5.4 Nederland in de wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

Nederland in de wereld

De Koude Oorlog

...uitleggen welke positie Nederland innam in de stijd tussen
de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten

...met behulp van twee voorbeelden uitleggen waarom er vanaf de jaren 1960 kritiek ontstond op het optreden van de VS

...met twee voorbeelden uitleggen dat ook na 1989 grote conflicten bleven ontstaan en beschrijven welke rol
Nederland daarin speelde.

AAN HET EINDE VAN DE LES KAN JE...

Uitleg §5.4 A

Aan de slag

Uitleg §5.4 B

Aan de slag

(Kijken video?)

DOEN

IETS NIEUWS LEREN

§5.4

Nederland in de wereld

BASIS

Nederland had de VS als bondgenoot.

Dit had twee redenen:

• Na WO2 moest de economie opgebouwd worden. Dit kon met financiele steun van de VS (Marshallhulp)
• Nederlanders waren bang voor het communistische Sovjet-Unie. Zij wilden hier bescherming tegen.
  Ze werden dan ook in 1949 lid van de NAVO. 

§5.4

Nederland in de wereld

BASIS

Na WO2 was het communisme populair in Nederland:

Oorzaak: veel communistische organisaties verzetswerk hadden gedaan.

Door de oplopende spanningen tijdens de Koude Oorlog daalde de steun voor de communisten. 

Gevolg: communisten kregen steeds minder steun. Communistische organisaties verloren leden en stopten met bestaan.

§5.4

Nederland in de wereld

BASIS

Nederlanders zagen de VS steeds meer als voorbeeldland.

In Amerika was alles nieuw, modern en groot.

Gevolg:

• In Nederland werd het bezit van goederen steeds belangrijker.
• Amerikaanse producten werden steeds populairder. 

De Amerikaanse cultuur gaat steeds meer de Nederlandse cultuur beinvloeden: Amerikanisering.

AAN DE SLAG!

Wat?

§5.4 A

Opdracht 1 t/m 5

Hoe?

In je boek

Waarom?

Omdat je uit moet kunnen leggen wat de rol van Nederland was tijdens en na de Koude Oorlog

Tijd?

10 minuten

Hulp?

Je werkt in stilte

Vinger in de lucht bij vragen

Klaar?

Maak een samenvatting van de leertekst

...uitleggen welke positie Nederland innam in de stijd tussen
de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten

...met behulp van twee voorbeelden uitleggen waarom er vanaf de jaren 1960 kritiek ontstond op het optreden van de VS

...met twee voorbeelden uitleggen dat ook na 1989 grote conflicten bleven ontstaan en beschrijven welke rol
Nederland daarin speelde.

AAN HET EINDE VAN DE LES KAN JE...

§5.4

Nederland in de wereld

BASIS

Het standpunt van Nederland tijdens de Korea-oorlog:

• Nederland steunde de Verenigde Staten
• Nederland stuurde militairen naar Korea

§5.4

Nederland in de wereld

BASIS

Het standpunt van Nederland tijdens de Vietnamoorlog:

• Er was twijfel over de buitenlandse politiek van de VS

Oorzaak hiervan was de komst van de televisie. Mensen kregen dagelijks gruwelijke oorlogsbeelden op tv te zien. Bijvoorbeeld inzet van chemische wapens.

Opkomst van de televisie

Mensen kunnen de oorlogsbeelden uit Vietnam op tv zien

Veel boosheid en onrust

Demonstraties tegen het Amerikaanse geweld in Vietnam

Kernwapens

Vanaf 1975: nieuwe kernwapenwedloop tussen de SU en VS

VS willen kruisraketten in West-Europa (ook Nederland) plaatsen

Mensen gaan protesteren: ze wilden ontwapening 

Welke verandering vind er plaats in Nederland?

Je leest en luistert naar de tekst van het lied Welterusten meneer de president. Denk goed aan wat je geleerd hebt tot nu toe!

• In welk jaar is dit lied geschreven? 
• Bij welk land hoort 'meneer de president'? Leg uit en onderstreep de zin waar je dit aan kan zien.
• Welk(e) land(en) zouden er bedoeld worden als er gezongen wordt 'verre kusten' en 'verre tropennacht'? Tip: kijk naar het jaartal van het lied
• Waarvoor moeten de soldaten in het lied 'de wacht houden'? Onderstreep de zin en leg uit wat hiermee bedoelt wordt.
• Is de mening van de schrijver over de president positief of negatief? Leg dit uit. 

Kernwapens

• De Nederlandse regering wil wel samenwerking met de VS, dus de kruisraketten zouden er toch komen
  
• Ze komen er toch niet, omdat in 1985 Gorbatsjov aan de macht komt: vanaf dan wordt er gepraat over ontwapening
  

§5.4

Nederland in de wereld

BASIS

Het standpunt van Nederland tijdens de Vietnamoorlog:

• Er was twijfel over de buitenlandse politiek van de VS

Oorzaak hiervan was de komst van de televisie. Mensen kregen dagelijks gruwelijke oorlogsbeelden op tv te zien. Bijvoorbeeld inzet van chemische wapens.

