5.5 Milieu of Genotype?

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

5.5: Milieu of Genotype?

5.5 Leerdoelen en begrippen

16. Je beschrijft hoe tweelingonderzoek bijdraagt aan de discussie over nature en nurture

17. Je licht je standpunt over het ingrijpen in de erfelijkheid toe met ethische en biologische argumenten

18. Je legt uit welke invloed epigenetica heeft op het fenotype en legt uit wat dit betekent voor de overervingspatronen volgens de wetten van Mendel. 

nature, nurture, ethiek, epigenetica, methylering, epigenetische code. 

GMO's

Genetically Modified Organisms:

• Genetische gemodificeerde organismen. Organismen waar lichaamsvreemd DNA / RNA in is gebracht. Bijvoorbeeld maïs/ soja/ bacteriën 
• Doel is ze betere eigenschappen te geven dan het origineel.
• Veel ethische kwesties.

Gentherapie

Wat?  Cellen genetisch aanpassen

Doel?  Om een ziekte met een genetische oorzaak te genezen.

Voorbeeld:

• de COVID 19 prikken: viraal RNA inbrengen en menselijke cel Virus eiwit laten maken.
• CRISPR-CAS: met behulp van techniek uit bacteriën genen in de mens aanpassen
• Genetisch gemodificeerde bacteriën: menselijk DNA voor insuline inbrengen in bacterie die gaat dan insuline maken

Gentherapie

Oude methode: 

• Gebruikt virussen (vector) om nieuwe stukken DNA in de celkern te brengen van stamcellen.
• Stamcellen worden teruggeplaatst en zijn de bron van gezonde cellen.
• Is niet erg precies. Kan dus fout gaan.

Genetisch modificatie

Epigenetica

Hoe kunnen genetische eigenschappen veranderen zonder dat de genetische code is gewijzigd?

Epigenetica

Verschil in eigenschappen -->  genen aan of uit? 

Er zijn stoffen in de kern die de activiteit van genen beïnvloeden --> methylgroepen (-CH3 groepen)

Deze epigenetische code is ook overerfbaar. Daardoor kan de omgeving van je ouders/ grootouders jouw eigenschappen bepalen.

Epigenetica

• het binden van methylgroepen (-CH3 groepen) aan het DNA zorgt voor uitschakeling van een gen.
• De hoeveelheid methylgroepen kan worden beïnvloed door omgeving (bijvoorbeeld voedsel).
• Deze epigenetische code is ook overerfbaar. Daardoor kan de omgeving van je ouders/ grootouders jouw eigenschappen bepalen.

methylgroep -CH3