Visuele beperking

• gehandicaptenzorg
• MBO
• Studiejaar 1

    Visuele beperking

Hoofdstuk 17

Lesprogramma

- Herhaling vorige lessen

- Anatomie van het oog

- Afwijkingen van het oog

- Behandelingen

- Omgang met slechtziende of blinde zorgvrager

Stoornis

Beperking

Handicap

De afwezigheid of een afwijking van een psychologische, fysiologische of anatomische structuur of functie.

Moeilijkheden die iemand heeft ten aanzien van gedrag of het uitvoeren van activiteiten

Het ervaren van een nadelige positie in de maatschappij door een beperking.

Meisjes hebben twee X-chromosomen en daardoor is de kans groot dat zij spierdystrofie van Duchenne krijgen

1. Waar
2. Niet waar

Welke spierdystrofie maakt weinig dystrofine eiwit aan?

1. Spierdystrofie van Duchenne
2. Spierdystrofie van Becker

Onder welke groep valt: motoriek is grof en houterig, eenvoudige spraak, kunnen eenvoudige dingen zelfstandig?

1. Licht verstandelijke beperking IQ 55-75
2. Matige verstandelijke beperking IQ 40-55
3. Ernstige verstandelijke beperking IQ 25-40
4. Diep verstandelijke beperking IQ <25

Hoe wordt het oog beschermd?

wenkbrouwen

Oogleden

Traanklieren

Wimpers

Houdt zweet tegen

Bescherming bij gevaar

Houdt oog vochtig

Houdt stof tegen

Latijnse namen 

Harde oogrok              Sclera 
Oogzenuw                    Nervus opticus 
Hoornvlies                   Cornea   
Vaatvlies                       Choroidea    
Regenboogvlies        Iris 
Netvlies                         Retina

Blinde vlek

plek waar de oogzenuw het oog verlaat. Deze plek bevat geen zenuwcellen, kan hierdoor geen licht opvangen. Op deze plek komt ook slagader het oog binnen, die vertakt zich in binnenkant van netvlies

Gele vlek

Ligt recht tegenover de pupil en

is de gevoeligste plek voor licht. 

Netvlies

Vaatvlies

Oogrok

binnenste laag

Bevat licht gevoelige zenuwcellen

Retina

bevat bloedvaten

doorzichtig hoornvlies

Stevigheid

Buitenste laag

Iris

Sclera

Choroideea

Accomodatie

Vervorming van de lens om voorwerpen goed en scherp te zien.

(Lens wordt boller bij voorwerp van dichtbij)

Licht en kleuren

Staafjes: voor het zien van zwart en wit en werken bij gedempt licht.

Kegeltjes: voor het zien van kleuren en werken bij fel licht.

Vraag: wanneer krijg je last van nachtblindheid?

Op welke plek in het oog zijn er veel kegeltjes?

Visueel gehandicapt

Wanneer iemand minder dan 33,3% ziet

        of een sterk beperkt gezichtsveld heeft.

Ernstig slechtziend: <10% zicht

Blindheid: <0,05% zicht

Oorzaken

1. Erfelijke factoren

- scheelzien: stabismus, tumor, staar, glaucoom

2. Aangeboren niet-erfelijke factoren

- moeder heeft infectie doorgemaakt zoals: rodehond

3. Stoornis rond de geboorte

- zuurstoftekort, hersenbloeding, te veel zuurstoftoediening

Oorzaken - vervolg -

4. Beschadiging door:

- Verwonding en vergiftigingen

- Ontstekingen (hersenvliesontsteking)

- Inwendige ziekten (diabetes, nier- en vaatziekten)

- Tumoren

- Automutilatie

- Neurologische ziekten (MS)

- Ouderdom

Diagnose

Door oogarts in ziekenhuis of speciaal oogcentrum

Oogontsteking

Ontsteking bindvlies: conjunctivitis

Symptomen: rood, gezwollen, tranen, jeuk

Ontstaan: virus-, bacteriële infectie, allergie, tekort aan traanvocht, te droge omgeving, verlamming ooglid.

Behandeling: oogdruppels, oogzalf met of zonder antibiotica, pillen tegen allergie

Entropion

Naar binnen gekeerd ooglid.

Symptomen: pijnlijk, geïrriteerd oog, last van licht

Ontstaan: knijpen met ogen door spasme, oogharen veroorzaken irritatie en ontstekingen in het oog

Behandeling: correctie van oog

Ectropion

Naar buiten gedraaide rand van onderooglid.

