Les 6: Pathologie bloedvaten

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Pathologie bloedvaten

Inhoud les

• hypertensie
• etalagebenen
• trombose en embolie
• spataderen
• ulcus cruris

Chronische hoge bloeddruk (hypertensie)

Vaak niet opgemerkt. 

Eventuele klachten: vermoeidheid, hoofdpijn of hartkloppingen.

Schade door hypertensie:

• pijn op de borst of een hartinfarct, omdat de coronairvaten in het hart zijn aangetast;
  
• herseninfarct, omdat ook de vaten in de hersenen zijn aangetast;
  
• problemen met zien, omdat de vaten in het netvlies zijn aangetast;
  
• nierfunctiestoornissen door beschadiging van nierslagaders en letsel in de nierfilters.

Hoe kan hoge bloeddruk behandeld worden?

Behandeling hypertensie

Dieet (afvallen), leefgewoonten (niet te zout/vet eten, niet roken, meer bewegen, stress beperken)

Regelmatige controle bloeddruk, controle cholesterol

Controle nierfunctie en netvlies.

Medicatie:

• plastabletten (diuretica) waardoor het circulerende volume daalt en daardoor ook de bloeddruk;
  
• bètablokkers, middelen die het slagvolume en de hartfrequentie remmen;
  
• ACE-remmers, middelen die de aanmaak remmen van een hormoon dat zorgt voor een stijging van de bloeddruk;
  
• calciumantagonisten, middelen die de spanning in het gladde spierweefsel van kleine slagaders beïnvloeden en zo de bloeddruk verlagen.

Perifeer arterieel vaatlijden

Verzamelnaam voor vaatlijden door aderverkalking bij slagaderen vanaf de nierslagaderen tot de slagaderen in de voeten.

Etalagebenen = Claudicatio intermittens

vernauwing van de slagaders in de benen door aderverkalking

Kramp in de kuit, dijbeen of bil na een stukje lopen. 

De pijn wordt veroorzaakt door de verzuring van de spieren in de benen door zuurstofgebrek.

Ernstige vorm: pijnlijke benen 's nachts omdat er dan bijna geen bloedtoevoer is naar benen (geen zwaartekracht). Kan zelfs weefsel afsterven -> gangreen.

Andere klachten: koude voeten, tintelingen en verdikte teennagels

Behandeling aderverkalking

Medicatie bestaat uit bloedverdunnende en cholesterolverlagende medicijnen.

Looptraining door fysio.

Operatieve behandeling:  dotteren van de slagader of het aanleggen van een bypass.

Looptraining: de bloedstromen in benen zoeken andere vaten om niet door de vernauwde slagaderen te hoeven stromen, er ontstaan zogenaamde sluiproutes 

Wat is een trombosebeen?

1. een been vol met vocht
2. bloedstolsel gevormd aan binnenkant bloedvat
3. losgeschoten bloedstolsel
4. open been

Trombosebeen

Trombose: bloedstolsel gevormd aan de binnenwand van een bloedvat.

Klachten bij trombosebeen:

• pijn in de kuit;
  
• het been is wat rood en opgezwollen en voelt warm aan;
  
• lichte temperatuurverhoging;
  
• een iets versnelde hartslag

Behandeling:

• zwachtels
• antistollingsmedicatie

Embolie

Trombosestolsel komt los van de bloedvatwand en wordt meegevoerd door de bloedbaan en komt vast te zitten in een kleiner bloedvat.

Longembolie door een stolsel vanuit het been

Hersenembolie door hartritmestoornissen, vooral bij boezemfibrilleren

Medicatie die bloedstolling remt

Heparine: via een infuus of injecties en werkt onmiddellijk na toediening. 

Coumarines: tabletvorm, drie tot zes maanden voorgeschreven

INR-waarde van nature rond de 1.

Een INR-waarde van 3 betekent dat het bloed 3 keer zo langzaam stolt (i.p.v. 15 seconden -> 45 seconden. 

