Meer dan lezen par. 5, hoofd- en bijzaken, les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Lezen paragraaf 5

Hoofd- en bijzaken en kernzinnen

Lesdoelen paragraaf 5

Je leert hoofd- en bijzaken te onderscheiden in de tekst.

Hoofd- en bijzaken en kernzinnen

Wat zijn hoofdzaken in een tekst?

Wat zijn bijzaken?

Wat zijn kernzinnen?

Opdracht in tweetallen

Bepaal de hoofdzaken in de tekst. Doe dat door minimaal 3 en maximaal 4 zinnen te onderstrepen.

Onderstreep pas een zin als je het samen eens bent.

Alinea 1

Straatkinderen

1) Wat was je een half uur geleden aan het doen? 2) Grote kans dat jij een PlayStation, Nintento Switch of een andere spelcomputer in je kamer hebt staan, of een grote bak met lego om lekker te bouwen. 3) Misschien een poppenhuis, een autobaan of in de garage zelfs een tafeltennistafel.

Vergelijking! Bijzaak

Alinea 2

1) Wist je dat dit lang niet voor iedereen vanzelfsprekend is? 2) Aan de andere kant van de wereld ligt Brazilië, het grootste land in Zuid-Amerika. 3) In de grote stad Rio de Janeiro leven naar schatting vijf miljoen kinderen in hevige armoede van wie een groot aantal niet eens een dak boven het hoofd heeft opgroeit zonder ouders.

De voorkeursplaatsen voor hoofdzaken zijn vaak inleiding/slot van een tekst en, 1e, 2e of laatste zin van een alinea.

Alinea 3

1) Zij zijn gedwongen te overleven in de keiharde straten van de vele favela’s (krottenwijken).  2) Voor hen geen uurtje op de PlayStation, maar keihard vechten om te kunnen bestaan. 3) Zo moeten deze straatkinderen elke dag op hun hoede zijn voor drugscriminelen en moordenaars.

In zin 2 wordt een vergelijking gemaakt en zin 3 is een voorbeeld!

Alinea 4

1) Gelukkig zijn er steeds meer organisaties die zich het lot van straatkinderen aantrekken. 2) De Stichting Jacobus zet zich in om zoveel mogelijk straatkinderen onderdak en educatie te bieden. 3) Vorig jaar konden met haar hulp ruim 120 kinderen weer naar school.

Samenvatting:

In de grote stad Rio de Janeiro leven naar schatting vijf miljoen kinderen in hevige armoede van wie een groot aantal niet eens een dak boven het hoofd heeft opgroeit zonder ouders.

Zij zijn gedwongen te overleven in de keiharde straten van de vele favela’s (krottenwijken).

 De Stichting Jacobus zet zich in om zoveel mogelijk straatkinderen onderdak en educatie te bieden. (Vorig jaar konden met haar hulp ruim 120 kinderen weer naar school.)

Verschil/overeenkomsten samenvatting en schema

• Overeenkomst: Bij beide noteer je de hoofdzaken (en let je op voorkeursplaatsen, opvallend gedrukte woorden en signaalwoorden voor een tekstverband.
• Verschil: bij een samenvatting noteer je de hoofdzaken/kernzinnen in een lopende tekst met signaalwoorden. In een samenvatting geef je verbanden aan met opsommingstekens enz.

Opdracht:

Maak opdracht 2 op blz. 33-34. Let op: je slaat vraag 5 over!

+ noteer de woorden die je niet begrijpt!

Ben je klaar, dan ga je verder met opdracht 3. Let op: bij vraag 2 markeer je alleen de hoofdzaken van de tekst (je hoeft dus nog niets te doen met de signaalwoorden). Dit is huiswerk voor maandag!

Bespreken (deel) opdracht 3

Wat weet je nu van hoofd- en bijzaken?