4H - BIO - Herhaling 4.4 + uitleg 4.5

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Herhaling 4.4 + uitleg 4.5

4 HAVO

Leerdoelen

Je kunt...

...enkele onderzoeksmethoden naar verwantschap opnoemen.

...verschillen en overeenkomsten tussen organen en orgaanstelsel van de mens en van verschillende diersoorten herkennen.

...een stamboom aflezen en construeren.

Wat is evolutie?

1. het veranderen van gedaante bij een organisme
2. ontwikkeling die een organisme tijdens zijn leven doormaakt
3. het ontstaan, veranderen en/of verdwijnen van soortenThis is a correct answer
4. het groter worden van een populatie

Wat is geen onderdeel van de evolutietheorie?

1. veranderingen in genotype
2. Natuurlijke selectie
3. Ontstaan van nieuwe soorten
4. Verandering in fenotype

Wat is geen voorbeeld van het evolueren van een soort?

1. Giraffen hebben door de eeuwen heen een langere nek gekregen
2. ijsberen hebben steeds lichtere vacht gekregen
3. kikkers zijn vanuit eitjes in kikkervisjes veranderd
4. berkenspanners (vlinders) hebben donkere vleugels gekregen

Wat wordt er bedoeld met "Survival of the fittest"?

1. De best aangepaste organismen overleven
2. Als je te weinig sport ga je dood
3. De snelste organismen overleven
4. De best aangepaste organismen overleven en planten zich voort.

Wat is de goede volgorde van evolutie?

1. Survival of the fittest, natuurlijke selectie, genetische variatie, overerving goede eigenschappen
2. Genetische variatie, natuurlijke selectie, survival of the fittest, overerving goede eigenschappen
3. Natuurlijke selectie, genetische variatie, survival of the fittest, overerving goede eigenschappen
4. Genetische variatie, survival of the fittest, natuurlijke selectie, overerving goede eigenschappen

Onderzoek naar verwantschap

De mate van verwantschap tussen twee soorten is afhankelijk van het aantal generatie dat heeft geleefd sinds de laatste gemeenschappelijke voorouder leefde.

Verschillende manieren om verwantschap te achterhalen:

• Fossielen
• Vergelijking bouw organismen
• Biochemie
• Genetica

Fossielen

• Fossielen zijn versteende overblijfselen van organismen of afdrukken van organismen in gesteenten.
• Gidsfossielen zijn fossielen die kenmerkend zijn voor een bepaalde periode en daardoor tijdsbepaling leveren.
  

Onderzoek naar verwantschap

De mate van verwantschap tussen twee soorten is afhankelijk van het aantal generatie dat heeft geleefd sinds de laatste gemeenschappelijke voorouder leefde.

Verschillende manieren om verwantschap te achterhalen:

• Fossielen
• Vergelijking bouw organismen
• Biochemie
• Genetica

Homologe organen 

(zelfde oorsprong, verschillende functie/vorm)

-> duidt op verwantschap van organismen

Analoge 

(verschillende oorsprong, zelfde functie/vorm)

-> duidt niet op verwantschap van organismen 

Rudimentaire organen = organen die geen functie meer vervullen.

Door aanpassingen in milieu kunnen organen hun functie verliezen.

Hierdoor wordt het aannemelijk dat verschillende soorten organismen een gemeenschappelijke voorouder hebben.

4. deze organen hebben hetzelfde bouwplan

1. rudimentaire organen
2. homologe organen
3. analoge organen
4. recessieve organen

Organen die hun functie zijn verloren noemen we?

1. Homologe organen
2. Analoge organen
3. Rudimentaire organen

Hoe noem je versteende afdrukken van organismen?

1. Rudimentair
2. Fossielen
3. Analoge gesteenten

De armen van de mens en de voorvin van een walvis hebben hetzelfde bouwplan. Het zijn ...

1. analoge organen
2. homologe organen
3. rudimentaire organen

Onderzoek naar verwantschap

De mate van verwantschap tussen twee soorten is afhankelijk van het aantal generatie dat heeft geleefd sinds de laatste gemeenschappelijke voorouder leefde.

Verschillende manieren om verwantschap te achterhalen:

• Fossielen
• Vergelijking bouw organismen
• Biochemie
• Genetica

Uitpluizen stambomen

Hoe de stambomen er precies uit moeten zien is iets waar nog steeds veel onderzoek naar gedaan wordt. 

Je kunt bijvoorbeeld of een bepaalde stof in soorten voorkomen of niet en aan de hand daarvan een stamboom maken.

Door DNA-sequencing (bepalen van de volgorde van nucleotiden in DNA) zijn de stambomen een stuk nauwkeuriger geworden.

Zet de verwantschap tussen soorten van minst naar meest:

Maki en mens

Maki en gibbon

Mens en chimpansee

Apen van de oude wereld en orang-oetang

Welke van de volgende
cladogrammen (stambomen) geeft weer dat de chimpansee meer verwant is met de mens
dan met de gorilla?

1. stamboom 1
2. stamboom 2
3. stamboom 3
4. geen van deze stambomen

Aan de slag!

Werkplan PO2 verbeteren

of

Maak opdracht 48 t/m 57 van basisstof 5, thema 4 (pagina 199)

Gewervelde embryonale ontwikkeling

https://microbenotes.com/evolutionary-embryology/

Menselijke evolutie en migratie