basisstof 1: stofwisseling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Thema 1: 'Ademhaling & verbranding'

BS 1: Stofwisseling

'Heeft dik zijn te maken met je stofwisseling?'

'Energiefabriekjes ?'

'roses are red, I'm fine as hell'

Planning

Afspraken dit schooljaar (5 minuten)

Voorkennis activeren/Wat weet je nog? (10 minuten)

Uitleg (20 minuten)

Verwerkingsvragen (15 minuten)

Aan de slag (20 minuten)

Afsluiting (10 minuten)

Afspraken 

Elke les:

• Boek en aantekeningenschrift mee
• Voorbereid (Huiswerk gemaakt in de online leeromgeving, spullen bij, doorgelezen)
• Pen en potlood bij
• Laptop of tablet mee
• (Online) opdrachten worden gemaakt op een laptop of tablet, geen telefoon!
• Huiswerk schrijf je op in een agenda

• Luister naar elkaar en naar de docent. Steek je vinger op als je iets wilt vragen/zeggen/vertellen
• Geen jas, er zijn kapstokken en je hebt een kluisje

Wat weet je nog over cellen ?

Afspraken

Wat nu als je één van de afspraken niet nakomt/niet voorbereid bent?

• Eén keer kan gebeuren. Niet iedereen is perfect
• Tweede keer: Halve samenvatting schrijven + mail naar huis
• Derde keer: Hele samenvatting schrijven + Handtekening van thuis 

Dierlijke cel

1

2

3

4

5

Plantaardige cel

1

2

3

4

5

6

7

Leerdoelen

• je kunt in je eigen woorden het begrip stofwisseling uitleggen
• je kunt uitleggen hoe een plant  m.b.v. fotosynthese, energie vastlegd in glucose
• je kunt uitleggen dat bij de afbraak van glucose energie vrij komt
• je kunt uitleggen wat mitochondriën doen

vraag: Waarom zijn voedingsstoffen belangrijk?

Waar denk je aan bij het onderwerp: Verbranding en ademhaling?

Wat weet je al over stofwisseling?

Wat is stofwisseling?

Stoffen omzetten in andere stoffen

Stofwisseling

Stofwisseling = stoffen omzetten in andere stoffen

energie -> planten -> zuurstof & voedsel -> mens/dier -> verbranding -> energie

Waarvoor gebruiken wij deze energie?

Deze energie gebruiken mensen en dieren om te bewegen en warm te blijven

Wat hebben planten nog meer nodig voor fotosynthese?

Water en koolstofdioxide

Fotosynthese

- de groene delen

- energie  opgeslagen als glucose

Wat is glucose?

Waarom maakt de plant glucose?

water + koolstofdioxide + licht -> glucose + zuurstof 

In deze groene delen zitten bladgroenkorrels. Hier vindt de fotosynthese plaats. Bladgroenkorrels gebruiken de energie uit zonlicht om koolstofdioxide en water om te zetten in glucose en zuurstof

Glucose is een soort suiker

De plant maakt allerlei andere stoffen uit glucose, zo ook de stoffen waar de plant uit bestaat. 

Stofwisseling bij mensen & dieren

- in ALLE organismen vind stofwisseling plaats

-beweging, warm blijven, groei en herstel

Wat zou er gebeuren als je stofwisseling stopte?

Stofwisseling is nodig om in leven te blijven. zonder stofwisseling ga je dood. Het kan zijn dat een deel van je stofwisseling niet werkt, dan heb je een stofwisselingsziekte. Dit komt vooral voor bij kinderen omdat je er niet oud mee wordt. 

voorbeelden zijn diabetes en taaislijmziekte

Afbraak

-Glucose wordt afgebroken om energie vrij te maken

-De afbraak gebeurd in de mitochondriën

Mitochondriën zijn celorganellen die voorkomen in zowel plantaardige als dierlijke cellen.

mitochondriën = energiefabriekjes

Mitochondriën

• Organellen waarin glucose wordt afgebroken.
• Bij de afbraak van glucose komt energie vrij.
• Die energie kan gebruikt worden om te groeien, warm te blijven, te bewegen etc.
• De afbraak van glucose heet verbranding

Verbranding

Zuurstof + Brandstof --> Koolstofdioxide + Water + Energie

Bij organismen:

Brandstof --> Glucose

Energie --> Warmte, beweging, groei, genezing

Zuurstof + Glucose--> Koolstofdioxide + Water + Energie

Verbrandingsdriehoek

Wat weet je al over fotosynthese?
Wat is hier voor nodig?

De reactievergelijking van fotosynthese

water + koolstofdioxide + energie → glucose + zuurstof

Verbranding en inspanning

• Hoe meer lichamelijke inspanning, hoe meer energie er nodig is.
• Hoe meer energie er nodig is, hoe meer verbranding en nodig is.
• Hoe meer verbranding er nodig is, hoe meer zuurstof er nodig is.

Fotosynthese

Zonlicht

Koolstofdioxide

Glucose

Zuurstof

Water

Wat doen mitochondriën?

De breken glucose af en maken daarbij energie vrij. het zijn eigenlijk een soort kleine energie fabriekjes

In welke soort cellen zullen de meeste mitochondriën zitten denk je?

1. Huidcellen
2. Oogcellen
3. Spiercellen
4. In iedere soort zitten evenveel mitochondriën

cellen die veel energie nodig hebben bevatten veel mitochondriën

+

+

+

Fotosynthese

Koolstofdioxide

Glucose

Water

Zuurstof

Licht

Wat is de functie van mitochondriën?

1. Hier wordt glucose afgebroken zodat zuurstof vrijkomt
2. Hier wordt glucose afgebroken zodat energie vrijkomt
3. Hier wordt zuurstof afgebroken zodat energie vrijkomt
4. Hier wordt energie afgebroken zodat glucose vrij komt

Aan de slag

Wat? > Opdracht 1 t/m 4

Hoe? > Zelfstandig

Hoe lang? > 15 minuten

Hulp? > Tekstboek, docent

Klaar? > Maak alvast je begrippenlijst

Leerdoelen

• je kunt in je eigen woorden het begrip stofwisseling uitleggen
• je kunt uitleggen hoe een plant  m.b.v. fotosynthese, energie vastlegd in glucose
• je kunt uitleggen dat bij de afbraak van glucose energie vrij komt
• je kunt uitleggen wat mitochondriën doen

stofwisseling = stoffen omzetten in andere stoffen

fotosynthese = het maken van iets uit licht (hier met water en CO2) om energie op te slaan in de vorm van glucose. Er komt ook zuurstof bij vrij

Voor de volgende les 

• Maak opdracht 5 t/m 9 van BS 1 
• Maken begrippenlijst dikgedrukte woorden BS 1
  

Tips & Tops?
Wat vond je goed en wat kon beter?