Les Psychiatrie

• Communicatie
• HBO
• Studiejaar 1

Psychiatrie

• Postpartum problematiek
• Therapie en farmacotherapie in zwangerschap/ kraambed
• Rol van vaders/ partners
• De TOPOP- poli
• MBU
• Afronding
  
  

Inhoud

Opdracht

meest voorkomend

minst voorkomend

Postpartum depressie

Postpartum angststoornis

Postpartum psychose

Post traumatische stress stoornis

Postpartum depressie bij vaders

Kraamtranen

Prevalentie van postpartum psychiatrische aandoeningen

Postpartum depressie

Postpartum angststoornis

Post traumatische stress stoornis

Postpartum psychose

Kraamtranen

Postpartum depressie bij vaders

Prevalentie van postpartum psychiatrische aandoeningen

• Kraamtranen

•      60–70%       3-5 dgn PP   

• Postpartum depressie            

•      12,5%         4-6 wkn tot 1 jaar PP

• Postpartum depressie bij vaders

•      ongeveer 5-10%

• Postpartum angststoornis            

•      5%

• Post traumatische stress stoornis        

•      1,5%

• Post partum psychose            

•        0,2%         3-10 dgn PP

Vervolg postpartum depressie

• Complicaties gevolgen voor het kind
• Verminderde ontwikkeling, psycho-sociale problemen zowel internaliserend als externaliserend.

• Behandeling
• Psychotherapie, farmacotherapie, contactmomenten, deeltijdbehandeling, opname MBU

• Kraamtranen versus PPD

• Symptomen lijken op bovenstaande symptomen, alleen verschil is dat bij kraamtranen de symptomen binnen twee weken na de bevalling zijn verdwenen.

• In ernstiger gevallen zijn de symptomen ingrijpender en langduriger en is er sprake van een post-partumdepressie.

.
 

Postpartum depressie

• Definitie

• Het is een vorm van een depressie die optreedt bij vrouwen die recent bevallen zijn.

• Etiologie
• Kan endogeen zijn, of reactief. Veranderde hormoonhuishouding vaak icm aantal risicofactoren. Sociale/ psychische oorzaken etc.

 

• Symptomen
• Verdriet, huilbuien, angst, prikkelbaarheid, wisselende stemmingen, vermoeidheid, schuldgevoelens, verlies eigenwaarde, weinig energie, irritatie, eet, slaap problemen etc

.
 

Postnatale depressie vaders

5-10%

Daling van testosteron niveau

Geen causaal verband

Kraamzorg en zorg

Professionele zorg

• Risico selectie en screening / anamnese

• Kennis en inzicht is essentieel

• Signaleren van psycho-sociale problemen die ontstaan rond de bevalling

• Gezinsgerichte zorg

• Ontwikkelingsgerichte zorg, kangaroecare

• Autonomie, zelfredzaamheid behouden

Praktische tips in de kraamzorg

• Aandacht voor stemming

• Aandacht voor rustmomenten/ slapen

• Momenten van ventileren

• Zorg overzichtelijk houden/ schema/ rust

• Inspelen op gedrag kind

• Tijd nemen

• Goede overdracht naar ketenpartners

Postpartum psychose

• Definitie

• Kraambedpsychose, ook wel genoemd postpartumpsychose, is een psychose die bij vrouwen ontstaat vlak na de bevalling, van enkele uren tot enkele weken erna of na het stoppen met de borstvoeding.
  

• Etiologie
• Verminderd actief immuumsysteem, hormoondaling, traumatische/ uitputtende bevalling, biologische factoren, tekort Vit B6, te laag Hb gehalte, slaaptekort, slecht eten, psychiatrisch verleden, erfelijke aanleg, psychosociale stressfactoren,
  
  

 

• Symptomen
• Vroege verschijnselen: onrust, prikkelbaarheid, opgewonden of juist sombere stemming, slaapstoornissen, achterdocht etc
  Wanen- denkbeelden of overtuigingen
  Hallucinaties
  Verward denken

.
 

Vervolg postpartum psychose

• Gevolgen voor moeder en kind

• Verstoorde moeder- kind binding                                                                                                                                                Gevaar gezondheid baby/ moeder                                                                                                                                             Gedwongen opname/ ontwrichting gezin                                                                                                                                       Kans op suïcide/ infanticide

• Behandeling

• Medicamenteus, opname, dagprogramma, rust, regelmaat, ECT

.
 

Professionele zorg

Psychose in anamnese

Bij verhoogd risico op PPP:

Anti- TPO bepaling
Letten op insomnia
Laagdrempelig starten met Temazepam/ Lormetazepam
Belang nachtrust/ FV
SSRI en TCA zijn contra geïndiceerd
Olanzapine heeft voorkeur
Indien persisterend na 1-2 weken starten met Lithium
.
 

