Depressie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Depressie bij kwetsbare ouderen

Doel

Aan het einde van deze les kan ik de zorg rondom een depressie bij kwetsbare ouderen beschrijven.

Depressie

 Gemoedstoestand die zich kenmerkt door gevoelens van extreme somberheid, neerslachtigheid, lusteloosheid of vlakheid

eigenschappen

- Die langer dan twee weken continu aanhoud​

- Bestaat uit een combinatie van symptomen​

-Psychische, lichamelijk en sociale factoren​

  kunnen een rol spelen en elkaar versterken.​

-Een depressie kun je op elke leeftijd krijgen.

Lichamelijk factoren​

Ziekte van Parkinson​

CVA​

Verminderde schildklierwerking​

Sommige vormen van kanker​

Verandering in de hormoonproductie​

Virusinfectie​

Voedingstekorten, vooral vitamine A, B1, B6, B12 en D en een eenzijdig dieet: tekort aan omega 3-vetzuren​

Tekort aan de neurotransmitters (bijvoorbeeld overdracht zenuw naar spieren)​

Onjuist gebruik van medicijnen

Psychische en sociale factoren​

Een kwetsbare persoonlijkheid​

Het onvermogen om intieme relaties aan te gaan​

Een psychiatrische voorgeschiedenis​

Langdurige stress​

Ingrijpende levensgebeurtenissen​

Alleen wonen​

Wonen in een stad​

Lage sociaaleconomische status​

Sekse, vrouwen hebben meer kans​

Afkomst, oudere migranten hebben meer kans

Symptomen

Verschijnselen niet verschillend als bij jongeren​

en volwassenen​

​

Somatische symptomen​

Psychische symptomen​

Sociale gevolgen

somatische symptomen

Lusteloos en inactief: weinig energie​

Verandering in het slaappatroon: slecht en moe, vroeg wakker en piekeren​

Verandering in de eetlust: tragere stoelgang en gewichtsverlies​

Onvoldoende drinken: gevolg obstipatie en uitdroging​

Lichamelijke angstklachten: hartkloppingen en hyperventilatie​

Stijfheid: zeer stijf en moeite met bewegen

Psychische symptomen​

Sombere stemming​

Gedachten dood / suïcide​

Het verlies van interesse en plezier​

Het niet meer genieten van de dingen waar je vroeger van genoot​

Vermoeidheid : op bed of op de bank / verlies van energie​

Waardeloosheid / schuld​

Concentratie stoornis​

Agitatie / remming

Sociale gevolgen

Ernstig sociaal disfunctioneren​

Sociaal isolement: inactiviteit en somberheid (terug trekken/ minder fut om iets te ondernemen en daardoor contacten afzegt​

De zin van het leven ontbreekt door depressieve stemming en gedachtegang ​

Geloof: wel of geen vertrouwen in het geloof​

Anderen weten niet hoe ze met een depressieve zorgvrager om moeten gaan

Behandeling

Medicatie: Antidepressivia/Stemmingsstabilisatoren​

Elektroconvulsietherapie (ECT)​

Waaktherapie ( voorheen Slaapdeprivatie) ​

Lichttherapie ​

Psychotherapie​

Dagstructurering en activiteitenplanning

bijwerkingen medicijnen

Droge mond​

Wazig zien ​

Hartkloppingen ​

Sufheid en slaperigheid ​

Duizelingen ​

Transpireren ​

Verstopping ​

Afname seksuele gevoelens ​

​

Kenmerken bijwerkingen en effect ​

Verdwijnen na verloop van tijd. ​

Tijdelijk kalmering of slaapmiddel mogelijk. ​

Helpt tegen spanning, angst, onrust.​

2-4 weken voordat er een effect voelbaar (en zichtbaar) is.

Elektroconvulsietherapie (ECT) ​

- Vroeger insuline kuur of een shock therapie. ​

 (zie film ‘one few over the cuckoo’s nest’ en ‘a beautiful mind’. ) ​

- Tegenwoordig strenge regels ; ​

Narcose ​

Spierverslappende medicijnen ​

kortdurende elektrische stroom (toeval opwekken) 

Waaktherapie​

Onthouden van de normale slaap. ​

Vaak maar kort effect​

Lichttherapie ​

-Speciale lamp​

-Aanmaak van melatonine. ​

-Kuur van bijv. 5-10 dagen. 

Psychotherapie​

Hulp van psychiater of psycholoog nadat de depressie genezen is​

Praten over het voorkomen (na de therapieën)​

 van de depressie, inzicht in de oorzaak en ondersteuning bieden​

Dag structurering en activiteitenplanning​

- Zinvolle dagbesteding / Reminiscentie

Herkennen van de voortekenen

Veranderd slaapgedrag​

Piekeren​

Verstrooid en/of Gedesoriënteerd raken​

Somber worden​

Verminderde concentratie​

Het idee te moeten volhouden om de depressie tegen te gaan​

Minder plezier beleven aan dingen​

Moeite krijgen met eten​

Vertraagde stoelgang​

Meetinstrument: Geriatrische Depressie Schaal

Aandachtspunten VPK /VZ-IG

ADL: stimuleren / begeleiden /houvast bieden​

Eten en drinken: stimuleren /complicaties voorkomen (gewichtsverlies / uitdroging)​

Uitscheiding: obstipatie​

Slapen en rusten: vaste dagstructuur en slaapadviezen (slaapmedicatie)​

Beweging en activiteiten: stimuleren tot het ondernemen van activiteiten​

Medicijnen worden trouw ingenomen: niet smokkelen

Tips voor de begeleiding​

Bevorderen van zelfrespect / de beleving van eigenwaarde / de levenszin​

Taak VPK / VZ-IG bij ouderen:​

Leren hulp aanvaarden​

Leren de eigenwaarde en levenszin te herontdekken​

Inleven en geduld hebben​

Voorlichting geven over de ziekte en behandeling aan de mensen in naaste omgeving vd zorgvrager