Aantekeningen H4

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 4

Aantekeningen die je kunt leren voor de toets

Paragraaf 4.1

Het ontstaan van steden

Tijdvak 3: Monniken en ridders

500 - 1000

Tijd van landbouw

Tijdvak 4: Steden en staten

1000 - 1500 

Tijd van opkomende handel, steden en staten

Verbetering in de landbouw: Ploeg!

Van platteland naar stad

1. De ploeg wordt verbeterd, waardoor de mest beter verspreid wordt en de grond vruchtbaarder is

2. Door de vruchtbare grond is er steeds meer voedsel

3. Doordat er meer voedsel is worden de gezinnen steeds groter, tussen 1000 en 1300 verdubbeld de bevolking

4. Niet iedereen hoeft op het land te werken, dus mensen gaan het voedsel   wat ze overhebben verkopen op een markt.

  5. Rondom de markten ontstaan steden.

Ambachten: werk waarbij je iets met je handen maakt.

Handel

ambacht

Schout/burgemeester en schepenen 

Door de stadsrechten kreeg een stad een eigen bestuur. 

Het bestuur maakte regels waar iedereen zich aan moest houden. 

Schout; Soort burgemeester en politiebaas. Hij liet misdadigers opsporen en klaagde ze aan bij de schepenen.

Schepenen; bestuurders van de stad; bepalen ook de straf voor een misdaad

Paragraaf 4.2

De macht van koningen

Machtige koningen

• Centralisatie: een gebied wordt steeds meer bestuurd vanuit één    centrale plaats.

• Vanaf 1300 verliezen edelen de macht, de koningen krijgen meer macht.
  
• Staatsvorming: een gebied meer als eenheid besturen

Burgers willen inspraak

• Burgers moesten belasting betalen.
    Daarom wilden ze ook meepraten over
    belangrijke besluiten.
  
• De koning vond dit goed en gaf de burgers
    inspraak.

Welke drie groepen zijn in vergadering?

• adel
• geestelijken
• burgerij

In Frankrijk heette dit de Staten-Generaal.

De Franse koning Filips VI krijgt advies (1332)

De machtige kerk

• Naast de koning had de kerk veel macht.
• Christenen geloofden in een hiernamaals.
• Als je goed leefde kwam je in de hemel.
• Als je slecht leefde kwam je in de hel.

Wanneer was je een goede christen?

1. Bidden
2. Geld geven aan de kerk

• Niet-christenen werden vaak gestraft.

De hel

Jeroen Bosch schilderde de hel zoals mensen zich dat in de middeleeuwen voorstelden. De hel was een plaats waar mensen veel pijn moesten lijden. De hitte van het vuur was er ondragelijk. De angst om voor eeuwig te moeten branden was voor veel mensen een reden om goed te leven.

Jeroen Bosch

De schilder Jeroen Bosch leefde en schilderde rond 1500. Hij woonde in Den Bosch, vandaar zijn achternaam. Er is weinig over zijn leven bekend. Hij schilderde vaak monsterachtige personen en liet zien dat de belangrijke mensen in de kerk meer hielden van geld en rijkdom dan van hun geloof.

Duivels

Jeroen Bosch schilderde vaak duivelachtige wezens. Deze duivels martelden de mensen in de hel op de meest verschrikkelijke manieren. Zo waarschuwde Bosch de mensen dat ze op een christelijke manier moesten leven. Na de dood zou God beslissen of iemand naar de hel of naar de hemel ging. 

Zonden

Deze man had in zijn leven volgens Bosch veel zonden begaan, hij was een zondaar. Je was een zondaar als je niet leefde volgens de Bijbel. Men geloofde dat een zondaar in de hel terechtkwam. Daar kreeg een zondaar voor eeuwig straf. Je kreeg als mens dus maar één kans.

Kruistochten

• Jeruzalem is voor christenen en moslims
    een belangrijke stad.
• Gewapende christenen gingen op reis om de stad te veroveren op de moslims. 
  = kruistochten
• Aan de kruisvaders werd de hemel beloofd.
• Tussen 1000 en 1300 meerdere tochten.
• Het lukte de moslims de kruisvaarders te
    verdrijven.

Kruisvaarders bij Jeruzalem, 1099