3KC: Taalverzorging

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 5

Taalverzorging

Afkortingen/Verkleinwoorden

Ga zitten op je plaats

Pak je spullen

Wat gaan we 

vandaag doen?

• Uitleg over samenstellingen;

• Een aantal leerlingen haalt de pitch in;

• Zelfstandig aan het werk;

• De les afsluiten.

Na vandaag kan je:

• Samenstellingen goed spellen

Tussenletters in samenstellingen

Een samenstelling: twee of meer bestaande woorden aan elkaar plakken. Samen vormen ze een nieuw woord.

Samenstellingen

De woorden in een samenstelling kun je vaak gewoon aan elkaar vast schrijven. 

Maar, soms moet je tussenletters gebruiken om een goede samenstelling te maken. 

Tussenletter in samenstellingen

3 soorten tussenletters:

Tussenletters –en

Tussenletter –e-

Tussenletter –s-

Tussenletters -en-

Als het eerste woord alleen een meervoud heeft op -en, gebruik je -en- als tussenletters.

Bananendoos

Schoenenwinkel

Kippensoep

Tussenletters -e-

Als het eerste woord een meervoud met -s heeft, gebruik je -e- als tussenletters.

garage

garages

DUS:

garagedeur

garagebedrijf

Tussenletters -e-

Als het eerste woord een meervoud met -s en met -en heeft, gebruik je ook -e- als tussenletters.

groenten

groentes

DUS:

groentesoep

groenteboer

Tussenletters -e-

Als het eerste woord iets is waarvan er maar één is/bestaat, gebruik je ook -e- als tussenletters. Bijvoorbeeld:

zon

maan

DUS:

zonnebril, zonnebrandcrème, zonnescherm

maneschijn 

Tussenletters -e-

Als het eerste woord een versterkende betekenis heeft, gebruik je ook -e- als tussenletters.

apetrots

reuzesterk

Als het eerste woord géén zelfstandig naamwoord is, gebruik je ook -e- als tussenletters:

lachebek, want lach is hier een vorm van het werkwoord lachen. 

Tussenletters -s-

Als je de -s- hoort in de samenstelling, schrijf je de tussenletter -s-

beroepsvoetballer, lievelingskleur

Vervang het 2e woord met iets anders, als dat woord al met een s- begint:

varkensstal, want het is ook varkensvlees. 

stationschef, want het is ook stationshal. 

Aan de slag met:

• H5: Taalverzorging Tussenletter Samenstellingen Opdr. 1, 2, 3

Hoe? Per boek of laptop

Vragen:

Ik loop door het lokaal om je vraag te beantwoorden. Ik kom vanzelf bij je 

langs.

Wat te doen als je klaar bent:

• H5: Taalverzorging Tussenletter Samenstellingen Opdr. 3 & 4

Voor hoe lang?

Groen: Overleggen met je klasgenoten mag. Heb je vragen? Wacht op de docent, of vraag je klasgenoot.

Oranje: We werken op fluisterniveau, vragen? Wacht op de docent.

Rood: We zijn stil aan het werk. Je vragen mag je op een later moment stellen.

Afsluiting

• Vandaag heb je geoefend met samenstelling.
• Kan je samenstellingen goed spellen.