TvG 4.2 Duitsland wordt een republiek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

4.2   Duitsland wordt een republiek

De republiek van Weimar tijdens het Interbellum

Kenmerkende aspecten tijdvak 9:

 -Het voeren van twee wereldoorlogen

-De crisis van het wereldkapitalisme

-Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën: communisme en nationaal socialisme

-De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie

-Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de

   betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering

- Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden 

-De Duitse bezetting van Nederland 

Leerdoelen

Je kunt herkennen en uitleggen:

-hoe de Republiek van Weimar is ontstaan

-wat de Dolkstootlegende inhoudt

-welke bepalingen in het Verdrag van Versailles stonden

-waarom het Dawesplan en het Verdrag van Locarno leidden tot 

  economische en politieke verbeteringen in Duitsland

Vorige periode...

-Einde WOI

-Verdrag van Versailles

-Economische Crisis 1929

Ontstaan republiek Weimar

- Wilhelm II werd afgezet en vlucht naar Nederland.

- Sociaaldemocratische en liberale partijen wilden een Republiek 

   oprichten: ontstaan Weimar Republiek. De Weimar Republiek was 

   een democratie en wilde door vrede weer aanzien krijgen in Europa. 

Er was onrust na de oorlog: drie groepen streden met geweld om

de macht:

-extreem links: bv communisten (Spartakisten)

-extreem rechts: fascisten

-middenpartijen: verdedigers democratie

Republiek van Weimar

-Stel jij bent een inwoner van Berlijn tijdens het regime van de Republiek van Weimar, hoe ziet jou leven eruit? Heb je voldoende eten? Hoe komt dat? Zijn jij en je gezin veilig?

• economische crisis
• herstelbetalingen niet op te brengen
• verschillende groepen strijden om de macht 
• oud-soldaten vochten mee vanuit de onvrede over de Vrede van Versailles

Vrede/ Dictaat van Versailles

• Duitsland moest gebieden (Duits én overzees) afstaan
• herstelbetalingen: 132 miljard goudmark
• Duits leger mocht niet groter zijn dan 100.000 soldaten 
• demilitarisatie Rijnland
• Duitsland kreeg de alleenschuld van WO I

Kijk naar de bron, wat voor oordeel heeft de maker over de herstelbetalingen? Verwijs naar wat je ziet in de bron.

Complete onrust na Versailles in Duitsland

 

Communisten proberen de macht

 te grijpen, net als in Rusland.

Januari 1919= Spartacusopstand

Politie en leger slaan opstand neer.

De dolkstootlegende ontstaat

Republiek van Weimar

-Duitsland kan de herstelbetalingen niet opbrengen

-Belgische en Franse bezetting van het Ruhrgebied

-Overheid laat geld bijdrukken

-Ontstaan inflatie

Crisis 1923

Hyperinflatie:

 Prijs van 1 kilo brood

December 1921:                4 Mark

December 1922:               163 Mark

Januari 1923:                     250 Mark

April 1923:                           474 Mark

Augustus 1923:                 69.000 Mark

November 1923:               201.000.000.000 Mark

•  Hitler bewonderde de fascistische (=extreemrechts) leider van Italië, Mussolini, links te zien. 

• Hitler vond dat de tijd was gekomen voor een Mars op München (en zelfs Berlijn): een staatsgreep om de zwakke regering af te zetten: de Bierkellerputch. Deze mislukt en Hitler moet de gevangenis in. 

Combinatie van Versailles, dolkstootlegende en zwakke regering leidt tot politieke onrust: staatsgrepen 1919-1923

 

De communistische staatsgreep / revolutie (Spartacusbond/ KPD ) (1919)

Deze staatsgreep mislukt door:

Hard optreden van het leger

Een radicaal-conservatieve staatsgreep door een legereenheid (Kapp-putsch) (1920)

 

Een reactionaire staatsgreep door de NSDAP (Bierkellerputch, 1923)

 

Deze staatsgreep mislukt door:

- een algemene staking, nadat het leger niet wilde optreden

Deze staatsgreep mislukt door:

een algemene staking

leiders, waaronder Hitler opgepakt

Erfüllungspolitik

• Regering besluit om eisen van Versailles te vervullen
• Amerika verstrekt Duitsland leningen met het Dawesplan
• In Verdrag van Locarno erkent Duitsland gebiedsverlies (1925)
• Duitsland was op de goede weg een vreedzame nieuwe staat te worden. 

Gustav Stresemann

VS schiet te hulp

-Leningen aan Duitsland ter opbouw van de industrie

-Aflossen van de geallieerde schulden

-VS heeft belang (handel) bij een economisch gezond Europa.

Opkomst van Hitler

Hitler belooft:

-economisch herstel, einde werkloosheid

-zich niet te houden aan het verdrag van Versailles

-één sterke leider, één partij

-strijd tegen de groepen die Duitsland zwak maken

The 

source

Leerdoelen

Je kunt herkennen en uitleggen:

-hoe de Republiek van Weimar is ontstaan

-wat de Dolkstootlegende inhoudt

-welke bepalingen in het Verdrag van Versailles stonden

-waarom het Dawesplan en het Verdrag van Locarno leidden tot 

  economische en politieke verbeteringen in Duitsland

Belangrijke begrippen

• Spartakisten
• Dolkstootlegende
• Verdrag / Diktaat van Versailles 
• herstelbetalingen
• inflatie
• Dawesplan
• Verdrag van Locarno (grenzen uit Versailles erkennen)

Examenvraag

In 1919 werd Elzas-Lotharingen door een afspraak in de

Vrede van Versailles weer officieel Frans grondgebied.

Leg uit welke andere afspraak uit de Vrede van Versailles Duitsland

hierdoor moeilijker kon nakomen. 

Oefenen met een examenvraag

In 1919 werd Elzas-Lotharingen door een afspraak in de

Vrede van Versailles weer officieel Frans grondgebied.

Leg uit welke andere afspraak uit de Vrede van Versailles Duitsland

hierdoor moeilijker kon nakomen. 

Deze vraag is twee punten waard: een voor de afspraak en een voor de uitleg. 

Kern van een juist antwoord is:

De andere afspraak uit het Verdrag van Versailles die voor Duitsland moeilijker werd om na te komen is het doen van herstelbetalingen omdat Elzas-Lotharingen een belangrijk industriegebied was. 

Toen Duitsland dit gebied kwijtraakte vielen delfstoffen voor de industrie weg en verzwakte de economie van Duitsland. 

Opmerking: voor het alleen noemen van de afspraak zonder verband met de teruggave van Elzas-Lotharingen, wordt geen scorepunt toegekend.