Zinnen en zinsstructuur

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Introductie

Les over zinnen en zinsstructuur.

Grammatica: de basis

Zinnen en zinsstructuur

Enkelvoudige zin

• Zin met één persoonsvorm
  

Samengestelde zin

• Zin met twee of meer persoonsvormen
  

Voorbeeld enkelvoudige zin

• Het wordt slecht weer vandaag.
• Ik ga vandaag naar de Action.
• Hij kijkt veel naar Star Wars.
  

Voorbeeld samengestelde zin

• Het wordt vandaag mooi weer en we gaan lekker naar het strand. 
• Hij kijkt veel naar Star Wars en schrijft daar over op zijn website.
  

Samengestelde zin

• Bestaat uit twee of meer zinnen.
• Kunnen nevengeschikte zinnen zijn, of ondergeschikte zinnen.
  

Nevenschikking

- Zinnen kunnen los van elkaar voorkomen.

- Je zou in principe tussen alle zinnen een punt kunnen zetten.

Onderschikking

- De zinnen kunnen niet los van elkaar voorkomen.

- De zinnen zijn afhankelijk van elkaar.

Voegwoorden

• Voegwoorden zijn een soort cement.
  
• Je kunt met voegwoorden zinnen aan elkaar plakken.

Nevenschikking voegwoorden

• En
• Maar
• Dus
• Want
  

Onderschikking voegwoorden

• Aangezien
• Als
• Dat
• Doordat
• Terwijl
• Toen
  

Wat is een bijzin?

• Je hebt bij een onderschikking te maken met een bijzin.
• Een bijzin is een zinsdeel in de vorm van een zin. Deze zin heeft een eigen persoonsvorm.
  

Volgorde hoofdzin

- Persoonsvorm staat vooraan in een zin, naast het onderwerp.

Volgorde bijzin

- Persoonsvorm staat achteraan.
- Persoonsvorm staat niet naast het onderwerp.

Terwijl de brand woedde, lag de man rustig te slapen
In deze zin is "terwijl" een:

1. onderschikkend voegwoord
2. nevenschikkend voegwoord

Ik weet niet of ik voldoende brood in huis heb
In deze zin is "of " een:

1. onderschikkend voegwoord
2. nevenschikkend voegwoord

Gaan we dit jaar naar Italië of naar Spanje?
In deze zin is "of " een:

1. onderschikkend voegwoord
2. nevenschikkend voegwoord

Oefenen

Grammatica woordsoorten H4: voegwoord

Maak opdr. 1 + 2 (blz. 126, 127)