H6.3 deel 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Havo 4

6.3 Het absolutisme

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

- hoe de Duitse keizer macht verloor

- hoe de macht van Franse koningen werd vergroot

KA: het streven van vorsten naar absolute macht.

Havo 4 6.3 Het absolutisme

De Duitse keizer verliest macht

Godsdienstvrede van Augsburg (1555). Men ging uit van het principe cuius regio, eius religio (wiens gebied, diens religie; de regionale politieke heerser bepaalde de godsdienst).

Dit veranderde doordat de katholieke Habsburgse keizer zijn macht probeerde te versterken: Dertigjarige oorlog van 1618 - 1648. 

1. Protestantisme te onderdrukken. --> Duitse vorsten verzetten zich hiertegen.

2. Macht vergroten

Inmenging van Frankrijk (geologische motieven), Zweden (protestants) en Spanje.

Uitkomst: - miljoenen Duitsers stierven

                  - nederlaag voor de Habsburgse keizer

                  - Duitse rijk raakte versnipperd in honderden staten, stadstaatjes en                             vorstendommen.

                  - Habsburgse keizer richt zich op Oostenrijk --> groot rijk.

Ferdinand II (Graz, 9 juli 1578 – Wenen, 15 februari 1637), was de zoon van Karel II van Oostenrijk, broer van keizer Maximiliaan II, de vader van keizer Matthias. Hij behoorde tot het huis Habsburg en was van 1619 tot zijn dood Rooms-Duits koning en keizer.

Havo 4 6.3 Het absolutisme

De Machtige Franse koning

In Duitsland was de centrale macht van de keizer na 

1648 praktisch verdwenen, maar in Frankrijk was de

 positie van de koning versterkt --> Lodewijk XIV.

l'état c'est moi= de staat, dat ben ik.

De macht van de vorst moest door niets beperkt worden. Hij besliste alles alleen. De Staten-Generaal werd nooit bijeen geroepen en regionale gerechtshoven werden geen goedkeuring meer gevraagd.

--> legitimatie: Droit Divin (=goddelijk recht)

Lodewijk zijn macht gekregen van God en hoefde hij zich alleen tegenover hem te verantwoorden.

Een sterke koning was nodig om te voorkomen dat onderdanen elkaar te lijf gingen.

--> regeringssysteem van Lodewijk XIV= absolutisme

Lodewijk XIV

Zonnekoning Lodewijk XIV

Havo 4 6.3 Het absolutisme

De machtige Franse koning

Lodewijk XIV werd de Zonnekoning genoemd.

Symbool voor de macht van Lodewijk XIV: paleis van Versailles. Hij liet het oorspronkelijke jachtgebouw grondig verbouwen tot een indrukwekkend paleis.

Op deze wijze vergrootte Lodewijk XIV zijn macht;

- Edelen moesten hun intrek nemen op het paleis en leven volgens een strenge etiquette. --> doel: een opstand voorkomen.

- Het leger kwam onder Lodewijks controle (staatsleger i.p.v. afhankelijk te zijn van de edelen). Hoge adel leverden alleen de hoogste officieren, maar loyaal.

- Trok in 1685 het Edict van Nantes in --> vele Hugenoten (calvinisten) moesten wegvluchtten.

- Overheid bemoeide zich met de economie. Minister Colbert (mercantilisme) moest zorgen voor voldoende belasting. Hij beschermde de Franse economie door subsidies te verschaffen.

Minister Colbert

Paleis van Versailles

Beschrijf het verschil in macht van de Habsburgse keizer in het Duitse rijk en in zijn eigen bezittingen. (bekijk ook bron 9)

Geef aan wanneer de dertig jarige oorlog was en noem;
- twee oorzaken en
- twee directe politieke gevolgen ervan.

Geef aan wat absolutisme was.

Geef aan;
- met welke twee argumenten het absolutisme werd verdedigd en
- hoe Lodewijk XIV op politiek gebied zijn streven naar absolutisme bijvoorbeeld in praktijk bracht.

Geef aan wat mercantilisme was, wat het doel ervan was en met twee voorbeelden hoe het in de praktijk werd gebracht.

Toon met twee voorbeelden aan dat Lodewijk XIV niet almachtig werd.

Gebruik afbeelding 6.11.
Leg uit of deze afbeelding past bij het kenmerkend aspect van deze paragraaf.

Werk het leerdoel uitgebreid uit.
- hoe de Duitse keizer macht verloor.

Werk het leerdoel uitgebreid uit.
- hoe de macht van de Franse koningen werd vergroot.