de romantiek/ de romantische kunstenaar

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

De literaire romantiek

Leerdoelen en basisvaardigheden

Je leert deze les wat de literaire romantiek inhoudt en wat de invloed is van deze stroming op de de hedendaagse maatschappij.

Je kunt de kenmerken van de stroming toepassen op historische en eigentijdse teksten.

Je kijkt kritisch naar teksten en ontwikkelt je eigen literaire en artistieke smaak.

Je denkt na over complexe maatschappelijke vraagstukken, zoals de rol van kunst in de samenleving (denk aan de cancel-cultuur)

Opzet van de les 

Uitleg romantiek (15 min)

Uitleg opdracht 

In duo's werken aan de opdracht (25-30 min)

Let op: deze opdracht maakt onderdeel uit van je leesdossier!

Evaluatie (10 min)

Tijdvakken

Klassieke oudheid

Middeleeuwen

Gouden eeuw / Renaissance

Verlichting

Romantiek

Belle Epoque

500...

...1914

De romantiek

Eind 18e – begin 19e eeuw
Kunststroming
Zet zich af tegen classicisme (waar men de klassieke oudheid navolgde)
Zet zich af tegen rationalisme (de realiteit onder ogen zien)
Ontstond vanuit een gevoel dat de mensen het lijden van de wereld droegen of vonden dat ze het moesten dragen (Weltschmerz)

Kenmerken

• Onvrede met de maatschappij
• Gaan op zoek naar een andere (en volgens hen betere) plaats en tijd
• Kenmerkende gevolgen:
• Gevoel en verbeelding zijn belangrijk
• Individualisme is belangrijk (origineel zijn!)
• Interesse in het ongerepte/zuivere (wilde natuur, exotische volkeren en landen, kinderen)
• Heldhaftig nationalisme
• Melancholie (droevig verlangen naar iets wat geweest is)
• Interesse in het irrationele en mysterieuze
• Regelmatig zwarte humor

Ontsnappen aan de werkelijkheid

Betrekking op verbeelding en dichterlijke gevoel

• Verlangen naar andere wereld (idealisering van de natie)
• Reizen naar het verleden (in historische romans)
• Verlangen naar sublieme: het onbevattelijke van dat wat groots is (overweldigende natuur)
• Escapisme: via humor (ontsnappen naar de dood in literatuur)
• Toevluchtsoorden als sprookjesachtige, droom, wonderbaarlijke, fantastische of griezelige

Personages vaak gekweld door groot onvervulbaar verlangen of het zijn dromers, wereldverbeteraars en idealisten 

Onderwerpen: verleden, natuurbeleving, tragische liefde, dood, vriendschap, bovennatuurlijke

Overige kenmerken Romantiek:

- Het goddelijke/ oneindige weerspiegelt zich in de ongerepte natuur.

- Voor het eerst wordt creatio, het (zelf) scheppen van persoonlijke kunst superbelangrijk: weg met nadoen en regels!

- Niet de maatschappij (Verlichting) maar individuele uiting staat centraal.

-Schoonheid= dat wat heel veel gevoel oproept

Weltschmerz

 Lijden aan het leven

Ontstaat door de ideale wereld te vergelijken met de huidige wereld.

Sommige schrijvers bleven hier zo in hangen dat ze zelfmoord pleegden!

Escapisme

‘Escapisme’ houdt het verlangen in om te ontsnappen aan het hier en nu. 

Romantici voelden dit verlangen sterk, mede door de voortschrijdende industrialisering in de 19e eeuw. Romantici vluchten naar allerlei oorden: verre landen, de wilde natuur, het verleden, de toekomst - zo lang het maar vreemd en onbekend is. Romangenres die hieruit voortkomen zijn de historische roman, de griezelroman, de detective en sciencefiction. Een bekend voorbeeld van sciencefiction is ‘Frankenstein’ van Mary Shelley uit 1818.

Belangrijke schrijvers in de romantiek

• Walter Scott – Ivanhoe (volksheld die opkomt voor de zwakkeren)
• Mary Shelley – Frankenstein (irrationele, verbeelding)
• Bram Stoker – Dracula (irrationele, verbeelding)
• Piet Paaltjens (Nederlandse dichter) 
• Multatuli (Nederlandse schrijver)
• Lord Byron (toonaangevende Britse dichter)
• Jotie T’Hooft (‘moderne’ Vlaamse romanticus)

L'art pour l'art 

Life imitates art (Oscar Wilde)

Staat kunst op zichzelf en is het kunstwerk 'de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie' of hoort de kunstenaar een goed voorbeeld te geven? 

Of is dit toch een vorm van censuur? 

Opdracht 

Jullie werken in duo's (of alleen) aan de opdracht die ik heb uitgedeeld in de les. 

De teksten zijn van: 

Kurt Cobain (zanger Nirvana)

Jim Morrison (the Doors)

Lana del Rey 

Jotie 't Hooft

Leerdoelen

Welke 2 dingen heb je deze les geleerd? 

Wat vond je het meest opvallend aan de literaire romantiek?