erfelijkheid en evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

Erfelijkheid en Evolutie

lees de vraag goed door, er is maar 1 antwoord goed, tenzij anders vermeld

Wat is het genotype?

1. alle chromosomen van een organisme
2. de zichtbare uitdrukking van de erfelijke informatie van een organisme
3. de genetische code van een organisme
4. de erfelijke genetische code voor eigenschappen van organismen

Wat is het fenotype?

1. de zichtbare uitdrukking van de erfelijke informatie van organismen
2. de zichtbare uitdrukking van alle informatie van de genen
3. de zichtbare uitdrukking van de dominante erfelijke informatie van organismen
4. de zichtbare combinatie van erfelijke informatie en omgevingsfactoren

Hoeveel chromosomen zitten er in 1 eicel en hoeveel chromosomen zitten er in 1 spermacel na de meiose?

1. 46, 46
2. 46,23
3. 23,46
4. 23,23

Hoeveel chromosomen bevinden zich in een levercel als deze zich net gedeeld heeft door mitose?

1. 46
2. 23
3. 92

Kijk goed naar de afbeelding. De mammoet is uitgestorven. De gemeenschappelijke voorouder met de huidige Aziatische olifant is geweest...

1. Anancus
2. Primelephas
3. Afrikaanse olifant
4. Stegotetrabelodon

Kijk goed naar dit kruisingsschema. Wat is het genotype van de F1?

1. AA, Aa, aa
2. Aa, Aa
3. AA, aa
4. AA,AA

Kijk goed naar dit kruisingsschema. Wat is het genotype van de oudergeneratie (P)?

1. Aa, Aa
2. AA, Aa
3. AA, aa
4. AA,AA

Kijk nog eens goed naar de afbeelding. Uit welk dier is de Mammut geëvolueerd?

1. Paleomastodon
2. Platybelodon
3. Stegodon
4. Tetralophodon

Kijk goed naar de afbeelding. Dit is een ... van een ...

1. Kardiogram, man
2. Karyogram, vrouw
3. Kardiogram, vrouw
4. Karyogram, man

Kijk naar de afbeelding. Hoe zijn de chromosomen aantallen verdeeld voor de eicel, spermacel en de bevruchtte eicel?

1. eicel: 23, spermacel: 23, bevruchtte eicel: 23
2. eicel: 23, spermacel: 23, bevruchtte eicel: 46
3. eicel: 46, spermacel: 46, bevruchtte eicel: 46
4. eicel: 46, spermacel: 46, bevruchtte eicel: 92

Lees de informatie: Een vrouw is dominant heterozygoot voor de haarkleur zwart. Het gen voor haarkleur is Z.
Haar genotype is ..

1. ZZ
2. zz
3. Zz
4. zZ

Lees de informatie: Een vrouw is dominant homozygoot voor de haarkleur zwart. Het gen voor haarkleur is Z.
Haar genotype is ..

1. ZZ
2. zz
3. Zz
4. zZ

Het gen voor ogen is B/b. Bruine ogen is dominant, blauwe ogen recessief.
Een man heeft het genotype BB.
Dit betekent ...

1. De man is heterozygoot voor bruine ogen
2. De man is homozygoot voor bruine ogen
3. De man is heterozygoot voor blauwe ogen
4. De man is homozygoot voor blauwe ogen

Het gen voor ogen is B/b. Bruine ogen is dominant, blauwe ogen recessief. Een man heeft het genotype bb en krijgt nakomelingen met een vrouw met genotype BB. Zijn fenotype in de F1 zal zijn ..

1. 50% blauwe ogen en 50 % bruine ogen
2. 100% bruine ogen
3. 100 % blauwe ogen

Bij de eigenschap oogkleur bij de mens heb je naast bruine en blauwe ogen ook groene ogen. Beide genen zijn dan in uitdrukkingskracht even sterk. De eigenschap is dan ..

1. dominant voor groen
2. recessief voor groen
3. intermediair

Wanneer ben je homozygoot voor een erfelijke eigenschap?

Uit welke drie personen uit deze stamboom
kun je afleiden welk fenotype dominant is?

Het skelet van de mens is, volgens de evolutietheorie, ontstaan door veranderingen in het erfelijk materiaal.
Hoe wordt zo’n plotselinge verandering in het erfelijk materiaal genoemd?

Aan de hand van het DNA kun je een stamboom opstellen, zoals de afbeelding  hiernaast laat zien.

Aan welk dier is de neushoorn het meest verwant?

Kijk goed naar de afbeelding. Wat valt je op?

