H5.2 les 2_3 V3 systematische naamgeving

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H5.2 koolstofverbindingen

LES 2/3 Systematische naamgeving

VWO3

NOVA H5 Brandstoffen en kunststoffen

Leerdoelen

In deze les leer je

• je leert welke moleculen alkanen zijn
  
• je isomeren van een stof herkennen en tekenen
• Je kunt een systematische naam geven bij structuurformules van alkanen.
  
• Je kunt een structuurformule tekenen bij een gegeven naam van een alkaan.

NOVA  Hoofdstuk 3

Koolstofverbindingen die alléén bestaan uit koolstof- en waterstofatomen, noem je

KOOLWATERSTOFFEN                      NOTEER&LEER

Wat valt je op aan de formule?

	aantal H's	formule	structuur formule	ruimtelijk	naam
1 C
2 C's
3 C's
4 C's

alkanen

• de algemene formule van een alkaan is C_nH_2n+2
  --> je ziet in de structuurformules dat ieder C-atoom via atoombindingen gebonden is aan 2 H-atomen
  --> en dan zijn er nog 2 H-atomen extra aan de uiteinden van het molecuul

methaan

ethaan

propaan

butaan

alkanen

Noteer & Leer

Moleculen die voldoen aan de formule CnH2n+2  heten  alkanen

Leer de namen in tabel 5 (blz 85)

je kunt de volgende ezelsbrug gebruiken om ze te onthouden:

Ma                    meth-aan

En                     eth-aan

Pa                     prop-aan

Blowen          but-aan

Perfecte       pent-aan

Hasj                hex-aan

wat is de naam van de stof met de molecuulformule C5H12 ?

1. propaan
2. pentaan
3. butaan
4. ethaan

Wat is de molecuulformule van deze moleculen?

Isomerie

Neem over als aantekening of markeer de definitie op blz 84 van je boek

Isomerie

              stoffen van isomeren

hebben verschillende

chemische eigenschappen

NOTEER & LEER

Isomeren

In de figuur staan de koolstofketens van een C5 molecuul getekend.
--> welke koolstofketens geven
        hetzelfde molecuul weer?
        (noteer je antwoord in je schrift
          bijv. als P = Q = R en X = Y)
--> hoeveel isomeren zijn er
       getekend? 

Isomerie

Aanpak voor tekenen isomeren:

Maak de hoofdketen

steeds 1 C korter en

maak er zijtak van

C​4​​H​10​​

C​5​​H​12​​

Alle isomeren van een stof....

Teken alle isomeren van

  

Teken de structuurformules in je schrift

C​6​​H​14​​

bespreken: we verzamelen op het bord alle isomeren van C6H14 (hexaan)

Alle isomeren van hexaan

• er zijn 5 isomeren met de molecuulformule C₆H₁₄
• _{elk isomeer heeft een andere structuurformule}
• _{elke structuurformule heeft een andere systematische naam}

systematische naamgeving:

zo doe je dat

systematische naamgeving van alle isomeren van hexaan

• stap 1: de langste keten bestaat uit 6 C-atomen
• naam: hexaan of n-hexaan (n betekent "niet vertakt")

Alle isomeren van hexaan

• stap 1: de langste keten bestaat uit 5 C-atomen
• stamnaam: pentaan 
• stap 2: zijketen: methyl
• stap 3: methylpentaan
• stap 4: nummering 
• stap 5: 2-methylpentaan

Alle isomeren van hexaan

• stap 1: de langste keten bestaat uit 5 C-atomen
• stamnaam: pentaan 
• stap 2: zijketen: methyl
• stap 3: methylpentaan
• stap 4: nummering 
• stap 5: 3-methylpentaan

Alle isomeren van hexaan

• stap 1: de langste keten bestaat uit 4 C-atomen
• stamnaam: butaan 
• stap 2: 2x zijketen: methyl
• stap 3: dimethylbutaan
• stap 4: nummering 
• stap 5: 2,3-dimethylbutaan

Kun je deze nu zelf?

• stap 1: de langste keten bestaat uit 4 C-atomen
• stamnaam: butaan 
• stap 2: 2x zijketen: methyl
• stap 3: dimethylbutaan
• stap 4: nummering 
• stap 5: 2,2-dimethylbutaan

Kun je het nu ook andersom?

Teken in je schrift de structuurformule van

      3,3-dimethylhexaan                                   3-ethylhexaan

Eigen werk

Leer H5.2 Systematische naamgeving blz 84 + 85

Bestudeer  voorbeeldopdracht 1, 2 en 3 (blz 86 tm 88)
LEER TABEL 5 UIT JE HOOFD

Maak opgave 3, 7, 9, 10