3.2 De opkomst van het nationaalsocialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

De opkomst van het nationaalsocialisme

Het interbellum

Wat is het verband tussen deze video en het onderwerp van deze les?

...vier belangrijke kenmerken van het nationaalsocialisme noemen

...beschrijven hoe Adolf Hitler de macht greep

...met voorbeelden op politiek, sociaal en cultureel gebied uitleggen
dat Nazi-Duitsland een totalitaire staat was.

Aan het einde van de les kan je...

§3.1 Grote problemen voor Duitsland

§3.2 De opkomst van het nationaalsocialisme

§3.3 Nazi-Duitsland en het buitenland

§3.4 De Sovjet-Unie, 1922-1939

DDU = Denken (alleen), Delen (tweetal), Uitwisselen (klassikaal) 

DDU = Denken (alleen), Delen (tweetal), Uitwisselen (klassikaal) 

Wanneer begint de Republiek van Weimar?

1. november 1918
2. juni 1919
3. oktober 1917
4. januari 1919

Interbellum =

1. Periode tussen de 1e en 2e Wereldoorlog.
2. Periode vanaf het begin van de 1e Wereldoorlog.
3. Periode vanaf de 2e Wereldoorlog.
4. Periode van de 1e en 2e Wereldoorlog samen.

Hiernaast zie je Charles Dawes, de bedenker van het herstelprogramma 'het Dawesplan' 

Het Dawesplan werkte goed tot eind 1929.

Welke historische gebeurtenis zorgde ervoor dat het Dawesplan  daarna niet meer werkte?

1. de invoering van het Verdrag van Versailles
2. de bezetting van het Ruhrgebied
3. de inflatiepolitiek van de Duitse overheid
4. de Beurskrach in de Verenigde Staten

Wat is de dolkstootlegende?

1. De Duitse Keizer was verraden door...
2. Volkenbond zonder Duitsland...
3. Republiek Weimar was verraden door...
4. Duitse leger was verraden door...

Was de republiek van Weimar succesvol?

1. Ja, er kwam eindelijk een democratie in Duitsland
2. Ja, veel Duitsers stonden achter deze regering
3. Nee, veel Duitsers voelden zich verraden door Weimar
4. Nee, de republiek van Weimar was een dictatuur

DDU

Het interbellum is de periode tussen de Eerste - en de Tweede Wereldoorlog.

In 1918 wordt de Republiek van Weimar opgericht. Zij moesten wel het Verdrag van Versailles ondertekenen. Een groot deel van het volk geloofde in de dolkstootlegende.

Duitsland kon de herstelbetalingen niet meer betalen en stopte daar in 1923 mee. Als reactie bezette Frankrijk het Ruhrgebied. Stakende arbeiders werden gesteund door de regering, met een economische crisis tot gevolg.

Door de invoering van het Dawesplan begonnen de Duitsers
de toekomst weer positief te zien.

Herhaling

In 1929 ontstond in Amerika door de beurskrach een financiële crisis. 

Omdat Amerika een handelsland is, breidde de crisis uit over de gehele wereld.

Duitsland kreeg extra harde klappen bij deze crisis. 

Herhaling

§3.2

De opkomst van het nationaalsocialisme

A

Het nationaalsocialisme

Leerdoel:

Je kan vier belangrijke kenmerken van het nationaalsocialisme noemen.

Begrippen:

nationalisme

Führerprincipe

persoonsverheerlijking

Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP)

B

Hitler grijpt de macht

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe Adolf Hitler de macht greep.

Begrippen:

dictatuur

C

Duitsland wordt een totalitaire staat

Leerdoel:

Je kan met voorbeelden op politiek, sociaal en cultureel gebied uitleggen dat Nazi-Duitsland een totalitaire staat was.

Begrippen:

totalitaire staat

gelijkschakeling

indoctrinatie

  

militarisme

antisemitisme

  

SA

Gestapo

concentratiekampen

SS

In Duitsland ontstond het nationaalsocialisme.

De partij van Hitler heette de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP).

De aanhangers werden nationaalsocialisten of nazi's genoemd. 

Leerdoel:

Je kan vier belangrijke kenmerken van het nationaalsocialisme noemen.

