2A-LU1 Griekse mythes - meer dan verhalen

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

Odysseus en Aeneas

Klassieke oudheid
Griekse mythes 

Het begin: de twistappel

Prins Paris moest uit 3 godinnen de mooiste kiezen. Hij koos Aphrodite die hem de mooiste vrouw op aarde had beloofd.

Oorlog tussen Sparta en Troje

Paris nam Helena mee van Sparta naar Troje, aan de overkant van de Egeïsche zee. Haar man wou wraak en trommelde andere Griekse koningen op om oorlog te voeren. Odysseus was een Griekse koning die niet meewilde, maar moest. Achilles was een Griekse superheld. De Grieken belegerden de stad Troje.  

Nog verhalen?

Odysseus en de os? De ontmaskering van Achilles? 

Kleine avonturen die we nu even overslaan. 

Nieuwsgierig? Zoek gerust zelf op.

Listig plan...

Weet je nog hoe Odysseus de stad Troje binnenkwam door een list?

Welke list hij had bedacht om de onneembare stad Troje, met zijn hoge muren, tòch binnen te komen?

Strijd om Troje

De Trojanen verloren na 10 jaar de oorlog. Ze hadden de vijand zelf binnengehaald! 

De odyssee van Odysseus

De Odyssee

Het tweede boek van Homerus  is 'De Odyssee',  een reisverhaal over de (ver)dwaaltocht van Odysseus die naar huis wil over zee. 

'De mythe van Odysseus'.

Na de verovering van Troje

Na de verovering van Troje wilde Odysseus graag naar huis, naar zijn vrouw Penelope en zoon Telemachus. Zijn schepen en bemanning kwamen in een storm terecht en raakten de weg kwijt...

Het eiland van Niemand

Bij een eiland vol schapen kwamen ze even tot rust.

Odysseus en zijn mannen namen wijn mee om te drinken bij het schapenvlees. Ze aten hun buiken rond.

Van wie?

Na het eten zochten ze een slaapplek. Ze vonden een grot met een grote tafel met stoel, een grote knots en heel veel kaas. Het eiland was dus bewoond! 

Een cycloop!

De bewoner van de grot was een cycloop, een reus met één oog. De cycloop rolde een steen voor de uitgang van de grot en sloot Odysseus en zijn mannen op. De cycloop peuzelde de mannen één voor één op,  zoals zij met zijn schapenvlees hadden gedaan. Odysseus gaf de cycloop wijn. Dat kende de reus niet en hij werd dronken.

Een list van Odysseus

Terwijl de cycloop zijn roes uitsliep gaf Odysseus zijn overblijvende bemanning de opdracht een punt te slijpen aan de knots, zo snel mogelijk! De cycloop kon elk moment wakker worden... 

Een list van Odysseus

Toen de cycloop dronken was, had Odysseus hem verteld dat zijn naam "Niemand" was, een slimme leugen. Wanneer de cycloop lag te slapen, spietste Odysseus de scherpe knots in het oog van de cycloop! Auw! 

Blind van woede

De cycloop rolde de steen voor de grot weg, verblind en jammerend van de pijn. De andere cyclopen hoorden hem schreeuwen: "Niemand heeft dit gedaan!" maar kwamen hem niet helpen want als niemand iets gedaan heeft, is er toch niets aan de hand? 

1

Schaapjes tellen

Eén voor een liet de blinde cycloop de schapen gaan. Hij aaide liefkozend hun vacht en telde de schapen. Als de grot leeg was dan zou hij die mensen te pakken krijgen! 

2

Aan een wollen draad...

Om uit de geopende grot te geraken ging elke overlevende aan de onderkant van een schaap hangen. Omdat de cycloop alleen de bovenkant van de schapen aaide, wisten ze te ontsnappen. "Snel, naar de boten!"

3

Wat zouden
'cycloop' en 'cycloon' (orkaan)
met elkaar te maken kunnen hebben?

Odysseus en Aeolus

Op het volgende eiland ontmoette Odysseus Aeolus de windgod. Die zorgde dat Odysseus de wind in de zeilen kreeg èn uit de goede richting! Alle andere windrichtingen stak Aeolus in een zak en gaf die met Odysseus mee met de waarschuwing: "Hou de zak goed dicht!"

