2.5 de republiek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

De Republiek

Programma

• terugblik
• 2.5 uitleggen
• begrippen oefenen
• filmpje??? 

Aanleiding Opstand

Oorzaak Opstand

Gevolg

Edelen waren ontevreden en wilden meer macht in het bestuur

De bloedraad wordt opgericht

De mensen gaan de kerken bestormen (Beeldenstorm)

Het vervolgen van de Protestanten door Filips II

Alva komt met een leger van 100.000 mannen naar de Nederlanden

De armoede die er voor zorgde dat men niet de hoge belastingen kon betalen

wat was de politieke reden voor de opstand?

1. particularisme
2. censuur
3. centralisatie
4. godsdienstpolitiek

Wat is een andere naam voor de Nederlandse Opstand?

1. De Nederlandse oorlog.
2. De 80 jarige oorlog.
3. De grote oorlog.
4. De Spaans-Nederlandse oorlog.

Wie is geen hoofdpersoon in de opstand?

1. Filips II
2. Willem van Oranje
3. Karel de Stoute
4. De Hertog van Alva

Welke uitleg past het best bij: "Vrede van Augsburg"

1. Wapenstilstand in de Tachtigjarige Oorlog tussen Spanje en de Nederlanden
2. Een verdrag uit 1648 dat een einde maakte aan de Tachtigjarige Oorlog
3. Vredesovereenkomst uit 1555 waarin werd bepaald dat de vorst het geloof van e onderdanen mocht bepalen
4. Verdrag uit 1579 tussen de noordelijke gewesten waarbij werd besloten samen tegen Spanje te strijden

Leerdoel

Hoe leidde de opstand tot het ontstaan van de Republiek?

een nieuwe vorst

• nieuwe landvoogd: Hertog van Parma --> militair sterk
• Nederland opzoek naar nieuwe bondgenoot: Frankrijk --> maar eerst Filips Afzetten

Plakkaat van Verlatinghe

Om een nieuwe vorst te zoeken moest Nederland eerst de Spaanse vorst afzweren. In 1581 tekende de opstandige gewesten het Plakkaat van Verlatinghe, waarmee zij Filips II afzworen als hun vorst.

Mislukking

Het zoeken naar een nieuwe vorst verliep stroef:

• samenwerking met hertog van Anjou verliep slecht
• Willem van Oranje kanshebber, maar: aantal gewesten werkte dit tegen en overleed in 1584
• Elizabeth weigerde het aanbod, steunde wel opstandelingen
• 1588: staking in de zoektocht

De Republiek Der Zeven Verenigde Nederlanden

In 1588 is de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden geboren, een land zonder vorst. 

Bestuur

• Staten Generaal: buitenlandse beleid
• Gewestelijke Staten: binnenlandse zaken.
• Stadhouder werd legeraanvoerder 
• Raadspensionaris was woordvoerder van zijn gewest in de Staten Generaal --> vaak in botsing met de stadhouder 

Van Oldenbarnevelt

Raadpensionaris

Prins Maurits

Stadhouder

Maurits vs. Van Oldenbarnevelt

- Maurits: stadhouder (Holland en Zeeland).

- Johan van Oldenbarnevelt: landsadvocaat (Holland).

- Oorlog: niet goed voor handel.

- Oorlog: goed voor Maurits -> legeraanvoerder.

- Van Oldenbarnevelt: Twaalfjarig Bestand, 1609.

Verder verloop

• 1588: val van de Armada -->  Verdere verliezen voor Spanje
• 1609: 12 jarig bestand door opkomst van handel
• Maurits won hierna veel gebied --> Generaliteitslanden in de Staten Generaal
• 1648: Vrede van Munster, einde oorlog

1555

1566

1568

1572

1575

1579

1581

1584

1588

Unie van Utrecht

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Beeldenstorm

Opstand begint

Watergeuzen nemen Den Briel in

Nederland zweert Filips II af

Filips II koning

Willem van Oranje vermoord

Opstand speelt zich voornamelijk in de Zuidelijke Nederlanden af

Hieronder zie je een tijdbalk. Sleep op de tijdbalk de volgende gebeurtenissen en jaartallen naar de juiste plek.

1566

1568

1572

1579

1648

Beeldenstorm

begin van de Tachtigjarige Oorlog

de Unie van Utrecht wordt gesloten

opstandelingen

veroveren delen van de Nederlanden

het einde van de Tachtigjarige Oorlog.

Wat is de reactie van Filips II op de 'Beeldenstorm'?

1. Hij moedigt de protestanten aan om dit bij elke kerk te doen.
2. Hij doet er niets aan. Het gebeurt toch niet in Spanje.
3. Hij stuurt zijn beste generaal, Alva, om de protestanten te straffen
4. Hij gaat zelf naar de Nederlanden om de protestanten te straffen

Johan van Oldenbarnevelt

Johan de Witt

Alva

Maurits

Willem van Oranje

wat is de chronologische volgorde?

1566

1576

1579 I

1579 II

1581

Unie van Utrecht

Unie van Atrecht

Smeekschrift

Acte van Verlatinge

Pacificatie van Gent

april 1566

zomer 1566

1574

1576

1578

1579

1581

1584

Smeekschrift

Plakkaat van Verlatinghe

Alteratie van A'dam

Beeldenstorm

Moord op WvO

Unie van Utrecht en Atrecht

Ontzet van Leiden

Pacificatie van Gent

Wanneer werd Filips II officieel afgezworen?

1. 1578
2. 1581
3. 1588
4. 1648