Gevolg: 

• Nederlandsers gaan protesteren tegen het Amerikaanse optreden in Vietnam. 
• Sommige politieke partijen protesteerden openlijk tegen de Vietnamoorlog. Ze wilden wel bondgenoot blijven.
• Andere politieke partijen steunden de Amerikanen

§5.4

Nederland in de wereld

BASIS

In 1975 ontstond een nieuwe wapenwedloop. 

Amerika wilde West-Europa beschermen en had het plan om 48 raketten in Nederland te plaatsen. 

100.000den Nederlanders kwamen in protest. De SU en de VS zouden juist moeten onderhandelen over vrede en ontwapening. 

§5.4

Nederland in de wereld

BASIS

In 1975 ontstond een nieuwe wapenwedloop. 

Amerika wilde West-Europa beschermen en had het plan om 48 raketten in Nederland te plaatsen. 

100.000den Nederlanders kwamen in protest. De SU en de VS zouden juist moeten onderhandelen over vrede en ontwapening. 

Toch besloot de Nederlandse regering dat de raketten geplaatst mochten worden. Ze vonden de SU nog steeds een grote dreiging. 

§5.4

Nederland in de wereld

BASIS

In 1975 ontstond een nieuwe wapenwedloop. 

Amerika wilde West-Europa beschermen en had het plan om 48 raketten in Nederland te plaatsen. 

100.000den Nederlanders kwamen in protest. De SU en de VS zouden juist moeten onderhandelen over vrede en ontwapening. 

Toch besloot de Nederlandse regering dat de raketten geplaatst mochten worden. Ze vonden de SU nog steeds een grote dreiging. 

Uiteindelijk werden de raketten niet geplaatst omdat Gorbatsjov wilde praten over ontwapening. 

AAN DE SLAG!

Wat?

§5.4 A + B

Opdracht 1 t/m 10

Hoe?

In je boek

Waarom?

Omdat je uit moet kunnen leggen wat de rol van Nederland was tijdens en na de Koude Oorlog

Tijd?

10 minuten

Hulp

Zelfstandig of met degene naast je

Vinger in de lucht bij vragen

Klaar?

Maak een samenvatting van de leertekst

§5.4

Nederland in de wereld

BASIS

In 1989 kwam er een einde aan de Koude Oorlog.

Gevolgen in Nederland:

• het kapitalisme en de democratie hadden gewonnen
• mensen waren positief over de toekomst
  - veel landen zouden nu democratisch worden
  - er zou een periode van vrede ontstaan
• Nederland wilde bijdragen aan deze vrede
  - bijdragen aan vredesmissies van de VN
  - lid blijven van de NAVO, dus bondgenoot van de VS 

§5.4

Nederland in de wereld

BASIS

Maar die vrede kwam er niet.

Joegoslavië viel uit elkaar in diverse landen (Kroatië, Servië, Bosnië-Herzegovina).

In Bosnië-Herzegovina woedde tussen 1992 en 1995 een burgeroorlog. 

Hier woonden meerdere bevolkingsgroepen, waarvan de Serviërs het sterkste waren. Zij vielen andere bevolkingsgroepen aan.

§5.4

Nederland in de wereld

BASIS

De VN besloot om in te grijpen. Meer dan 30 landen stuurden troepen naar Joegoslavië. Ook Nederland.

Taak van Nederland: 10.000den vluchtelingen nabij Srebrenica beschermen tegen de Serviërs.

Juli 1995: Servische troepen veroverden Srebrenica en vermoorden 8.000 mannen.

En Nederland? Die greep niet in. Zij kregen onvoldoende steun van de VN. 

Na deze fout werd Nederland voorzichtiger omtrent het meedoen aan grote vredesmissies.

§5.4

Nederland in de wereld

BASIS

2003: de VS valt Irak binnen. 

Doel:

• Dictator Saddam Hoessein omverwerpen
• Democratie instellen
• Heel het Midden-Oosten zou democratisch gaan worden.

Dit gebeurde niet:

• de politieke onrust nam toe.

§5.4

Nederland in de wereld

BASIS

Nederland steunde de oorlog officieel, maar wilde geen militairen sturen. 

Onder de Nederlandse bevolking was weinig steun voor deze oorlog.

Uiteindelijk stuurt Nederland wel militairen: helpen bij de wederopbouw.

Er kwam wereldwijd kritiek op de rol van de VS als politieagent van de wereld. Tegelijkertijd bleven mensen rekenen op de bescherming van de VS en de VN bij opstanden of oorlog.

AAN DE SLAG!

Wat?

§5.4

Opdracht 1 t/m 14

Hoe?

Digitaal of je boek

Waarom?

Omdat je uit moet kunnen leggen wat de rol van Nederland was tijdens en na de Koude Oorlog

Tijd?

De rest van dit lesuur + 
de les maandag 

Hulp?

Je werkt in stilte

Vinger in de lucht bij vragen

Klaar?

Maak een samenvatting van de leertekst

HEB JE HET GESNAPT?

HEB JE HET GESNAPT?

Vak 1:

Leg uit wat het begrip communisme betekent

Vak 2:

Lees de bron. 

Zet in de juiste volgorde

A VS en SU maken afspraken over einde oorlog
B SU maakt afspraken met DU, ze vallen elkaar niet aan
C VS valt Duitsland aan vanuit het westen

D VS wordt meegesleept in de oorlog