Grammatica - woordsoorten en zinsdelen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Donderdag 15/12

Uitleg woordsoorten en zinsdelen

Oefenen

Grammatica: Woordsoorten

Elk woord in een zin kan je benoemen

Lidwoorden

Onbepaald (olw)

Een

Bepaald (blw)

De

Het

Zelfstandige naamwoorden

Mensen

docent, meisje, secretaresse, voetballer, bouwvakker, schoonheidsspecialist, bakker...

Dieren

Ezel, lieveheersbeestje, slang, tor, hond, muis, oxelot...

Planten/natuurverschijnselen

Zonnebloem, orkaan, regenbui, zonneschijn, eik, beukenboom...

Dingen/gevoelens

Tafel, schrift, fiets, kaasschaaf, geluk, liefde, haat, honger...

Eigennamen

Robin, Karel, Mees, Praxis, Amsterdam, Eiffeltoren, Jansen...

Zelfstandige naamwoorden

Enkelvoud en meervoud: mens-mensen

Verkleinwoord: huis-huisje

De, het of een: de kat, het fietspad, een schoolgebouw

Welk antwoord is een onbepaald lidwoord?

1. de
2. een
3. het
4. die

Welk woord is geen zelfstandig naamwoord?

1. hout
2. fiets
3. aardig
4. Amsterdam

Bijvoeglijke naamwoorden (bn)

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over het zelfstandig naamwoord:

- meestal vóór, soms ná het zelfstandig naamwoord 

- korte en lange vorm (mooi - mooie)

- trappen van vergelijking (mooi - mooier - mooist)

- sommige bijvoeglijke naamwoorden zijn gemaakt van een werkwoord

Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

Zegt van welke stof iets is gemaakt:

- een gouden oorbel

- een houten stoel

- een katoenen shirt

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord heeft maar één vorm en eindigt meestal op -en.

De mooie film.

Die film is mooi en heel erg beroemd!

Werkwoorden

Zelfstandig werkwoord (zww)

• Het zww geeft aan wat het onderwerp doet, meemaakt of wat er gebeurt.
  
  
• In een zin staat maar één zww
  
  
• Staat er in de zin maar één werkwoord? Dan is dat een zww!

Hulpwerkwoord (hww)

• Een hww komt alleen voor in een zin met meer dan één werkwoord.
• Helpt om het gezegde te maken!
• Staat meestal vooraan in de zin.

Wat is het zww?
Jij moet volgende keer echt je woordjes beter leren!

1. leren
2. moet
3. beter
4. je

Wat is het zww?
Ik wil ooit een keer parachutespringen!

1. ooit
2. wil
3. keer
4. parachutespringen

Waar of niet waar?
Een zelfstandig werkwoord heeft altijd een hulpwerkwoord nodig.

1. waar
2. niet waar

Wat zijn de hww?
Als je wil schaatsen, moet het echt wel harder vriezen!

1. wil, schaatsen
2. schaatsen, moet
3. schaatsen, vriezen
4. wil, moet

Grammatica

Persoonsvorm

Zinsdelen

Onderwerp

Werkwoordelijk gezegde

Lijdend voorwerp

Persoonsvorm

Ik koop een roze koek.

Tijd: Ik kocht een roze koek.

Persoon: Frank koopt een roze koek.

Getal: De zusjes kopen een roze koek.

Vraag: Koop ik een roze koek?

De werkwoorden in de zin delen rollen uit.

Zinsdelen

Een zin | bestaat | uit zinsdelen.

Kijk welk deel voor de persoonsvorm kan.

Dit deel is dan een zinsdeel.

Het onderwerp/1e rol

Het onderwerp is iemand of iets die iets doet in de zin.

Je kan het antwoord vinden door te vragen:

Wie/wat + pv?

Werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde zijn alle werkwoorden in de zin.

Werkwoorden geven aan wat iemand doet.

Het lijdend voorwerp/2e rol

Het lijdend voorwerp is iemand of iets die iets ondergaat in de zin.

Je kan het antwoord vinden door te vragen:

Wie/wat + pv + ow?

Wat is het onderwerp?
De boeken vielen van de plank.

1. de boeken
2. vielen
3. van de
4. plank

Wat is het werkwoordelijk gezegde?
Ik besloot een Iphone te kopen

1. besloot
2. besloot kopen
3. besloot te kopen
4. besloot een Iphone

Wat is het lijdend voorwerp?
Ik besloot een iPhone te kopen.

1. Ik
2. besloot
3. een iPhone
4. kopen

Nog meer oefenen?

Zie Classroom. Maak gebruik van de oefeningen in Grammatica 1 en 2 in PLOT26 en www.cambiumned.nl