V5 - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom allemaal!

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

Leg je laptop en boeken dicht op tafel.

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

1. A, C, D, E

2. 2 - 5 - 4 - 1 - 3

3. A, B, D, F, G

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

4. A

5. zuidelijker 

6. B

7. A

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

8. B

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

Na vandaag kun je...

...de verschillende hoogtezones van Zuid-Amerika aanwijzen.

...de plaattektonische situatie van Zuid-Amerika beschrijven.

...uitleggen wat er bijzonder is aan de subductiezone bij Zuid-Amerika.

Divergentie

Convergentie

Transform

Divergente plaatgrens

Convergente 

plaatgrens

Transforme

plaatgrens

Aardbeving

Stratovulkaan

Schildvulkaan

Subductie

Midoceanische rug

Himalayagebergte

Waar vindt ridge-push
plaats?

1. A
2. B
3. C
4. D

Waar vindt slab-pull
plaats?

1. A
2. B
3. C
4. D

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

Lithosfeer en asthenosfeer

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

Hoogtezones van Zuid-Amerika

• Andes
• Hoogland
• Laagland

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

In het Perm valt Pangea uit elkaar

Geologische geschiedenis van Zuid-Amerika

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

Geologische geschiedenis van Zuid-Amerika

In het Krijt beweegt Zuid-Amerika van Afrika weg.

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

Geologische geschiedenis van Zuid-Amerika

• Ontstaan horsten en slenken.
• Slenk wordt oceaan
• Horst/riftschouders aan de randen van Afrika en Zuid-Amerika
• Oosten van Zuid-Amerika van actieve plaatgrens naar passieve plaatgrens

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

Geologische geschiedenis van Zuid-Amerika

In het Tertiair wordt Zuid-Amerika tegen kleine platen in het noorden gedrukt:

Noorden Zuid-Amerika wordt opgeheven

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

Subductiezone

• In het Krijt ontstaat de subductiezone aan de westkant van Zuid-Amerika.
• Veel vulkanisme: eilanden vormen begin van de Andes.

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

Subductiezone

• In het Krijt ontstaat de subductiezone aan de westkant van Zuid-Amerika.
• Veel vulkanisme: eilanden vormen begin van de Andes.

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

Subductiezone

• Oceanische lithosfeer zakt weg.
• Neemt water mee naar beneden.
• Water zorgt voor: smeltpuntverlaging.
• Mineralen smelten en hebben lagere dichtheid dan asthenosfeer: stijgt op.
• Stratovulkanen (hoge viscositeit)

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

Subductiezone

• Subductie verliep makkelijk: Zware plaat en sediment als smeermiddel.
• Hierdoor was de hoek groot
• Roll-back subductie
• Gevolg: rek van de continentale plaat.

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

Subductiezone

• Subductie verliep makkelijk: Zware plaat en sediment als smeermiddel.
• Hierdoor was de hoek groot
• Roll-back subductie
• Gevolg: rek van de continentale plaat.

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

Inmiddels loopt de subductie een stuk minder makkelijk...

• Volcanic gaps
• Vlakke subductie

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

Vlakke subductie

Geen/nauwelijks vulkanisme:

• Niet voldoende water om het smeltpunt omlaag te brengen
• Niet voldoende heet materiaal uit de asthenosfeer boven de plaat.
• Hoge gebergtevorming: veel druk van onder op de continentale plaat
• Zware aardbevingen: Veel koppeling

V5 AK - Zuid-Amerika: 1.2 Endogene Processen

Maak opdracht 4, 5, 6, 7 van paragraaf 1.2.