1. dit is een chromosomen kaart van een man met voldoende chromosomen
2. dit is een chromosomen kaart van een vrouw met voldoende chromosomen
3. dit is een chromosomen kaart van een man met teveel chromosomen
4. dit is een chromosomen kaart van een vrouw met teveel chromosomen

Genotype en fenotype zeggen iets over het uiterlijk van een organisme. Bij een twee-eiïge tweeling is ..

1. het genotype gelijk aan het fenotype
2. het genotype anders dan het fenotype
3. het fenotype gelijk aan het genotype
4. het fenotype anders en het genotype anders

Genotype en fenotype zeggen iets over het uiterlijk van een organisme. Bij een één-eiïge tweeling is ..

1. het genotype gelijk aan het fenotype
2. het genotype anders dan het fenotype
3. het fenotype altijd gelijk aan het genotype
4. het fenotype anders en het genotype anders

de stof met de erfelijke informatie

een verandering in de erfelijke informatie

proces waarbij een cel zich opsplitst in twee nieuwe cellen

ontstaan van nieuw organisme met eigen genotype vanuit uit twee geslachtscellen met ieder hun eigen enkelvoudige genen

de zichtbare erfelijke eigenschappen

alle informatie over de erfelijke eigenschappen

een stukje van een chromosoom (of een stukje DNA) met informatie over één erfelijke eigenschap

een draad van DNA waarin de informatie van meerdere erfelijke eigenschappen zit

Dat wat je van je ouders aan eigenschappen hebt meegekregen

erfelijkheid

genotype

fenotype

chromosoom

gen

DNA

celdeling

geslachtelijke voortplanting

mutatie

Sleep de eigenschappen naar het juiste vak of ze erfelijk of niet erfelijk zijn.

Erfelijk

Niet erfelijk

Behaarde bladeren

Slaphangende bladeren

Bladeren met stekels

Blauwe ogen

Rimpels

Kort haar

Wipneus

12. Stamboom

Bekijk de stamboom. In de stamboom worden mannen met een vierkantje aangegeven en vrouwen met een rondje.

Welk verband is er tussen 2 en 10?

1. Moeder en dochter
2. Vader en zoon
3. Oma en kleindochter
4. Opa en kleinzoon

4) Aan welke groep zijn de gorilla’s

het meest verwant volgens de stamboom? Geef aan met X

apen van de nieuwe wereld

apen van de oude wereld

aan de chimpansees

aan de gibbons

aan de halfapen

aan de orang-oetans

X

Wat is biotechnologie?

1. Aanbrengen van veranderingen in het genotype van organismen
2. Technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten voor de mens te maken
3. Verzamelnaam voor alle technieken waarmee het DNA van van organismen wordt veranderd

Wat is genetische modificatie?

1. Het bestrijden van ziektes met bestrijdingsmiddelen die slecht zijn voor het milieu.
2. Het gebruik van kunstmest zodat planten sneller groeien.
3. Het telen van plantenrassen die beter zijn voor onze gezondheid.
4. Het veranderen van erfelijke eigenschappen van organismen.

Wat is een voorbeeld van genetische modificatie?

1. Bacteriën gebruiken voor het maken van yoghurt
2. Gist in brood toevoegen
3. Menselijk gen in bacteriën plaatsen zodat ze insuline maken
4. Het gebruik van schimmels voor de productie van kaas

Sleep de juiste afbeelding naar de bijbehorende structuur.

overeenkomst in bouw

overeenkomst in functie

Rudimentair

Zet de begrippen op de juiste plek

Kankercel

Uitzaaiing

Tumor

Door evolutie

1. Past een populatie zich op de lange termijn aan op het milieu
2. Kan een individu zich direct aanpassen aan het milieu

Wat is geen evolutie

1. Mammoeten in koude gebieden hebben langere haren.
2. Mensen worden steeds langer
3. Huiskatten worden steeds liever
4. De gemiddelde Nederlander wordt dikker.

Wat is evolutie?

1. het veranderen van gedaante bij een organisme
2. ontwikkeling die een organisme tijdens zijn leven doormaakt
3. het ontstaan, veranderen en/of verdwijnen van soorten
4. het groter worden van een populatie

Waarom heeft een mutatie in een geslachtscel een groter gevolg dan een mutatie in een lichaamscel?

Mutatie

Gemuteerd

Mutant

Albino

Plotselinge verandering van het genotype door een beschadiging in het chromosoom

Een of meer genen zijn veranderd

Organisme waarbij een mutatie zichtbaar is in het fenotype

Mutant waarvan de huid niet in staat is pigment te vormen.

Wat zijn fossielen?

1. versteende overblijfselen van organismen
2. stukken steen
3. skeletten van dode dieren
4. schelpen