Ondersteunen bij de uitscheiding

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Thiemen Meulenhoff 

Waar kun je deze les vinden?

Thiemen Meulenhoff: Basiszorg en palliatieve zorg N3 en N4

Module 4: Ondersteunen bij de uitscheiding. 

2. Urine en feces

Lesdoelen 

Aan het einde van de les: 

• Weet ik  wat ik moet observeren bij de verschillende uitscheidingsproducten, kan ik afwijkingen signaleren en rapporteren en de daarbij passende maatregelen treffen
• kan ik  verschillende hulpmiddelen en materialen benoemen. 
• kan ik minimaal 5 aandachtspunten benoemen bij de zorg bij de uitscheiding. 
• kan ik aandachtspunten bij de zorg omtrent incontinentie van urine en ontlasting benoemen
• kan ik iemand (op bed) op de po zetten, incontinentiemateriaal/ uri-tip omdoen, blaaskatheter verzorgen en de aandachtspunten hierbij benoemen

Uitscheiding
wat valt hieronder?

urine;

feces (ontlasting);

transpiratievocht;

uitademingslucht;

menstruatiebloed;

sputum;

braaksel.

Wat vind je er van?

- Heb je weleens uitscheidingsproducten van een ander gezien, wat vond je daar van??

- Bij welk soort uitscheiding voel jij afkeer?

Hulp bij de uitscheiding: urine en ontlasting

Woorden die veel gebruikt worden in de zorg zijn:
Mictie: Uitscheiding van urine.

Feces: Ontlasting.

Defeceren: Ontlasting krijgen.

Obstipatie: Ontlasting is hard en droog, met moeite wordt het uitgescheiden.

Retentie:  Na het uitplassen blijft te veel urine achter in de blaas.

Wat kun je observeren aan de urine?

Observeren urine:

• Geur
  
• Kleur
  
• Hoeveelheid
  
• Frequentie
  
• Helderheid
  
• Manier van urineren

Observeren urine

• Licht geel (helder) - Veel gedronken
  
• Donkere urine - Weinig gedronken
  
• Rode urine - Bloed in de urine
  
• Bruine urine - Oud bloed/ leveraandoening

Bloed in de urine noem je ....?

1. Hematurie
2. Melaena
3. Melanine
4. Melatonine

De aanwezigheid van bloed in de urine kan verschillende oorzaken hebben, bijvoorbeeld:

urineweginfectie.

goedaardige vergroting van de prostaat.

urinewegstenen.

kanker van de urinewegen (nier, urineleider, blaas, prostaat, urinebuis)

trauma.

nierziekten.

De rol van de verpleegkundige

• Je biedt ondersteuning en hulp bij uitscheiding.
• Je krijgt te maken met problemen die zich daarbij kunnen voordoen, zoals; incontinentie. 
• Je maakt gebruik van hulpmiddelen om het uitscheiden gemakkelijker te maken.

Jouw (beroeps)houding is bij dit alles erg belangrijk! Wat wordt hier mee bedoelt?

Urine-incontinentie = onwillekeurig verlies van urine

Zorg bij incontinentie 

• Persoonlijke aandacht voor de cliënt voor mogelijke schaamte, sociaal isolement.
• Bescherming bed: door bijv. een zeiltje, een steeklaken en/of een beschermmatje.
• Hygiëne: goede huidverzorging om beschadiging van de huid te voorkomen. En tegen een onaangename geur.

Urine-absorberend materiaal:

Eendelig: pants, de plakmat en inlegverbandjes.

Tweedelig: een wasbaar netbroekje met daarin een los verband.

Urineopvangsystemen:

Condoomkatheter en de blaaskatheter.

Als een client incontinent is hoef je haar/hem niet meer op toilet te helpen?

eens

oneens

geen mening

Observeren ontlasting

• Kleur
• Geur
• Frequentie
• Hoeveelheid
• Samenstelling
• Manier van defeceren
• Spontaan verlies ontlasting 

Defecatieproblemen

 Observeren Braaksel

Altijd rapporteren!

• Tijdstip en frequentie; ochtend? 
• Hoeveelheid;
  
• Manier van braken; explosief braken
  
• Bestanddelen; bloed, gal, darminhoud.
  
• Geur; fecaal braken

Zorg bij braken

• Bakje geven, 
• Zorg dat het bed, de kleding en de haren zo schoon mogelijk blijven
• Let op dat de ademhalingsweg vrij blijft. 
• Let op voeding; geen vette producten en geen zware producten
• Zorg voor privacy en rust!

Sputum

Is een verhoogde slijmproductie door een ontsteking in de luchtwegen

Observeren sputum

• Hoeveelheid
• Kleur en consistentie: slijmerig, taai, etterig en bloederig
• Geur 

Transpireren

 Een normale en gezonde reactie van het lichaam. 

Onder bepaalde omstandigheden kan transpiratie wijzen op een lichamelijke aandoening.​

Oorzaken van overmatige transpiratie

• Koorts​
• Angst​
  
• Lichamelijk zwakte​
  
• Afwijkingen in het centrale zenuwstelsel​
  
• Hormonale afwijkingen

Bij koud en klam zweet kan er sprake zijn van een ‘shock’ = een levensbedreigende toestand​

​

Zorg bij overmatig transpireren

• Omgevingstemperatuur  verminderen​
  
• Regelmatig opfrissen​
  
• Kleding en linnengoed verschonen, gebruik katoenen materialen​
  
• Extra drinken geven en tekort aan zout voorkomen​

Lesdoelen bereikt? 

• Weet ik wat ik moet observeren bij de verschillende uitscheidingsproducten, kan ik afwijkingen signaleren en rapporteren en de daarbij passende maatregelen treffen
• kan ik verschillende hulpmiddelen en materialen benoemen
• kan ik minimaal 5 aandachtspunten benoemen bij de zorg bij de uitscheiding
• kan ik aandachtspunten bij de zorg omtrent incontinentie van urine en ontlasting benoemen
• kan ik iemand (op bed) op de po zetten, incontinentiemateriaal/ uri-tip omdoen, blaaskatheter verzorgen en de aandachtspunten hierbij benoemen

tot volgende week