§3.2

De opkomst van het nationaalsocialisme

A

DeBoze burgers

Het nationaalsocialisme

Begrippen:

nationalisme

Führerprincipe

persoonsverheerlijking

Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP)

  

militarisme

antisemitisme

4 kenmerken nationaalsocialisme:

• extreem nationalisme
• anti-democratisch: ze willen één sterke leider (Führer)       Führerprincipe en persoonsverheerlijking.
• militarisme 
• antisemitisme: Jodenhaat   

Rassenleer:

Minderwaardige mensen ("Untermenschen") zoals Joden en zigeuners  

Superieure mensen (Übermenschen) zoals het Duitse volk

§3.2

De opkomst van het nationaalsocialisme

A

DeBoze burgers

Het nationaalsocialisme

In 1923 ging het slecht met Duitsland :

• Ruhrgebied bezet door Frankrijk
• Duitse economie stort in door hoge inflatie.

Grote onvrede  > Hitler pleegt staatsgreep > MISLUKT 

Hitler naar gevangenis  (vervroegd vrijgelaten)

In de gevangenis schreef hij zijn boek Mein Kampf

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe Adolf Hitler de macht greep.

§3.2

De opkomst van het nationaalsocialisme

B

DeBoze burgers

Hitler grijpt de macht

Begrippen:

dictatuur

Vanwege het nationalisme vonden de nazi's:

• "Heim ins Reich". (In Polen, Oostenrijk en Tsjchoslowakije: Sudetenland)
•  "Lebensraum" 

§3.2

De opkomst van het nationaalsocialisme

A

DeBoze burgers

Het nationaalsocialisme

1933: 8 miljoen werklozen.

Wisselingen regering > onrust 

Hitler beloofde:

- einde werkloosheid 

- einde herstelbetalingen (Verdrag v. Versailles) 

§3.2

De opkomst van het nationaalsocialisme

B

DeBoze burgers

Hitler grijpt de macht

In 1933

NSDAP in regering (geen meerderheid)

Rijksdag (regeringsgebouw) in brand 

   Hitler zegt:  'schuld' communisten

noodtoestand werd uitgeroepen.

 Hitler > politieke tegenstanders oppakken 

(concentratiekamp)

> §3.2

De opkomst van het nationaalsocialisme

B

DeBoze burgers

Hitler grijpt de macht

1933

nieuwe verkiezingen: NSDAP kreeg 44% vd stemmen. 

machtigingswet = (tijdelijk) alle macht naar Hitler

Hitler schaft parlement, beëindigt democratie

Duitsland > dictatuur 

§3.2

De opkomst van het nationaalsocialisme

B

DeBoze burgers

Hitler grijpt de macht

Duitsland werd een totalitaire staat: het leven van de inwoners wordt volledig beheerst door de staat.

Er was geen ruimte voor mensen met andere ideeën.

Leerdoel:

Je kan met voorbeelden op politiek, sociaal en cultureel gebied uitleggen dat Nazi-Duitsland een totalitaire staat was.

§3.2

De opkomst van het nationaalsocialisme

C

DeBoze burgers

Duitsland wordt een totalitaire staat

Begrippen:

totalitaire staat

gelijkschakeling

indoctrinatie

  

SA

Gestapo

concentratiekampen

SS

Alle organisaties en media onder directe controle van de nazi's.

Dit heet gelijkschakeling:

• Alle politieke partijen (behalve NSDAP) werden verboden
• Rechters stonden onder controle
• Joodse Duitsers verloren hun baan
• Er was censuur: alle media; radio, kranten kwamen onder     controle van de staat. 
• Alle organisaties onder leiding van nationaalsocialisten
• Er was propaganda en indoctrinatie: de mening van de nazi's werden opgedrongen aan anderen
• Alle jeugdorganisaties werden opgeheven en vervangen voor de Hitlerjugend en de BDM: Bund Deutscher Mädel. De jeugd werd hier gehersenspoeld. 

§3.2

De opkomst van het nationaalsocialisme

C

DeBoze burgers

Duitsland wordt een totalitaire staat

De nazi's gebruikten geweld, terreur en bedreiging: 

• De Gestapo was de geheime politie. Ze bedreigden politieke tegenstanders en sloten ze op in concentratiekampen.
• De SA was een bewapende knokploeg die tegenstanders intimideerde of in elkaar sloeg.
• De SS begon als lijfwacht van Hitler, maar werd later een organisatie die de vervolging van de joden organiseerde. 

§3.2

De opkomst van het nationaalsocialisme

C

DeBoze burgers

Duitsland wordt een totalitaire staat

De postzegel is gemaakt om een gebeurtenis uit 1923 te herdenken, die belangrijk was voor de nazi’s.

Welke gebeurtenis wordt herdacht?

AFSLUITING

Op de postzegel staat
(van boven naar beneden):

Herdenk 9 november 1923!

Het Duitse Rijk

Challenge 

Geef een goede omschrijving van het begrip indoctrinatie

Wat is het verband tussen deze video en het onderwerp van deze les?