Wat is LessonUp
Zoeken
Kanalen
Inloggen
Registreren
‹
Terug naar zoeken
Historisch overzicht
Historisch overzicht
Geschiedenis van de Romeinse Republiek & Vroege Keizerrijk.
1 / 34
volgende
Slide 1:
Tekstslide
Latijn
Middelbare school
vwo
Leerjaar 6
In deze les zitten
34 slides
, met
tekstslides
.
Lesduur is:
50 min
Start les
Bewaar
Deel
Printen
Onderdelen in deze les
Historisch overzicht
Geschiedenis van de Romeinse Republiek & Vroege Keizerrijk.
Slide 1 - Tekstslide
Expansie in de 2e eeuw
Slide 2 - Tekstslide
Expansie in de 2e eeuw
264 - 146 BC: Punische Oorlogen en oorlogen in Griekenland
Rome verkrijgt grote gebieden:
Maar: vooral de rijken profiteren hiervan
Tweedeling tussen senatoren,
equites
, legerofficieren en de plebejers/proletariërs
Ontstaan van de
latifunda
met slavenarbeid
Veel arme boeren trekken naar de stad
Slide 3 - Tekstslide
De Gracchen
Slide 4 - Tekstslide
De Gracchen
Lex Hortensia
geeft de volksvergadering het recht om wetten aan te nemen naast de Senaat
133: Tiberius komt met landhervormingswet
Tiberius Gracchus wordt vermoord op last van Senatoren
123: Gaius komt met verdergaande wetsvoorstellen
Wordt aangevallen door de consul en de rijken
Gaius pleegt uiteindelijk zelfmoord
Slide 5 - Tekstslide
Tweedeling in de Romeinse politiek:
Populares
: voorstanders van hervormingen
Optimates
(of:
Boni
): suprematie van de rijken
Optimates blijven dominant tot 107:
Popularis
Gaius Marius consul
(homo novus!)
Heeft succes als generaal in Noord-Afrika
Onderbevelhebber:
optimaat
Sulla
Slide 6 - Tekstslide
Legerhervormingen
Tot 100 BC: vrijwilligersleger in Rome
Nadeel: eigen uitrusting, op tijd terug voor de oogst
Marius stelt beroepsleger in
Soldaten zijn nu trouw aan generaal i.p.v. de Senaat
Zowel Marius als Sulla hebben nu een eigen leger!
Slide 7 - Tekstslide
Burgeroorlog
88: conflict over commando in oorlog tegen Mithridates
Sulla neemt Rome in, Marius vlucht
Sulla dood veel
populares
en vertrekt naar Asia
Marius keert terug en dood veel
optimates
Marius consul VII(!), Cinna mede-consul; Marius sterft
83: terugkeer van Sulla; verslaat de populares
Krijgt hierbij hulp van Cn. Pompeius en M. Licinius Crassus
Slide 8 - Tekstslide
Sulla Dictator
Sulla wordt
consul sine collega
Populares buitenspel gezet
Senaat moet besluiten Volksvergadering bekrachten
79: Sulla treedt vrijwillig af (en overlijdt kort daarna)
Slide 9 - Tekstslide
Pompeius en Crassus
Na Sulla: weer problemen met Mithridates
Daarnaast: piraten, slavenopstand van Spartacus, Parthen
Pompeius en Crassus overwinnen en buiten dit uit
Kiezen de kant van de
populares
70: consulaat van Pompeius en Crassus
Macht van volksvergadering wordt hersteld
Slide 10 - Tekstslide
Pompeius en Crassus
Nieuwe strijd tussen
populares
en
optimates
M. Tullius Cicero (
equites
) leider van de
optimates
66-62: Pompeius leidt laatste veldtocht tegen Mithridates
Pontus en Syrië toegevoegd als nieuwe provincies
63: poging tot staatsgreep van
popularis
Catalina
Consul Cicero speelt een rol in het verijdelen
Ondertussen: opkomst Gaius Julius Caesar
Slide 11 - Tekstslide
G. Julius Caesar
Caesar: afkomstig uit patriciërs, maar
popularis
60: Triumviraat tussen Caesar, Crassus en Pompeius
59: Caesar Consul, daarna gouverneur
Gallia Cisalpina
tot 52: onderwerping van Gallië
53: Crassus sneuvelt tegen de Parthen
Senaat benoemt Pompeius tot
consul sine collega
Caesar wordt als ambtloos burger teruggeroepen
Slide 12 - Tekstslide
Alea iacta est...
49: Caesar steekt met zijn leger de Rubicon over
Pompeius vlucht met de Senaat uit Rome naar Griekenland
48: Slag bij Pharsalus, overwinning van Caesar
Pompeius vlucht naar Egypte, wordt gedood
Caesar slaat verzet in Noord-Afrika en Spanje neer
45: terugkeer in Rome, dictator voor het leven
Idus
maart 44: vermoord door o.a. Brutus en Cassius
Slide 13 - Tekstslide
Ondergang van de Republiek
Marcus Antonius, Caesar's rechterhand grijpt de macht
Maar: Caius Octavianus blijkt erfgenaam van Caesar
Nieuw Triumviraat samen met generaal Lepidus
Volksvergadering erkent driemanschap: volmachten
Nieuwe proscriptie: o.a. Cicero wordt gedood
Julius Caesar wordt vergoddelijkt
Octavianus is nu
Divi Iuli filius
Slide 14 - Tekstslide
Octavianus Caesar
42: Slag bij Philippi; Brutus en Cassius verslagen, zelfmoord.