Die nacht...

Op een nacht, toen Odysseus sliep, maakte de bemanning het cadeau van Aeolus open. Meteen brak een orkaan los! De wind kwam uit alle richtingen. Zeven schepen vergingen en Odysseus was razend op zijn mannen.  "Jullie wilden snel naar huis? Dat gaat nu niet meer lukken!"

Odysseus en Circe

Na tijd  kwam Odysseus en de overblijvende mannen bij een eiland vol dieren en een toren op de heuvel. Odysseus vertrouwde het niet maar de bemanning wilde graag aan land. Even bijkomen! Eten, wijn en plezier...

Odysseus en Circe

De mannen gingen aan land en trokken zonder Odysseus naar de toren waar een feestmaal aangeboden kregen van Circe. Na de eerste hap of slok veranderden ze in een dier. Gulzige eters werden varkens, moedige soldaten werden leeuwen.  Circe was een tovenares!

Odysseus en Circe

Eurylochus alarmeerde Odysseus over de betovering. Odysseus trok zijn zwaard en zocht Circe op. Onderweg gaf de god Hermes hem een sneeuwklokje om hem te beschermen tegen Circe. Toen Circe doorhad dat ze Odysseus niet kon betoveren en veroveren, maakte ze van alle dieren weer mensen. Nu had Odysseus bemanning er genoeg van! 

De Onderwereld

Odysseus was nu al jaren verdwaald. Hij meerde aan bij een eiland met hoge populieren, met een onmetelijke kloof: een ravijn.  Deze leidde naar de Onderwereld. 

Opeens...Tiresias!

Odysseus hoorde Cerberus, de driekoppige waakhond van de onderwereld, blaffen, dus god Hades kon nooit ver zijn. Boven de rivier waar hij ooit gedoopt was verscheen Tiresias uit het dodenrijk. De blinde ziener waarschuwde voor de gevaren die nog kwamen, gaf een route en verzekerde Odysseus dat hij zijn vrouw en kind terug zou zien! Nu snel weg, voordat hij ontdekt werd!

De omzwervingen van Odysseus

Odysseus dwaalde de hele Middellandse zee over, op zoek naar zijn geliefde eiland Ithaca. Alle avonturen gaan we niet noemen, daarover kun je heerlijk lezen. Welke avonturen ken jij nu?

De laatste avonturen van Odysseus

Nu hij een route had, ging het beter. Al had Odysseus te maken met de lokkende sirenen. Dat waren mooie vrouwen die zo mooi zongen dat zeelui met hun schip te pletter sloegen op de rotsen. Oei! Dan maar (bijen)was in de oren, om minder te kunnen horen...

Schipbreuk!

En dan Scylla en Charybdis, de twee grote zeemonsters! Het kostte Odysseus uiteindelijk zijn schip. Maar toen hij aanspoelde was hij op... Ithaca! Nu snel naar huis!

Thuiskomst van Odysseus

Toe hij aankwam op Ithaca werd Odysseus werd eerst niet herkend door de jongen die hem vond, zijn zoon Telemachus. Zijn bejaarde hond herkende zijn baasje wel. Odysseus was jaren weggeweest! Ondertussen hadden mannen het zijn vrouw Penelope lastig gemaakt omdat ze met haar wilden trouwen en de plaats van Odysseus wilden innemen. "Die Odysseus kwam nooit meer terug. Toch?"

Penelope als prijs

Penelope beloofde dat ze zou trouwen met diegene die een pijl door de handvaten van 12 bijlen kon schieten. Godin Pallas Athene veranderde Odysseus in een oude grijsaard. Die schoot zuiver waar de andere vrijers het niet konden. Toen wist iedereen dat die bebaarde vreemdeling wel Odysseus mòest zijn! Hij jaagde de vrijers z'n huis uit  en viel Penelope in de armen, om voor altijd bij elkaar te blijven. 

De mythe van Aeneas

Aeneas uit Troje

Op een nacht schrikt Aeneas wakker van geschreew en gegil. De stad Troje wordt aangevallen?! Hoe is dit mogelijk? Aeneas uit Troje wil aanvallen, maar bedenkt dan zijn oude vader en jonge zoon.

