8.4.1 en 8.4.2 kiesrecht en schoolstrijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.4.1 en 8.4.2 kiesrecht en schoolstrijd

8.4.1 Kiesrecht

In 1848 liet Koning Willem II een nieuwe grondwet maken. De Liberaal Thorbecke maakte deze nieuwe grondwet.

Hierin stond onder andere:

- dat het parlement voortaan de wetten maakte

- Dat de ministers voortaan verantwoordelijk waren en niet de koning

Het kiesrecht

Vanaf 1848 Censuskiesrecht:

- Mannen vanaf 23 jaar

- bezit hebben

- een bepaalde som aan belasting betalen

Ongeveer 11% van alle mannen vanaf 23 jaar en 3% van de totale bevolking had kiesrecht.

de meningen zijn verdeeld

- conservatief- liberalen: tegen algemeen kiesrecht

- sociaal-liberalen: stapsgewijs invoeren

- confessionelen: compleet verdeeld

- sociaal-democraten: eerst algemeen mannenkiesrecht

Tegenstanders algemeen kiesrecht:  arbeiders zijn te dom of willen een socialistische revolutie

en vrouwenkiesrecht?

Daar streden vooral vrouwen voor. Deze vrouwen kwamen uit alle verschillende politieke stromingen.

Uitbreiding van het kiesrecht

- vanaf 1850 wordt de belastingvoet verlaagd

- belastingvoet wordt vervangen door bezitten van huis en/of het hebben gevolgd van onderwijs  (tekenen van geschiktheid en welstand)

Het aantal stemgerechtigde mannen steeg hiermee van 11% in 1848 naar 64% in 1910  (20% van de totale bevolking)

pacificatie van 1917

In 1917 sloten de socialisten en confessionelen een deal:

- de confessionelen steunen de socialisten in hun wens voor algemeen kiesrecht.

- in ruil daarvoor steunen de socialisten de wens van de confessionelen voor bijzonder onderwijs 

Zo hebben ze beiden een meerderheid in de kamer

Algemeen kiesrecht dus..

-1917 algemeen mannenkiesrecht en passief vrouwenkiesrecht

- 1919 ook actief kiesrecht voor vrouwen dus algemeen kiesrecht

Emancipatie van de confessionelen

In de grondwet van 1848 werd volledige vrijheid van godsdienst en vereniging van onderwijs vastgelegd.

De katholieken zagen hun kans na jarenlang achtergesteld te zijn en wilden weer de oude kerkorganisatie met de paus en bisdommen instellen. De Protestanten zagen dit niet zitten. Wat als de katholieken meer naar de paus luisterden dan naar de staat?

Anti- paapse gevoelens

- Paaps=katholiek

- Al sinds de 80 jarige oorlog (1568)

- Katholicisme tijd lang verboden

- Strenge protestanten willen bisdommen verbieden

openbare <-> bijzondere scholen

In de grondwet van 1848 werd vastgelegd dat de overheid alleen openbare scholen met algemeen godsdienstonderwijs financierde.

Wil je een eigen school? prima -> zelf betalen

confessionelen werken samen

Katholieken en protestanten willen dat de overheid ook hun religieuze scholen gaat betalen.

Ze gaan samen actie voeren: handtekeningen ophalen, demonstraties, ingezonden artikelen in kranten

samen...of toch niet?

Samen sloten ze een deal met de socialisten voor algemeen kiesrecht in ruil voor de financiering van het bijzonder onderwijs.

Op alle andere gebieden leefden Katholieken en protestanten volledig gescheiden van elkaar. Ze trokken zich terug in hun eigen groep. (Verzuiling)

Aan de slag

ga naar tijd voor geschieden

8.4.1 opdrachten 1 t/m 3

8.4.2 opdrachten 4 t/m 6

maken