In tegenstelling tot coumarines, waarbij de aanmaak van stollingsfactoren in de lever geremd wordt, remt heparine de stollingseiwitten die al in het bloed aanwezig zijn

Hoe lager de INR, hoe sneller uw bloed stolt. Er kunnen bloedstolsels ontstaan. Van nature is de INR-waarde 1. Afhankelijk van het soort aandoening waarvoor u antistollingsmedicijnen slikt liggen de streefwaarden in Nederland tussen de 2.0 en de 3.5.

Van nature is een INR waarde rond 1. Een INR-waarde van 3 betekent dat het bloed 3 keer zo langzaam stolt. In plaats van na 15 seconden stolt het bloed pas na 45 seconden.

Wat gebeurt er als iemand zijn INR waarde te hoog is?

1. kans op bloedingen
2. kans op stolsels

Spataderen = varices

Verzwakte en uitgezette aderen die langer worden en een kronkelend verloop hebben. 

Oorzaak: zwaartekracht en niet goed functionerende kleppen 

Hoger risico: erfelijke aanleg, tijdens zwangerschap of bij mensen met een staand beroep.

Klachten: 

• opgezwollen benen
• verkleuring van de huid
• een brandend gevoel in de benen
• een geïrriteerde soms schilferachtige huid
• soms krampen of jeuk. 
•  ‘restless legs’ in de nacht het onwillekeurig bewegen van       de benen

Behandeling spataderen

• ambulante compressietherapie;
  
• steunkousen;
  
• dichtspuiten (scleroseren): vloeistof in de ader gespoten, waardoor de ader verkleeft en wordt afgesloten;
• laserbehandeling: dunne laserdraad in de ader gebracht en wordt het bloedvat dichtgemaakt met laserenergie;
• strippen: door het bloedvat op twee of meer punten in het verloop van de spatader bloot te leggen -> draad doorheen gehaald en wordt de spatader binnenstebuiten uit het been getrokken
• ambulante flebectomie van Müller: hetzelfde als strippen maar dan bij kleinere oppervlakkige spataderen bij de knie en op de voetrug

Laserbehandeling

Scleroseren

Strippen

Ulcus cruris = open been

chronische open zweer op het onderbeen

Oorzaken:

• gestoorde terugvoer van bloed uit de benen naar het hart (veneus ulcus)
• verminderde arteriële doorstroming (arterieel ulcus)
• problemen in de haarvaten van de huid

Behandeling:

enkel-armindex: bloeddruk van de arm en de enkel meten om de toestand van de slagaders in de benen te onderzoeken.

Vaatchirurg of dermatoloog inschakelen.

Oorzaak haarvaten:

roken, chronische hoge bloeddruk en diabetes mellitus

Aneurysma

verwijding van een ader of slagader, die ontstaat door een zwakke plek in de vaatwand. 

Kan leiden tot acute inwendige slagaderlijke bloeding.

Vaak bij toeval ontdekt.

Mogelijke oorzaken:

• slagaderverkalking;
  
• roken;
  
• degeneratief proces in de wand van de aorta waarbij het evenwicht is verstoord tussen eiwitten die de slagaderwand opbouwen en eiwitten die de wand afbreken;
  
• erfelijke afwijkingen in opbouw en stevigheid van de vaatwand.

Soms is er sprake van een gevoel van pijn in de bovenbuik of in de rug doordat het aneurysma tegen de wervelkolom kan drukken.

Behandeling aneurysma

Operatie: aortabroekprothese (bypassoperatie van de aorta; EVAR) of stent via liesslagader

of

• gezonde levenswijze (gezonde voeding, voldoende beweging, geen overgewicht, stoppen met roken) 
• Medicatie tegen een hoge bloeddruk en een te hoog cholesterol 

Endo Vasculaire Aorta Reparatie: een soort stoffen buis met een metalen geraamte

www.medtronic.com

Trombosebeen

Embolie

ulcus cruris

Varices (spataderen)

Aneurysma

Etalagebenen

Maak de verwerkingsopdrachten

Verpleeg-, verzorgingshuizen, thuiszorg 2 n3

Module 3: Zorgvragers met aandoeningen aan het hart

9. Zorgvragers met aandoeningen aan het hart

Verwerkingsopdrachten: 1 t/m 7

10. Zorgvragers met aandoeningen aan de bloedvaten

Verwerkingsopdracht 1 t/m 3

edition.thiememeulenhoff.nl