Bs 13.7: de lever en de nieren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Gaswisseling en uitscheiding

Wat doen we vandaag?

-Herhaling

-Uitleg basisstof 13.7

-Aan het werk

Verbind de juiste namen bij de onderdelen van de huid.

Lederhuid

Opperhuid

Hoornlaag

Kiemlaag

Talgklier

haarspier

Zintuig

bloedvat

Zweetklier

Zweetklieren maken zweet. Wat is de functie van zweet?

1. nat houden van de huid
2. soepel houden van de huid
3. afkoeling van de huid
4. zweten

Onderdelen ademhalingsstelsel

neusholte

luchtpijp

long

middenrif

huig

slokdarm

longblaasje

Ademen

Slikken

Verslikken

Buikademhaling

Borstademhaling

Middenrif

Tussenrib spieren

Borstbeen

Inademen met de buikademhaling gebeurt in vier stappen.  Zet de stappen in de goede volgorde.

1

2

3

4

Het middenrif spant zich aan en beweegt omlaag.

De borstholte wordt groter.

De longen worden groter.

Lucht stroomt naar binnen.

Leerdoelen

• Je kunt de functies van de lever noemen.
  
• Je kunt de delen van de nieren en van de urinewegen noemen met hun functies en kenmerken.

Bouw van de lever

Leverbloedvaten

De lever heeft drie bloedvaten:

- De leverslagader (van aorta naar lever)

- De leverader (van de lever naar de holle ader)

- De poortader (van de dunne darm naar de lever

Functies lever

1. Voedingsstoffen omzetten (eiwit --> fibrinogeen--> bloedstolling)

2. Gal maken (opslag is in galblaas)

3. Afvalstoffen afbreken. Bv. dode rode bloedcellen. De ontstane galkleurstof verlaten je lichaam via de endeldarm (kleur poep)

Geel zien = lever werkt niet goed

Functies lever

4. Teveel aan eiwitten afbreken. Er ontstaat hierbij ureum.

5. Gifstoffen uit je lichaam halen en afbreken (alcohol drugs en medicijnen) 

De lever breekt dus af, geeft de onwerkzame stoffen aan het bloed en de nieren scheiden het uit.

6. Glucose gehalte constant houden

Wanneer te veel glucose -->

<--Wanneer te weinig glucose

Hepatitis

• Ontsteking van de lever door hepatitisvirus
• Een besmet persoon heeft dan hepatitis 

Hepatitis B

- bloed, sperma, vaginaal vocht

- eerst milde verschijnselen

- later leverkanker of levercirrose

schooltv.nl

De onderdelen van je nieren en urinewegen

Een nier bestaat uit:

het nierschors, niermerg 

en de nierbekken.

Via je nierslagaders komt er
bloed met afvalstoffen in je
nieren. 

Werking nieren

- De nierschors en het niermerg scheiden samen water met afvalstoffen uit (= urine). 

- Het nierbekken verzamelt de urine.

- Via urine leider naar de urineblaas (opslag)

- Verlaat lichaam via urinebuis

Je nieren liggen in de buikholte, aan de rugkant. Je hebt 2 nieren.

Samenstelling urine

Overschot van zouten uit het bloedplasma en ureum wordt door de nieren aan de urine toegevoegd

Veel zouten --> donkere urine
Weinig zouten (veel water) --> lichte urine

Aantekening 13.7 De lever en de nieren

Hepatitis: Virusziekte waarbij de lever ontstoken is.

Nier: Orgaan dat bloed zuivert en dat overtollige en schadelijke (afval)stoffen uitscheidt. Bestaat uit: nierschors, niermerg, nierbekken.

Ureum: Giftige stof die ontstaat bij de
afbraak van overtollige eiwitten in de lever.

Aan het (huis)werk

Lees blz. 211 t/m 214

Mk bs 13.7: opdr 1, 2, 3, 5, 7, 10

Mk bs 13.7: wb opdr. 4 (blz. 216)

Klaar?

https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Insuline/glucoseregeling.htm

https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Lever/bouwlever.htm

https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Nieren/nierenonderbouw.htm

https://schooltv.nl/video/bio-bits-onderbouw-mens-en-lichaam-afl5-uitscheiding/

https://schooltv.nl/video/de-lever-een-grote-chemische-fabriek/