

Onderschikkende voegwoorden (hoofdzin/bijzin)

• aangezien
• als
• dat
• doordat
• terwijl
• toen
  
• omdat

Oefenen

Opdracht: Benoem de zin (hoofdzin/bijzin) + onderstreep de voegwoorden en zet erboven of ze onderschikkend of nevenschikkend zijn. 

1. Janneke moest vanmorgen naar het ziekenhuis, omdat ze plotseling was uitgegleden op de trap.

2. Aangezien Piet een mooi cijfer had gehaald voor Nederlands, maakte hij zich minder zorgen over zijn aankomende rapport.

3. Diek heeft het hele weekend lekker buiten in de sneeuw gespeeld, maar daarna was hij de sneeuw wel een beetje zat.

hoofdzin bijzin VOEGWOORD

1. Janneke moest vanmorgen naar het ziekenhuis, OMDAT ze plotseling was

 uitgegleden op de trap.

2. AANGEZIEN Joppe een mooi cijfer had gehaald voor Nederlands, maakte 

hij zich minder zorgen over zijn aankomende rapport.

3. Diek heeft het hele weekend lekker buiten in de sneeuw gespeeld, MAAR

 daarna was hij de sneeuw wel een beetje zat.

1. hoofdzin - bijzin. VW = omdat = onderschikkend

2. 

Even oefenen

1. Noteer de voegwoorden

2. Geef aan of ze nevenschikkend op onderschikkend zijn

1. De temperaturen in Rusland zijn de in de winter heel laag, maar in de zomer zijn ze heel erg hoog.

2. Men moet de huid niet verkopen, voordat de beer geschoten is.

3. Stijn gaat op tijd naar bed, want hij moet morgen vroeg op.

4. Als ik mijn diploma behaald heb, ga ik de opleiding rechten doen.

5. Toen we in Limburg op vakantie waren, hebben we de grotten bezocht.

1. hoofdzin - bijzin. VW = omdat = onderschikkend

2. 

Aan de slag

Tweespraak: opdracht 2 p. 224