Havo 4 Absolutisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Het streven van vorsten naar absolute macht

Leerdoelen

• Leerlingen kunnen het begrip absolutisme uitleggen en een voorbeeld van absolute macht geven.
• Leerlingen kunnen uitleggen hoe vorsten hun macht vergrootte op politiek, economisch & cultureel terrein.
• Leerlingen kunnen de relatie tussen de vorst en adel bij het absolutisme specificeren.

Regenten & Vorsten

1600 - 1700

• De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.
• Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.
• Het streven van vorsten naar absolute macht
• De wetenschappelijke revolutie

Versailles

Karel V 

Karel V

Waarom kwam het volk niet in opstand toen Lodewijk het peperdure Versailles liet aanleggen?

Politiek

L'État, c'est Moi

• De wil van de koning is wet. Dit noem je absolutisme. 
  

• Lodewijk XIV 
• Deze macht is door god gegeven: droit divin (goddelijk recht, bedacht door Bossuet)
  

Lodewijk XIV

Karel V 

Karel V

Lodewijk XIV - 5 jaar (1643)

Lodewijk XIV - 63 jaar (1701)

Lodewijk XIV - 32 jaar (1670)

Lodewijk XIV (1638-1715)

> kreeg al snel na zijn geboorte de bijnaam 'de door God gegevene'

> band tussen Lodewijk XIII en XIV was slecht; hij moest zelfs als 4-jarige op zijn knieeen vergiffenis vragen aan zijn vader omdat hij niet genoeg respect had voor zijn vader.

> officieel al op 4-jarige leeftijd koning van Frankrijk; in de praktijk werd Anna van Oostenrijk regentes en regeerde samen met Mazarin als eerste minister.

> na de dood van Mazarin in 1661 neemt Lodewijk XIV definitief de macht over.

politiek:

• de vorst neem alle beslissingen zelf
• door hem aangestelde ambtenaren rapporteren aan hem
• vorst bepaalt nieuwe wetten
• censuur ingevoerd
• rechtvaardiging:
• 'droit divin'

Hoe wordt het droit divin op dit schilderij uitgebeeld?

1. Koning zit op de troon
2. Koning is omringd met bisschoppen
3. Koning krijgt de macht van 'boven'
4. De koning is 'verlicht'

Economisch

Economie

Karel V 

Karel V

- mercantilisme (Colbertisme)

doel: rijkdom van Frankrijk vergroten

Jean-Baptiste Colbert (1619-1683)
Een economische politiek die erop gericht is om de rijkdom van een land, uitgedrukt in de hoeveelheid edelmetaal, te vergroten. De positie van de eigen staat ten opzichte van andere staten zou daardoor worden versterkt. Aanhangers van het mercantilisme streefden ernaar de export groter te maken dan de import. Hierdoor zou een positieve handelsbalans ontstaan. De export zou moeten bestaan uit hoogwaardige nijverheidsproducten, terwijl de import meer gericht moest zijn op het verwerven van (goedkope) importproducten

Wat is mercantilisme?

Mercantilisme

Minister Colbert:

economische politiek die erop gericht is om de rijkdom van het eigen land te vergroten, door de import te verkleinen en export te vergroten.

Economisch:

mercantilisme = het bevorderen van de eigen handel door:
invoerrechten +
inperken van mogelijkheden om handel te drijven (oa havenverbod)
Doel: 
geld voor leger en hofhouding (Versailles)

Mercantilisme

Voorbeeld hiernaast:

Buitenlandse handel wordt tegengehouden.

Binnenlandse handel wordt bevorderd.

Tegenovergestelde van vrije handel!

Religieus

Religieus

Lodewijk XIV was katholiek >
eiste eenvormigheid >
Edict van Nantes ingetrokken (1685)
hugenoten vervolgd,
velen vluchtten o.a.
naar Nederland
opmerking: 
economisch gezien was dit een groot drama voor Lodewijk (kapitaalvlucht)

Eén koning, dus één wet en één geloof

• Edict van Nantes (uit 1685) werd ongeldig verklaard: 

• Hugenoten (protestanten) hadden geen vrijheid van godsdienst meer.
  

Nu maken:

Examentrainer 6.2

Militair

Militair

• opbouw van een 'staand' leger
• professioneel georganiseerd:
• training / uitrusting / salaris
• rangen op basis van geschiktheid
• bijkomend voordeel: 
• invloed adel beperkt

Leger

Karel V 

Karel V

permanent leger van beroepssoldaten

Kenmerken:

- goede training

- goede wapenuitrusting

- goed salaris

Met deze spotprent wilde de tekenaar laten zien dat Lodewijk XIV

Frankrijk

De Republiek

Heilige Roomse Rijk

Adel buitenspel

• Krachtig persoonlijk bewind. 
• Ministers volkomen onderworpen

• Adel verloor invloed 
• Regionaal: Intendanten steeds meer macht 
• Parlementen en gewestelijke statenvergaderingen werden minder geraadpleegd. 

Eén wet, één geloof, één vorst

• Edict van Nantes werd ongeldig verklaard (1685): 

• Hugenoten hadden geen vrijheid van godsdienst meer.
  

Vaak wordt er over Nederland gezegd dat het een tolerant is. Deze reputatie had Nederland al sinds de Gouden Eeuw. MAAR waarom migratie?

Economisch

Religieus

Wetenschap

Vanuit Zuidelijke Nederlanden (België) vluchtten veel kooplieden naar Holland.

Vaak rijke mensen die geld en hun contacten meenamen.

Joden uit Spanje, Portugal en Midden-Europa naar Nederland.

Mensen komen naar Nederland om hun kritische boeken te publiceren.

Vanaf 1685 komen hugenoten (Franse protestanten) naar Nederland door Lodewijk XIV.

Uit Duitse Rijk vluchtten veel mensen voor de oorlog naar Holland. Ook voor de VOC!