2223 H5 PTA 3 L14 Jaren '60 feminisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom in de geschiedenisles!

Doelen

8. Je kan uitleggen dat na 15 jaar bikkelen de economie zo was gegroeid dat vanaf 1960 lonen stijgen, wat leidde tot het ontstaan van de consumptiemaatschappij (voor het eerst konden gezinnen apparaten kopen en op vakantie gaan)

9. Je begrijpt dat een groeiende generatiekloof leidde tot ontzuiling, jeugdbewegingen (nozems in de jaren '50, hippies in de jaren '60) en politieke bewegingen (provo, D66)

4. Je kan aan de hand van ontwikkelingen in de (kern)wapenwedloop uitleggen waarom er angst ontstond voor het uitbreken van een atoomoorlog (waar heel de wereld mee te maken zou krijgen)

Kenmerkende aspecten

• De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog
• De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld
• De eenwording van Europa
• De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw

aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen

• De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen

Seks? Heel gewoon!

• Jongeren gingen vanaf de jaren 60 heel anders met seksualiteit om dan hun ouders.
• Taboes als homoseksualiteit, geboortebeperking, abortus en seks buiten huwelijk, waren bij jongeren juist wél bespreekbaar
• Deze verandering in denken over seksualiteit heet: seksuele revolutie

Op 9 oktober 1967 verscheen de kunstenares Phil Bloom geheel naakt in het VPRO-programma Hoepla, wat een primeur voor de Nederlandse televisie was. Het leidde tot grote commotie en zelfs tot Kamervragen in de Tweede Kamer. Ook haalde Phil met haar optreden de internationale pers.

Feminisme

"Beweging die gelijkheid wil tussen mannen en vrouwen."

Emancipatie

"Emancipatie (van het Latijnse emancipatio) is het streven naar een volwaardige plaats in de samenleving vanuit een achtergestelde positie. Dit kan via gelijkgerechtigdheid, zelfstandigheid of de formele toekenning van gelijke rechten, gelijkstelling voor de wet."

Handelingsonbekwaam?

Tot 1956: vrouwen financieel afhankelijk + ontslag na huwelijk

Sinds 1956 worden vrouwen niet meer ontslagen als ze getrouwd zijn...

In het parlement waren er 

46 Kamerleden vóór en 

44 tégen.

De pil

In Nederland sinds 1963,

sinds ~1970 pas  algemeen aanvaard.

Leg een verband tussen de pil en het toenemende aantal werkende vrouwen

Leg een verband tussen de pil en emancipatie van de vrouw

En scheiden?

Dat mocht (eenzijdig) sinds 1971.

Eerste vrouwelijke minister-president (1956): 

Marga Klompé

Noem een verband tussen de verzoringsstaat, de bijstand en scheiding

Dolle Mina

Vernoemd naar Wilhelmina Drucker, feminist uit de eerste feministische golf

(feminist die gestreden heeft voor het vrouwenkiesrecht)

Voorbeelden van acties:

ManVrouwMaatschappij

(MVM)

Een wat meer 'elitaire' feministische actiegroep.

Ten opzichte van Dolle Mina:

'Redelijk' i.p.v. 'Brutaal'

Gericht op samenwerking i.p.v. provocatie.

Hoort deze foto bij MVM of Dolle Mina?

1. MVM
2. Dolle Mina

Hoort deze foto bij MVM of Dolle Mina?

1. MVM
2. Dolle Mina

Noem een verschil en overeenkomst tussen 'Dolle Mina' en MVM

Feminisme

"Beweging die gelijkheid wil tussen mannen en vrouwen."

Leg uit waarom de confessionelen volhielden dat de handelingsonbekwaamheid van getrouwde vrouwen gehandhaafd moest worden.

Leg uit waarom 'de pil' een voorbeeld is van vrouwenemancipatie.

Stelling: "Feminisme is niet meer nodig"

Inderdaad!

Niet mee eens!

Stelling: "Feminisme is niet meer nodig". Vul je motivatie voor je stellingkeuze in

tweede feministische golf

1956: ' handelingsonbekwaamheid'  vrouw opgeheven (vrouwen mochten geen rechtsgeldige handelingen uitvoeren zoals contracten tekenen/bankrekening openen/hebben)

In theorie nu gelijk en zelfstandig: in praktijk verre van.

Verandering door:

-meer vrouwen in hoger onderwijs

-anticonceptiepil (1964) & jongerencultuur zorgen voor:

lossere seksuele moraal

controle over keuzes in leven

leiden tot:

-afname geboortes/omvang gezinnen

introductie betere scheidingswetten/bijstand voor gescheiden vrouwen

-mogelijkheden tot kinderopvang/fulltime werken

 

tweede feministische golf

' Dolle mina'  (verwijzing naar Wilhelmina voeren ludieke acties uit om aandacht te krijgen voor feminisme

Man vrouw Maatschappij lobby'd voor betere overheidshulp zoals kinderopvang en bijstand

Ook in andere landen zoals Ijsland: algehele vrouwenstaking (1975)

https://www.evajinek.nl/nieuws/artikel/5192868/vrouwenstaking-ijsland-protest-24-oktober-1975-emancipatie-feminisme

Eisen:

-Recht op abortus/anticonceptie

-Kinderopvang (leidt tot toename aantallen vrouwen op arbeidsmarkt)

Van verzuiling naar ontzuiling en secularisering

Vanaf de jaren 1960: ontzuiling &secularisering (ontkerkelijking)

Oorzaken:

-  Groeiende welvaart (geleide lonen in jaren '50 & vrije lonen in jaren '60 + marshallplan + wirtschafswunder BRD + gas groningen) leidt welvaartsgroei en consumptiemaatschappij. Mensen kunnen apparaten kopen. Opkomst commerciële Televisie en radio zorgen voor meer contact tussen zuilen.

- Groeiende welvaart leidt tot verstedelijking en sociale mobiliteit: zuilen kunnen nu doorbroken worden (verhuizen), dus er is minder sociale controle (mensen die elkaar controleren op gedrag)

- Ontstaan van jeugdcultuur in de jaren '50 (Nozems) naar Amerikaans voorbeeld. Zij verzetten zich tegen de 'gevestigde orde', dus de kerk en zuilen.

- Overheid wordt tijdens de jaren '50 een verzorgingsstaat en neemt de zorgtaken die eerder door zuilen werden uitgevoerd (armenzorg) over. 

- Opkomst tweede feministische golf vanaf de jaren '60 zorgt voor sterke ontkerkelijking en ontzuiling: vrouwen zijn nu aanwezig buiten het huis en op de werkvloer 

- Ontstaan gevoel maakbare samenleving: overheid streeft economische gelijkheid na (dus verschillen in de samenleving wegwerken)