Samengestelde zinnen en voegwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Samengestelde 

zinnen en 

voegwoorden

Lezen

Lesdoelen

-ik kan samengestelde zinnen maken

- ik kan voegwoorden gebruiken in samengestelde zinnen

Samengestelde zinnen

Zinnen met twee of meer persoonsvormen noem je samengestelde zinnen.

 Samengestelde zinnen zijn enkelvoudige zinnen die samengevoegd zijn m.b.v. een voegwoord.

Hij is gevallen en hij moet naar het ziekenhuis.

Waarom maak je samengestelde zinnen?

• Samengestelde zinnen maken een tekst beter en prettiger leesbaar. 
• Samengestelde zinnen brengen samenhang in een tekst. 

apps.noordhoff.nl

Enkelvoudige of samengestelde zin? Ook een voegwoord?

voorbeeld:

Ik ga eten halen in de kantine, want ik heb honger.

Samengestelde of enkelvoudige zin?

voorbeeld:
Ik ga eten halen in de kantine, want ik heb honger. Is dit een samengestelde zin en is er een voegwoord?

1. Geen samengestelde zin
2. Samengestelde zin en het voegwoord is ik
3. Samengestelde zin en het voegwoord is, want
4. Alleen een voegwoord namelijk want

Samengestelde zin

Wanneer je van twee korte zinnen één zin maakt, krijg je een samengestelde zin. 

Voorbeeld

Ik sport graag.   Ik voel me dan fitter. 

Ik sport graag, want dan voel ik me fitter.

Voegwoorden (vw)

• Voegwoorden zijn een soort cement.  
  
• Je kunt met voegwoorden zinnen aan elkaar plakken.
  

Voegwoord 

Samengestelde zinnen plak je aan elkaar met een voegwoord.

Voorbeelden: want, omdat, maar, en, terwijl

De leerling leent een pen, want hij is zijn etui vergeten.

PV en ow in samengestelde zinnen

Zet de zin in een andere tijd. Je maakt van de tegenwoordige tijd verleden tijd, of andersom. De werkwoorden die veranderen, zijn persoonsvormen. 

Bijvoorbeeld:

– Noud zoekt een krantenwijk, zodat hij kan sparen voor een scooter. 

→ Noud zocht een krantenwijk, zodat hij kon sparen voor een scooter. 

De persoonsvormen zijn dus zoekt en kan. 

Onderwerp

Stel bij elke persoonsvorm de vraag: wie/wat + pv? Het antwoord is het onderwerp. 

Bijvoorbeeld: – Noud zoekt een krantenwijk, zodat hij kan sparen voor een scooter. 

Wie zoekt? → Noud. Dus: Noud = ow

Wie kan? → hij. Dus: hij = ow

Noud zoekt een krantenwijk, zodat hij kan sparen voor een scooter. 

PV

OW

WWG

zoekt pv

OW: Noud en hij

wg: zoekt, kan sparen

6. Zelfstandig werken

Cursus 5 paragraaf 3 (blz. 176) opdrachten 1 t/m 3 maken

Niet af dan huiswerk.

Herken de
samengestelde zinnen.

1. Ik vind het fijn dat het mooi weer is.
2. De kinderen houden niet erg van skaten.
3. Een lange zin is niet altijd samengesteld.
4. Als je de stof herhaalt, onthoud je meer.

samengestelde zinnen zijn altijd langer dan enkelvoudige zinnen

1. waar
2. niet waar

Waarvoor gebruik je een voegwoord?

1. Om een vraag te stellen.
2. Om te weten of er een d of t komt.
3. Om twee zinnen aan elkaar te plakken.

8. Welk voegwoord kun je niet gebruiken om een goede samengestelde zin te maken?
Damian fiets. Hij appt zijn vriendin.

1. en
2. doordat
3. terwijl
4. ondanks

Welk voegwoord gebruik je om van de volgende zinnen een samengestelde zin te maken?
Ik vind geschiedenis niet leuk. Ik haal wel hoge cijfers.

1. want
2. daarom
3. maar
4. terwijl

Bij alle voegwoorden plaats je een komma voor het voegwoord.
Behalve bij het voegwoord .......

1. maar
2. en
3. of
4. want