Octavianus bestuurt het Westen, Antonius het Oosten.
Antonius trouwt met Cleopatra (37) scheidt van Octavia (32)
Octavianus maakt Antonius tot staatsvijand
2 september 31: Slag bij Actium; Antonius verslagen
Antonius en Cleopatra plegen zelfmoord
Octavianus alleenheerser, einde van de Republiek.
Slide 15 - Tekstslide
Augustus en het principaat
27 v. Chr: Octavianus wordt
Augustus
, de verhevene.
Republikeinse ambten blijven bestaan, maar in de praktijk heeft Augustus als
princeps
alle macht. Vanaf 23 v. Chr.:
tribunicia potestas
: vetorecht over besluiten magistraten
imperium proconsulare
: oppergezag over stadhouders van senaatsprovincies
Andere provincies direct onder keizerlijk gezag.
Slide 16 - Tekstslide
Pax Augusta
Augustus zorgt voor vrede en stabiliteit
Bij overlijden in 14 na Chr: stevige alleenheerschappij
Ambtenaren van keizer steeds belangrijker dan magistraten, senaat en oude Romeinse adel.
Equites
worden steeds belangrijker en burgerrecht wordt uitgebreid
Rijke provincialen komen in senatoren- of ridderstand
Slide 17 - Tekstslide
Slide 18 - Tekstslide
Julisch-Claudische Huis
Augustus heeft geen mannelijke opvolger.
Stiefzoon
Tiberius
: 14-37.
Bekwaam bestuurder, maar slechte relatie met Senaat
De maiestate
: processen wegens hoogverraad (
delatores
)
27: Tiberius naar Capri, Seianus (aanvoerder praetoriaanse garde) machthebber, maar gedood in 31 op verdenking van voorbereiding staatsgreep.
Slide 19 - Tekstslide
Julisch-Claudische Huis
Caligula
(37-41): keizer op 18-jarige leeftijd, wil paard senator en consul maken. Vermoord.
Poging tot herstel van Republiek, maar keizerlijke garde verijdelt dit.
Claudius
(41-54): hervormt keizerlijk bestuur; verovert Brittannia, maar slechte verhouding met Senaat.
Vergiftigd door echtgenote en nicht Agrippina
Slide 20 - Tekstslide
Julisch-Claudische Huis
Nero
(54-68): stiefzoon van Claudius, getrouwd met dochter
Laat stiefbroer (55) en moeder (59) vermoorden
De maiestate
-processen zorgen voor inkomsten
Toch populair vanwege voedselvoorziening in Rome
Maar: verspeelt goodwill door scheiding Octavia (62)
64: brand Rome; bouw
Domus Aurea
; christenvervolgingen
Tirannie leidt tot opstanden: zelfmoord in 68
Slide 21 - Tekstslide
Het vierkeizerjaar (68-69)
Galba
wordt keizer met steun van de Praetorianen
Otho
wint de Praetorianen voor zich, laat Galba doden
Vitellius:
door Legioenen in Germanië tot keizer uitgeroepen
Veldslag in Noord-Italië: Otho verliest, pleegt zelfmoord
Vespasianus
wordt door de troepen in het Oosten tot keizer uitgeroepen, verslaat Vitellius
Slide 22 - Tekstslide
Slide 23 - Tekstslide
Titus Flavius
Vespasianus
Keizer op 60-jarige leeftijd, komt uit de "
middle class
"
Onderdrukt Joodse optand in Judea als hij keizer wordt
Laat bevel over aan zoon Titus en trekt naar Rome
Sober en doelmatig beleid, financiële hervormingen
Goede samenwerking met Senaat
Bouwt o.a. het
Amfitheatrum Flavium
Sterft een natuurlijke dood
Slide 24 - Tekstslide
Titus
Flavius Vespasianus
Opgevoed aan keizerlijk hof, vriend van Brittannicus
Geen opmerkelijke carrière tot neerslaan Joodse Opstand
71: terug naar Rome, commandant Praetoriaanse Garde
Rechterhand van vader; werd gezien als sluw en wreed
Toch: goede en rechtvaardige keizer na dood vader in 79
24 augustus 79: uitbarsting Vesuvius; stuurt hulp
81: onverwachts overlijden, mogelijk malaria
Slide 25 - Tekstslide
Titus Flavius
Domitianus
Domitianus laat zich nog voor dood van zijn broer door de Praetoriaanse Garde tot keizer uitroepen
Slechte relatie met senaat:
Dominus et Deus
Toch: bekwaam en energiek bestuurder; bouwprogramma
Veldtochten in Germanië en Dacië
Vanaf 85: processen wegens majesteitsschennis
Hernieuwd optreden van
delatores
