VT3 la chanson française - leçon 2

• Frans
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

VT3

La chanson française

Leçon 2

Rebonjour!

In de les van vorige week is muziek uit de jaren '50 en '60 aan bod gekomen. We maken nu eerst een sprong naar de jaren '70, toen er behalve solozangers ook steeds meer Franstalige groepen/bands in Nederland bekend raakten. 

EXERCICE 1

Op speciaal verzoek gaan we allereerst aan de slag met het nummer Une belle histoire van Michel Fugain en zijn 'troupe'. Neem pen en papier en noteer tijdens het kijken de belangrijkste elementen uit het volgende interview.

Exercice 2

In het interview heeft Fugain het over de histoire quelconque ('een  of ander verhaal') dat hij als basisidee had. Het speelde zich oorspronkelijk  af in de VS, maar het werd door de enorm productieve en succesvolle tekstschrijver Pierre Delanoë uiteindelijk aangepast,verfranst. 

Noem 3 elementen uit de tekst die de tekst ontegenzeggelijk een Franse kleur geven. Leg daarna kort uit waarom dat volgens jou zo is. 

Klik hier om de studioregistratie van het nummer te openen en hier voor de Franse tekst.

Exercice 3

'C'était sans doute un jour de chance' en 'C'était fini le jour de chance' geven de liedtekst structuur.  

Verklaar:

• 1) waarom het sans doute ('wellicht') een geluksdag was
• 2) hoe/waardoor de geluksdag ten einde komt
  

Exercice 4

Een constructie met het wederkerend voornaamwoord se kun je in het Frans behalve als wederkerend (met 'zich') ook als wederkerig (vertaling met 'elkaar') in het Nederlands vertalen. Dat geldt bijvoorbeeld voor de eerste constructie in de tekst ils se sont trouvés, 'ze hebben elkaar gevonden'. 

Noteer 3 andere voorbeelden uit de tekst van een werkwoordsconstructie met het voornaamwoord se en geef een passende vertaling.

Des chansons plus modernes

De chansonniers·ères die we hiervoor al beluisterd hebben, zijn natuurlijk niet de enigen die in het Frans (schreven en) zongen. Moderne Franse muziek is minstens even veelzijdig als de wat oudere. We beluisteren kort drie vrij willekeurige voorbeelden, steeds vergezeld van één enkele opdracht.

Manu Chao

Manu Chao gebruikt veel verschillende invloeden en talen in zijn liedjes. Het album Clandestino uit 1998 bevat onder andere de hit Je ne t'aime plus. De tekst vertelt veel minder een verhaal dan de muziek die we eerder hebben  beluisterd en is dan ook niet moeilijk te volgen. 

Klik hier om de video te openen en de tekst mee te lezen. De opdracht staat op de volgende slide.

EXERCICE 5
In 'Je ne t'aime plus' komen behalve in de titelregel (en de herhaling ervan in de tekst) nog twee ontkenningen voor. Deze (nieuwe) ontkenningen combineren vormen van de ontkenningen die je al kent.
Noteer beide vormen en geef een passende vertaling in het Nederlands.

Indochine

De Franse rockgroep Indochine scoorde als new wave-band enkele typische 80's-hits (luister bijvoorbeeld naar L'aventurier), verdween daarna letterlijk en figuurlijk van het toneel en keerde zo'n 20 jaar geleden terug met een album waarvan het nummer J'ai demandé à la lune het grootste succes werd. 

Klik hier voor de videoclip met tekst. De bijbehorende opdracht staat op de volgende slide, waarbij je ook de losse tekst (klik hier) nodig hebt.

EXERCICE 7
In 'J'ai demandé à la lune' komt onder andere een personificatie van de maan voor, die antwoordt op een vraag van de ik-persoon. Vertaal het tweede couplet ('J'ai demandé ... durerait pas.') Vertaalhulp: s'occuper de | zich bezighouden met --- quelquefois | soms --- durerait | zou duren

Stromae

De Belg Stromae scoorde in 2013 een hit met het nummer Papaoutai. Stromae speelt net als in zijn andere liedjes met klanken en woorden, hoewel Papaoutai ook het verhaal vertelt van een afwezige vader, geïnspireerd op Stromaes eigen leven.

Klik hier voor song en tekst! De opdracht staat op de volgende slide.

EXERCICE 6
In 'Papaoutai' komt de frustratie over het wachten op de aanwezigheid vaneen vader naar voren, zoals in 'Dis-moi où es-tu caché!.
Citeer uit de tekst nog ten minste drie woordgroepen of zinssnedes waaruit die frustratie overduidelijk blijkt.

Devoirs: La Bohème

Voor de huiswerkopdracht keren we weer terug in de tijd. Een van de bekendste Franse stemmen is die van Charles Aznavour, die tot op hoge leeftijd bleef optreden als chansonnier. Een lied dat tot aan zijn overlijden op het repertoire bij liveoptredens stond is La Bohème (ongeveer te vertalen als 'het vrije leven'), dat we op speciaal verzoek in deze les opnemen.

La Bohème

In La Bohème zingt Charles Aznavour over het vooroorlogse leven in de Parijse wijk Montmartre. Nu wordt Montmartre overlopen door toeristen die er bijvoorbeeld de Sacré-Cœur of de Place du Tertre bezoeken. De schildersactiviteiten op dit plein herinneren wel nog aan het vroegere karakter van de wijk, die een soort kunstenaarsdorp was.

In alle live-uitvoeringen van La Bohème die Aznavour in zijn lange carrière heeft gegeven, komt dat schilderen ook steeds duidelijk naar voren. Kijk op de volgende slide naar een uitvoering uit de jaren '60, met een nog relatief jonge Aznavour en zijn zo herkenbare stemgeluid.

Exercice 8

A. Hier vind je de tekst van La Bohème. Vertaal allereerst het eerste refrein (La Bohème ... sur deux). Hulp: ne ... que | slechts.

B. Uit het eerste refrein blijkt dat het vrije kunstenaarsleven zeer armoedig is. Citeer nu uit het eerste couplet (Je vous ... posais nue) het zelfstandig naamwoord dat die armoede het duidelijkste weergeeft.

C. In het tweede couplet wordt de typisch Franse bistro geïntroduceerd, vergelijkbaar met wat we in Nederland een eetcafé noemen. De bistros nous prenaient une toile contre un bon repas chaud (de zinnen staan in een andere volgorde dan in de tekst). Vertaal dit stukje tekst op zo'n manier dat echt duidelijk wordt wat er nu exact gebeurde in die bistros.

D. Vertaal nu het tweede, derde en vierde refrein (zonder La Bohème).

E. In het laatste couplet (Quand au ... sont morts) denkt de ik-persoon vanuit het nouveau décor van Montmartre met veel nostalgie terug aan vroeger. Noem 4 zaken die veranderd of verdwenen zijn. Geef het Franse woord en de Nederlandse vertaling. 

À suivre...

Tijdens de volgende les zoomen we nog in op één of twee chansonniers, een verzoekje van een leerling en op Franse protestliederen van alle tijden. Daarnaast krijg je uitleg over de eindopdracht voor dit project.

À la semaine prochaine!