Professionele zorg

• Risico selectie en screening/ vpk anamnese

• Kennis en inzicht in de psychopathologie

• Signaleren/ herkennen van eerste symptomen

• Weten welke vervolgstappen in te zetten

Do's

Dont's

Betrokken zijn

1 op 1 begeleiding

Contact aanpassen

Opkomen voor patiënt

Zorg overnemen

Problemen minimaliseren

Volledig vertrouwen op steunsysteem

Do's

• Betrokken zijn

• 1 op 1 begeleiding

• Contact aanpassen op individuele pte

• Er durven te zijn

• Opkomen voor je patiënt

• Ken je te bewandelen ‘wegen’

Dont's

• Alles overnemen

• Bagatelliseren

• Vermijden

• Blind vertrouwen op steunsysteem

Praktische tips professionele zorg

• 1 op 1 begeleiding

• Laat het kind niet alleen

• Zet het steunsysteem in

• Goede rapportage/ objectiveren

• Neem de tijd voor het gezin

• Creëer rust/ regelmaat

• Beperk contactmomenten

• Goede nachtrust is essentieel

• Verzorgingsmomenten overnemen
  

• Optimaliseren, moeder-kind interactie

• FV adviseren

• Letten op stuwing/ mastitis

• Geen lactatieremmers geven

Psychofarmaca tijdens lactatie

• Relatieve kind-dosis, moet onder de 10% zijn

• Monotherapie in laagst effectieve dosering

• Sertraline <3% is de meest veilige SSRI

• Nortriptyline <5% is de meest veilige TCA

• Lithium. <30% Hierbij mag geen lactatie                                                                                                       Haldol<4 mg/d mag lactatie                                                                                                                                    Quetiapine< 200 mg/d mag lactatie                                                                                                                           Relatieve kind-dosis is bij Haldol en Quetiapine rond de 6%                                                                       Langdurige benzodiazepines: geen lactatie                                                                                                       Sint Jans kruid: geen lactatie
  

Rol van de vaders / partners in postpartum problematiek

Zij zijn vaak eerste contactpersoon

Eerste signalering

Zwaar beroep op partner gedaan

Aandacht voor psyche van vader

Conclusie

Postpartum depressie 
Een veel voorkomende aandoening 10-15%
Combinatie van interventies/ therapie is het meest effectief
Herhalingsrisico 40-60% indien geen preventie

  Postpartum psychose
1-2 op de 1000 vrouwen
Presentatie en ernst zeer wisselend
Vaak opname aangewezen
Herhalingsrisico 65% indien geen preventie

De TOPOP poli

Doelgroep  
Elke vrouw met een kinderwens  
Elke zwangere vrouw uit de regio met psychische klachten en/of met psychofarmaca gebruik (heden of verleden), psych VG of psych FA. 

Er wordt een individueel zorgplan ontwikkeld

Voorkomende problematiek op de POP-poli:
Preconceptioneel advies, psychofarmaca- en lactatie advies
Begeleiding van zwangeren met angst- en stemmingsstoornissen
Zwangeren met psychose in VG
Psychofarmaca gebruik
Complexe sociale setting
Middelen afhankelijkheid

Doel van de POP poli:
Behandeling maternale psychiatrische aandoening of sociale problematiek
Optimaliseren hechting tussen vader/moeder en kind

Verpleegkundige taken MBU

• VEILIGHEID!

• Reinheid / Rust / Regelmaat

• Bedhekje

• Leefklimaat  (praten, ontspannen)

• Vader/ partner participatie

• Voeding

• Sensitiviteit moeder
  

Moeder-  baby unit

• Opname op gespecialiseerde Moeder-Baby Unit voor kraamvrouwen met postpartum depressie en kraambed-psychose samen met de baby, focus op ouder-kind hechting.

• gemiddelde opname duur                                                                                                                                 PPD      55 %                                   24 dgn                                                                                                             PPA       25 %                                                                                                                                                            PPP       10 %                                                                                                                                                                   Pers st    5 %                                                                                                                                                            Prev.       5 %                                   6 dgn
  

• MBU PAAZ ZGT heeft opname mogelijkheid voor 3 moeders met hun baby tot de leeftijd van 6 maanden.

Moeder-  baby unit

Moeder-  baby unit

Vervolg verpleegkundige taken MBU

• COÖRDINATIE VAN ZORG

   

• Moeders stimuleren tot:                                                                                                                                                 - Babymassage                                                                                                                                                                  - Knutselen                                                                                                                                                                          - Fitness                                                                                                                                                                                - Spelen met de baby                                                                                                                                                        - Wandelen met de baby                                                                                                                                                 - Liedjes zingen
  

Vragen