Slide 26 - Tekstslide
Titus Flavius
Domitianus
Reden: financiële problemen, maar ook toenemend wantrouwen en gevoel van onveiligheid
87: samenzwering; 89: muiterij in leger; beide onderdrukt
93: paranoïde Domitianus begint periode van terreur
96: samenzwering met steun van keizerin Domitia en commandanten van Praetoriaanse Garde
18 september 96: vermoord; chaos in Rome
Slide 27 - Tekstslide
Slide 28 - Tekstslide
Marcus Cocceius
Nerva
De Senaat wijst de 65-jarige
Nerva
aan als opvolger
Komt uit vooraanstaande familie; belangrijke functies gehad
Deelt land uit aan armen; hersteld wegen en aquaducten, beloofd geen senatoren te doden
Zwakke gezondheid, verzet vanuit het leger
97: muiterij Praetoriaanse garde
Oplossing: adoptie van populaire generaal en gouverneur
Slide 29 - Tekstslide
Marcus Ulpius Trajanus
Pater patriae
Nerva sterft op 28 januari 98
Periode van de adoptie-keizers (98-192)
Trajanus: geboren bij Sevilla (Spanje) (familie uit Umbrië)
Praetor en consul onder Domitianus
Na benoeming tot keizer: eerst inspectie Donau en Rijn
Intrede in Rome in 99
Bekwaam bestuurder, goede relatie met Senaat
Slide 30 - Tekstslide
Trajanus: grootste uitbreiding
Geen dreiging van buitenaf, toch drie grote oorlogen
Twee oorlogen tegen Dacia (ingelijfd in 106) (Zuil in Rome)
114-117: oorlog tegen de Parthen
Maar: problemen in Africa en aan de Noordgrens roepen Trajanus terug naar Rome
Overlijdt onderweg in Cilicië
Gecremeerd in Rome, urn bijgezet onder de Zuil
Slide 31 - Tekstslide
Adoptiekeizers
Hadrianus
(117-138): als opvolger aangewezen door Trajanus' vrouw
Geeft veroveringen in Mesopotamië en Armenia op
Adopteert
Antoninus Pius
op voorwaarde dat deze Marcus Aurelius en Lucius Verus adopteert.
Antoninus regeert 22 jaar, rijk kent vrede en welvaart en komt tot grote bloei.
Slide 32 - Tekstslide
Marcus Aurelius (161-180)
Regeert samen met Lucius Verus, maar deze overlijdt in 169
Getrouwd met dochter Antoninus, Faustina: 13 kinderen
"Keizer-filosoof":
Ta eis heauton
("Aan zichzelf")
Oorlog met Parthen en Germanen & Pestepidemie
Benoemt in 177 enige overlevende zoon tot opvolger
Overlijdt op 17 maart 180 op 58-jarige leeftijd
Slide 33 - Tekstslide
Lucius Aurelius
Commodus
(180-192)
Beëindigd de oorlog in Germania na dood van zijn vader
Mist de kwaliteiten om keizer te zijn, slechte relatie Senaat
183: zijn vrouw en zus betrokken bij complot: mislukt
Zus Lucilla verbannen; vrouw Crispina geëxecuteerd
Corrupte regering leidt tot opstand, muiterij, hongersnood
Terreur neemt toe, ziet zichzelf als Hercules en Gladiator
31 december 192: vermoord;
damnatio memoriae
Slide 34 - Tekstslide
Meer lessen zoals deze
Hoofdstuk 3: Geschiedenis van Rome
Augustus 2022
- Les met
25 slides
Latijn
Middelbare school
vwo
Leerjaar 6
Interactieve video: Rome Reconstructed
Juli 2019
- Les met
32 slides
door
Geschiedenisleraar.nl
Geschiedenis
Middelbare school
vmbo, mavo, havo, vwo
Leerjaar 1
Geschiedenisleraar.nl
Interactieve video: Rome Reconstructed
Juli 2019
- Les met
32 slides
door
Geschiedenisleraar.nl
Geschiedenis
Middelbare school
vmbo, mavo, havo, vwo
Leerjaar 1
Geschiedenisleraar.nl
Interactieve video: Rome Reconstructed
Juli 2019
- Les met
32 slides
door
Geschiedenisleraar.nl
Geschiedenis
Middelbare school
vmbo, mavo, havo, vwo
Leerjaar 1
Geschiedenisleraar.nl
Caesar Staatsman en Schrijver
September 2022
- Les met
14 slides
Latijn
Middelbare school
vwo
Leerjaar 5
Les 3: Historisch overzicht
Augustus 2020
- Les met
15 slides
Latijn
Middelbare school
vwo
Leerjaar 6
Intro thema: naar het einde van de republiek
April 2023
- Les met
18 slides
Latijn
Middelbare school
vwo
Leerjaar 3
Caesar
Augustus 2022
- Les met
14 slides
Latijn
Middelbare school
vwo
Leerjaar 3