1.4 Gedrag bestuderen + po Blijdorp ll

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Nectar 1.4

Dit lesdeel (30 min.): 

- 1.4: Betrouwbaar gedragsonderzoek opzetten

- Toepassen bij PO Gedragsonderzoek Blijdorp

Een gedragsonderzoek

1. Ethogram:

Lijst van te observeren gedragselementen

2. Protocol:

Overzicht met waargenomen gedragselementen gedurende het onderzoek

Ethogram

Protocol

Objectief beschrijven van gedrag

Gedragsonderzoek is objectief

Soms maken mensen zich schuldig aan antropomorfisme: menselijke emoties toekennen aan dieren

Gedrag is georganiseerd in gedragssystemen

Binnen elk type gedrag zijn met elkaar samenhangende onderdelen te onderscheiden

Gedragssyssteem	voortplantingsgedrag
Gedragselementen= gedragshandeling	onderdelen van het gedragssysteem zoals voedsel aanbieden (bij futen als onderdeel van de balts); sidderen bij nestingang (stekelbaars)

Gedragsketen

Vaste volgorde van gedragselementen waarbij de ene handeling leidt tot de andere

PO Gedragsonderzoek 

Lees de inleiding van de po en lees de voorbereidingsopdrachten 1 t/m 4

PO Gedragsonderzoek dl 2

Op basis van een onderzoeksvraag ga je het gedrag van dieren onderzoeken in Diergaarde Blijdorp!

Maar daar heb je wel een goede onderzoeksvraag voor nodig... 

Onderzoeksvraag

Een goed onderzoek begint met een onderzoeksvraag

• Open vraag
• Te beantwoorden met het onderzoek dat je uitvoert

Hoe zou je de volgende onderzoeksvraag beter kunnen maken?
''Wat voor type vloer vinden olifanten prettig?''

Onderzoeksvraag

1. Wat voor type vloer vinden olifanten prettig? 

Beter:

1. 
   Wat is het effect van een betonnen en een rubberen vloer op het loop- en slaapgedrag van olifanten? 
   

Objectief beschrijven van gedrag

Gedragsonderzoek is zo feitelijke mogelijk

• Objectief: zonder oordeel
• Subjectief: met een mening

Onderzoeksvraag

Een goede onderzoeksvraag is te beantwoorden met het onderzoek dat je uitvoert

Dus met een ethogram en een protocol!

Variabelen

Onafhankelijke variabele

De oorzaak, deze variabele kun je veranderen

Afhankelijke variabele 

Het gevolg, verandert door de invloed van de onafhankelijke variabele

Tekst

Betonnen vloer is onafhankelijke variabele

Loopgedrag van olifant is afhankelijke variabele

Gedragsonderzoek

Effect van de onafhankelijke variabele op de afhankelijke

 variabele bij bepaald dier in bepaalde tijd of situatie

Factor die gedrag beinvloed

Het gedrag dat je bestudeert

Het dier dat je bestudeert

Waar en/of hoe lang je het dier bestudeert

Valide onderzoek

Groeien planten sneller met muziek?

Voor betrouwbaar onderzoek (3.2) voer je ook een controle-experiment uit. 

groeisnelheid

muziek

onafhankelijke variabele

afhankelijke variabele

Onderzoeksvraag: Welke invloed heeft het aanbod van speeltjes op de activiteit van olifanten in de dierentuin? Wat is een goed controle-onderzoek?

1. Meerdere olifanten bestuderen
2. Een protocol op het zelfde moment de volgende dag maken
3. Een protocol maken van een omgeving zonder speeltjes

Literatuuronderzoek

Ieder onderzoek kent een literatuurstudie. Hiermee verzamel je informatie uit bestaande bronnen, zoals artikelen of websites.

Gebruik een literatuurstudie voor meer achtergrondinformatie over je onderwerp. In dit geval: zie de onderdelen die je in de theorie moet zetten.

Vergeet niet je bronnen goed te noteren!

Hoe ga je op zoek naar bronnen?

- Wikipedia (start!, niet als enige bron)

- Google scholar

- (Vaktijdschriften)

- (Boeken (Bibliotheek/Tresoar))

- (Delpher.nl (Online kranten))

PO Gedragsonderzoek 30 min.

1. Ga met je groep bij elkaar zitten
2. (Kies een passend dier dat je gaat onderzoeken).
3. Stel een goede onderzoeksvraag op.
4.  Maak een taakverdeling voor het literatuuronderzoek:
5. -voorzitter: verdeelt in overleg de taken en noteert de taakverdeling in een gedeeld document
6. -wie zoekt/zoeken een filmpje over het dier in het wild en maakt een ethogram
7. -wie zoekt de andere gegevens van de voorbereidingsopdracht?
8. Voer je taak uit. Filmpje bekijken met oortjes!

Hypothese

Een mogelijke verklaring voor de gevonden resultaten, die je helpt bepalen hoe je het onderzoek moet uitvoeren

1. Gebaseerd op kennis uit eerder literatuuronderzoek
2. Noem zowel de onafhankelijke als de afhankelijke variabele
3. De hypothese is altijd toetsbaar, anders kun je niet achterhalen of het juist of onjuist is!

Opdracht

Voer de voorbereidingsopdrachten van de po Blijdorp uit en lever deze voor vrijdag digitaal in (1 per groep) voor feedback (zonder beoordeling)

Volgende week volgens de lesplanner definitief inleveren (1 print per groep, in mapje met 3 lege protocollen)