Een nieuw land?

Aeneas gaat een nieuw land zoeken. Waarom vlucht Aeneas? Wat maakt een land een veilig land? Ook nu vluchten er mensen over de Middellandse zee... Wat zijn de gevaren? Wat is de hoop? 

Op zijn rug

Aeneas uit Troje neemt zijn bejaarde vader en tilt deze op zijn schouder. Aan zijn andere arm neemt hij zijn jonge zoon. Maar waar is zijn vrouw?

Wat zou jij meenemen
als er brand in huis was?

Creüsa van Troje

De vrouw van Aeneas van Troje was Creüsa van Troje. Ze raakte haar man kwijt in alle rook die in de stad Troje hing. Voordat Aeneas de stad uit vluchtte verscheem ze als een schim. "Ga naar Hesperia en sticht daar een nieuwe stad". Hesperia is wat wij nu Italië noemen.

Drie mannen...

Met zijn bejaarde vader en jonge zoon sleepte Aeneas zich uit de brandende stad Troje. Zijn vrouw kon hij niet meenemen. Bij het strand vond hij schepen waar de Grieken mee gekomen waren. Dezelfde Grieken die nu de machtige stad Troje overvielen!

Het schip in...

Aeneas tilde zijn vader in het schip en zette zijn kind aan het roer. Zelf trok hij het schip door de branding, tot het kon zeilen. Op de vlucht, op zoek naar een nieuw thuisland! 

Waar kwamen de schepen op het Trojaanse strand vandaan?

1. Het waren vissersschepen
2. Het waren Trojaanse schepen
3. Het waren Griekse schepen
4. Geen van deze antwoorden zijn goed.

Kijk je mee naar de reis van Aeneas uit Troje?

Troje

Aeneas vluchtte met een trireem weg uit het brandende Troje. Maar het schip was eigenlijk te groot voor zijn drieën. 

I

Kreta

Zijn vader was bijna blind en kon de weg niet wijzen. Zijn zoon was te klein voor het roer, waardoor ze uit koers raakten. Ze gingen steeds zuidelijker...

II

De machtige stad Carthago

Ze dwaalden van plek naar plek...tot ze bij de machtige stad Carthago kwamen. Wat een stad! Waar ligt deze stad, nu?

III

Dido van Carthago

Aeneas kwam terecht in Noord-Afrika. Bij de stad Carthago. 

Prinses Dido was een weduwe en was ooit zelf gevlucht uit Tyrus. Ze begreep Aeneas goed, die ook weduwnaar was. Ze raakten verliefd...

Een èchte munt

Wat is ècht gebeurd en wat is een mythe? De steden Troje en Carthago hebben ècht bestaan, net als deze munt met prinses Dido erop. Homerus de schrijver/dichter heeft het opgeschreven, maar of het allemaal echt was?

Prinses Dido

Maar Aeneas mòest gaan van Mercurius, god van de handel en de reizigers. Daarom vertrok Aeneas in de vroege ochtend. Hij durfde prinses niet vaarwel te zeggen. Want hoe zou een boze prinses reageren?

Carthago en Rome: aartsvijanden!

Dido kwam achter het verraad van Aeneas. Wat was ze boos en verdrietig van zijn plotselinge vertrek! Ze zag zijn schip nog aan de horizon. "Laat Carthago en je nieuwe thuisland vijanden zijn, verrader!" En ze stortte zich met liefdesverdriet in een dolk en het vuur. 

Rome en Carthago zouden inderdaad vijanden zijn... (les 9)

Aankomst in Italië

Aenaes komt uiteindelijk aan in Latinus. Dat zie je op het schilderij. Dat is het land wat we nu Italië noemen. Italië had toen koninkrijken. 

Een vrolijk einde?

De koning van Latinus heette ook Latinus en de taal heette Latijn. Latijns zou de spreektaal van de Romeinen worden! Aeneas trouwde met de dochter van de koning en leefde nog lang en gelukkig. Aeneas kreeg ook nog kleinkinderen met de namen Numitor en Amulius...

Waar ken je die nog van?