2H1: Thema 5: BS 8: Dominant en recessief

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Thema 5: BS 8: Dominant & recessief

Programma

-Terugblik 

- uitleg BS 8 

-Oefenopdrachten

-Start BS 9

-Afsluiting

Leerdoelen

-Je kunt omschrijven wat homozygoot, heterozygoot, dominant en recessief betekenen.

Extra: Je kunt een kruisingsschema opstellen

 

Homozygoot

Heterozygoot

Dominant

Recessief

Ongelijk allelenpaar

Gelijk allelenpaar

Dit allel komt tot uiting in het fenotype

Dit allel komt NIET tot uiting in het fenotype

Homozygoot recessief

Homozygoot dominant

Heterozygoot 

Gensymbolen

-Allelen geef je aan met letters

dominant = A

recessief = a

Gebruik goed te onderscheiden letters!

R en r = goed

P en p = niet goed (lijken teveel op elkaar!)

aa              AA              Aa

Recessieve allelen

-Voor het tot uiting komen van een recessief allel zijn altijd 2 recessieve allelen nodig!

Dominant & recessief

Toepassing voorbeeld:

-rood of zwarte vachtkeur

Gegeven: Allel voor zwarte vachtkleur is dominant

-> Je weet nu zeker dat koe 1 homozygoot recessief is voor de eigenschap

Wat is het genotype van deze runderen?

aa                   AA of Aa?

-Je weet zeker dat koe 2 minimaal 1 dominant allel (A) heeft.

-Je weet niet of deze koe homozygoot of heterozygoot is

Het allel voor sproeten is recessief.
Welk genotype heeft de vrouw op de afbeelding?

1. AA
2. Aa
3. aa
4. Je hebt niet genoeg gegevens om deze vraag te beantwoorden

Hebben de ouders van deze vrouw sproeten?

1. Ja, zeker beide ouders
2. In elk geval 1 van de ouders
3. Nee, geen van beide ouders
4. Je hebt niet genoeg gegevens om deze vraag te beantwoorden

Tekenen op het bord

Bij labradors is het allel voor zwarte vachtkleur dominant (A) over het allel voor witte vachtkleur (a).
Een zwart vrouwtje (links) is homozygoot voor de vachtkleur. Rechts zie je een wit mannetje.
Wat kun je zeggen over het genotype van beide hondjes?

1. Vrouwtje: AA Mannetje: Aa
2. Vrouwtje: AA Mannetje: aa
3. Vrouwtje: aa Mannetje: Aa
4. Vrouwtje: aa Mannetje: AA

Start: Kruisingen

Een kruising:

stap 1: Wat zijn de genotypen van de gekruiste dieren?

stap 2: Welke allelen bevatten de geslachtscellen?

stap 3: Welke mogelijkheden zijn er voor de bevruchte eicel?

X

AA

aa

P:

(extra BS 9: zie Teams)

P = Parentes (= ouders)

Geslachtscellen:

A                       a   

F1:

Aa

F = Filii (= kinderen)

Uitleg

Bij een plant is het allel voor paarse bloemkeur dominant (R) over het allel voor witte bloemkeur (r).

Een plant met paarse bloemen en homozygoot voor de bloemkleur en wordt gekruist met een plant met witte bloemen. Vul het schema in:

P:

geslachts-

cellen:

F1:

X

RR

rr

r

R

Rr

de volgende les

Huiswerk:

BS 8: 1 t/m 3

BS 9 niet in het boek

-Kopieën & opdrachten in Teams kanaal!

Volgende les:

Groep 2: Toeval practicum (077)

Groep 1 & 3: BS 9 Kruisingen

Samenvatting begrippen

-zie Teams kanaal: 'Samenvatting begrippen erfelijkheid'