Symptomen: roodheid, tranen, uitdroging

Ontstaan: verslapping door ouderdom of verlamming door uitval van hersenzenuw

Behandeling: oogdruppels en/of correctie van oog

Grijze staar - Cataract -

Lens van oog is troebel; laat steeds minder licht door.

Symptomen: wazig zien, dubbelzien, verblinding bij tegenlicht

grijze gloed in het oog.

Ontstaan: ouderdom, verwondingen, ontstekingen, downsyndroom

Behandeling: operatie; lens vervangen voor kunstlens

Groene staar - Glaucoom -

verzameling van allerlei storingen van het oog, namelijk: beschadiging of afsterven van oogzenuw.

Symptomen: blikveldvernauwing

Ontstaan: slechte doorbloeding van oogzenuw,

stoornis in de afvoer kamerwater, verhoging van oogdruk

Behandeling: Oogdruppels of laseren

om af te remmen/ stoppen

Netvliesloslating - Ablatio retinae -

Symptomen: afname van het gezichtsvermogen

Ontstaan: achteruitgang of beschadiging door ongeval, diabetes, hoge bloeddruk

Behandeling: tijdig: operatie, laserstralen

Refractieafwijkingen

Fouten in het optische systeem van het oog

Normale situatie: lichtstralen komen in een brandpunt op het netvlies samen.

Bijziendheid: lichtstralen komen in een brandpunt voor het netvlies samen. (dichtbij scherp, ver af wazig)

Verziendheid: lichtstralen komen in een brandpunt achter het netvlies samen. (dichtbij wazig, ver af scherp)

1. Normale situatie
2. Verziendheid
3. Bijziendheid

Presbyopie

Ouderdomsverziendheid vanaf +/- 45 jaar

Symptomen: dingen van dichtbij slecht zien

Ontstaan: verouderen van ooglens, wordt stugger

Behandeling: -

Hemianopsie

halfzijdige blindheid

Symptomen: gedeeltelijke uitval van gezichtsveld

rechts: lezen, links: regel

Ontstaan: zenuwbanen (door CVA) aangetast

Behandeling: revalidatie; leren omgaan met

Syndroom van Charles Bonnet

Visuele hallucinaties

Symptomen: zien dingen die er niet zijn. Persoon weet dit ook.

Ontstaan: Het lijkt dat bij mensen met een visuele aandoening de hersenen minder informatie krijgen en de leegte zelf spontaan opvullen met beelden (fantoombeelden)

Behandeling: -

Spoedeisende klachten

Direct onderzoek door arts bij:

1. Plotseling hevige pijn in het oog

2. Plotseling wazig zien

3. Plotseling verlies van gezichtsvermogen

4. verwonding van oogbol

5. Plotseling last van hevige overgevoeligheid voor licht

6. Plotseling dubbelzien

7. Gekleurde ringen rond lampen zien

Gevolgen voor ontwikkeling

- Sociale ontwikkeling

- Leren door nadoen

- Initiatief nemen ontmoedigd

-  Geen zelfreflectie > Blindismen: geen voorstelling van eigen lichaam en maakt veel extra bewegingen.

Doofblindheid

Doof/slechthorend en Blind/slechtziend

Dubbel beperkt in communicatie, verwerven van informatie en mobiliteit

Ervaring divers door divers omstandigheden

Laserbehandeling

1. Netvliesbehandeling

Lekkende bloedvaatjes dicht laseren. (diabetes)

2. Na staar operatie

vertroebeling van glasvocht 'wegschieten' na achteruitgang

3. Bijziendheid

4. Verziendheid

Aandachtspunten omgang

- noem eerst iemands naam

- ondertitel wat je zegt, doet en ziet

- schenk glazen half vol

- leg dingen logisch neer

Omgang - voortbeweging -

1. Blindengeleidestok

2. Blindengeleidehond

3. Begeleiding van persoon

Noem aandachtspunten bij het begeleiden over straat van een slechtziende.

Omgang - Oriëntatie -

- Goed en gericht licht

- Contrasten

- Spullen een vaste plek

- Nieuwe omgeving beschrijven

Omgang - Communicatie -

- Computeraanpassingen: toetsenbord, voorleesapparaten

- Lees en kijkhulpmiddelen: brailleschrift, groot beeldscherm

- ADL-hulpmiddelen: horloge met spraak

Psychosociale aspecten

- Sociale contacten

- Verwerken van informatie

- Zelfstandigheid

- Achteruitgang - rouwproces