5.3 Scheiding van machten

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Criminaliteit: 5.3 scheiding van machten

1. Grondwet en grondrechten

Wat doen we tijdens deze les?

Terugblik vorige les 

Uitleg 5.3

Aan de slag met huiswerk

 

Een grondwet is een set regels en principes die het fundament vormen van een land. Het beschrijft hoe de regering werkt, wat de rechten en plichten van burgers zijn, en de basisprincipes van rechtvaardigheid en gelijkheid binnen de samenleving. 

Vereenvoudigde uitleg: Het is als een soort 'handleiding' die de regels en grenzen bepaalt voor hoe een land wordt bestuurd en hoe mensen met elkaar omgaan.

Grondrechten kunnen botsen, bij welke grondrechten komt dat vooral voor?

1. Vrijheid van meningsuiting, recht op gelijke behandeling en persvrijheid
2. Recht op gelijke behandeling, persvrijheid en vrijheid van godsdienst
3. Vrijheid van meningsuiting, persvrijheid en vrijheid van godsdienst
4. Vrijheid van meningsuiting, recht op gelijke behandeling en vrijheid van godsdienst

Welk grondrecht is een sociaal grondrecht

1. Vrijheid van meningsuiting
2. Kiesrecht
3. Recht op onderwijs
4. Vrijheid van vergadering en betoging

Wel of niet boven de wet?
In een autoritaire staat of rechtsstaat?

02:03

Welke schendingen van mensenrechten
in Nederland worden in de video genoemd?

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat de trias politica is en welk doel deze
  

heeft.

• Je kunt de verschillende machten benoemen en toelichten.

• Je kunt uitleggen wat het legaliteitsbeginsel is en welk doel

het heeft.

5.3 scheiding van macht/macht

Trias politica

Om te voorkomen dat de overheid haar                                 

macht onbeperkt kan gebruiken. Is het in                                  drie delen opgedeeld:

• wetten aannemen
• wetten uitvoeren
• beoordelen of iedereen zich aan de                                         wet houdt.

We noemen dit Trias Politica, scheiding van de machten

5.3 scheiding van macht/macht

Wetgevende macht

De wetgevende macht neemt wetten aan waaraan burgers zich moeten houden.

De wetgevende macht is het parlement.

Het parlement en ministers mogen wetsvoorstellen doen. Het parlement keurt deze goed of wijst ze af.

5.3 scheiding van macht/macht

Uitvoerende macht

De uitvoerende macht zorgt ervoor dat eenmaal aangenomen wetten worden uitgevoerd.

Ministers zijn verantwoordelijk voor de uitvoering.  Zij vertellen wat ambtenaren moeten doen.

5.3 scheiding van macht/macht

Rechterlijke macht

De rechterlijke macht beoordeelt of de overheid en burgers zich aan de wet houden.

Rechters zijn onafhankelijk en onpartijdig.

Rechters beoordelen of de wet is overtreden.

5.3 scheiding van macht/macht

autoritaire staten

In autoritaire staten bestaat de trias politica niet.

Rechters worden alleen benoemd als ze beloven de regering te steunen.

De partij van de machthebbers bepalen wat er in dat land gebeurd.

Er is geen persvrijheid.

5.3 scheiding van macht/macht (KGT)

legaliteitsbeginsel

Bij de trias politica hoort het legaliteitsbeginsel. iedere handeling moet gebaseerd zijn op een wet.

De uitvoerende macht mag pas iets doen als het in een wet staat, die door de wetgevende macht is goed gekeurd. 

De rechterlijke macht kan iemand pas veroordelen als in een wet staat wat niet mag.

Machtenveld

Vul de opdracht in 

https://krachtenveld.tools.prodemos.nl/spel?slug=machtenveld-basis

Aan de slag

5.3 opdracht 1, 2, 3 , 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13, en 14 

Klaar? Maak een begrippenlijst in documenten. Zet hierin het begrip, de betekenis en een voorbeeld of plaatje

.