Klimaten intro

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wat gaan we doen?

Terugkijken periode 3

Bekijk leerdoelen

Bespreken van verschil weer en klimaat/ stralingsbalans

Werkblad ITCZ 

Wat vond je
van periode 3?

Hoe ging
het leerbewijs?

Leerjaar 2 Klimaten/ windsystemen 

Leerdoelen

• Het functioneren van de ITCZ en de ligging van de luchtdrukgebieden beschrijven;
• De Wet van Buys Ballot uitleggen;
• Het ontstaan van moessons en passaten beschrijven en verklaren.

Voor de slaapkoppen

Wat is het verschil tussen klimaat en weer?

Het weer is de zoals de atmosfeer nu is. Je kunt hier iets over zeggen door te kijken naar de temperatuur, de luchtvochtigheid, neerslag, bewolking en wind. Het klimaat is een gemiddelde, gemeten over een langere periode, bijvoorbeeld dertig jaar, van de temperatuur, luchtvochtigheid, neerslag, bewolking en wind.

Wat is het verschil tussen het weer en het klimaat?

Evenaar en het klimaat?

Warm, koud, lauw?

De evenaar of equator is een breedtecirkel op het aardoppervlak en verdeeld de aarde denkbeeldig in tweeën. Zo verdeelt de evenaar de aarde in een noordelijk halfrond en een zuidelijk halfrond. Omdat de evenaar ten alle tijden het dichts bij de zon staat is het klimaat hier het warmst op aarde.

Wat gaan we doen?

Herhaling vorige les 

Bespreken wet van Buys Ballot/ luchtdruk 

Werkblad ITCZ / moessons

Waarom is het warmer bij de evenaar? (geef 2 antwoorden)

1. Doordat daar de zon loodrecht instraalt
2. Doordat daar de zon schuin instraalt
3. Doordat daar de zonnestralen meer afstand door de atmosfeer afleggen
4. Doordat daar de zonnestralen minder afstand door de atmosfeer afleggen

Waardoor verliest een gebied warmte (zonne-energie) als de zonnestralen langer door de atmosfeer reizen?

1. Doordat ze langer reizen verliezen ze meer warmte/energie
2. Doordat de zonnestralen tegen deeltjes/wolken aanbotsen en terugkaatsen
3. Doordat ze worden geabsorbeerd door de atmosfeer

Wanneer ontstaat een lage luchtdruk?

1. Doordat koude lucht opstijgt
2. Doordat warme lucht opstijgt
3. Doordat koude lucht daalt
4. Doordat warme lucht daalt

Wanneer ontstaat een hoge luchtdruk?

1. Doordat koude lucht opstijgt
2. Doordat warme lucht opstijgt
3. Doordat koude lucht daalt
4. Doordat warme lucht daalt

Als lucht daalt, wordt deze lucht dan warmer of kouder en waarom dan?

1. Warmer wat het is kouder bij het aardoppervlak dan hoog in de atmosfeer
2. Kouder want het is kouder bij het aardoppervlak dan hoog in de atmosfeer
3. Warmer want het is warmer bij het aardoppervlak dan hoog in de atmosfeer
4. Kouder want het is warmer bij het aardoppervlak dan hoog in de atmosfeer.

Luchtdruk

Luchtdruk is?

De luchtdruk is de druk die lucht uitoefent op voorwerpen, vloeistoffen en gassen die zich in de aardatmosfeer bevinden. Luchtdruk bestaat omdat lucht onder invloed staat van de zwaartekracht van de aarde en daarom gewicht heeft.

Zijaanzicht luchtdruk 

Hadley cell

Ferrel cell

Polaire cell

Meten van luchtdruk

De luchtdruk wordt gemeten met een barometer. De meeste moderne barometers bevatten een vrijwel luchtvrij doosje. Het in meer of in mindere mate indrukken van het doosje heeft een verplaatsing van een daaraan bevestigde wijzer tot gevolg die overgebracht wordt op een wijzerplaat, waarop de luchtdruk kan worden afgelezen.

De regel is..

De wind en daarmee de luchtdruk stroomt altijd naar het lage drukgebied

De wet van Buys Ballot

De WeT vAN BuYS BalLoT

Wet

Op het noordelijk halfrond waait de wind van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied met een afwijking naar rechts, door de draaiing van de aarde om zijn as.

Eenvoudiger omschreven luidt de wet als volgt:

Op het noordelijk halfrond met de rug naar de wind, bevindt een hogedrukgebied zich rechts en een lagedrukgebied links. Hogedruk stroomt altijd richting een gebied met lage luchtdruk.

Buys Ballot

• Wind verplaatst altijd van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied
• Door de draaiing van de aarde waait wind op het noordelijk halfrond met een afwijking naar rechts en op het zuidelijk halfrond met een afwijking naar links
  
• Tussen de evenaar en 30º N.B. en 30º Z.B. waaien daarom de noordoostpassaat en de zuidoostpassaat

Wat gaan we doen?

Herhaling vorige les 

Bespreken ITCZ en moessons (aanlandige winden)

Werkblad ITCZ / moessons

ITZC

De intertropische convergentiezone (ITCZ) is de zone met stijgende luchtbewegingen in de buurt van de evenaar. De ITCZ verplaatst zich gedurende het jaar(periode van circá 2 maanden) onder invloed van de zonnestand. 

Gevolg?

De verandering van de stand van de aarde en de zonnestand creeert het fenomeen ITCZ. Hierdoor onstaan er grote veranderingen in neerslag en temperatuur. 

Oorzaak?

De ITCZ ontstaat door een jaarlijkse verandering van de stand van de zon en aarde.

Intertropische convergentiezone 

Aanlandige wind

Vochtig

Aflandige wind

Droog

Moesson

Is..

De moesson is de halfjaarlijkse wind in tropische gebieden die een halfjaar lang uit een bepaalde richting waait om dan ongeveer 180° van richting te veranderen.

Een verschijnsel veroorzaakt door de ITCZ

De verschillende Moesson-gebieden

• 
  
• Zuid-Azië en het noordelijk deel van de Indische Oceaan;
• Oost-Azië, Zuidoost-Azië, de Oost-Chinese en Zuid-Chinese Zee;
• Indonesië ten zuiden de evenaar, Noord-Australië en het zuidwestelijke deel van de Grote Oceaan;
• het kustgebied van West-Afrika tussen 5°N en 20°N;
• De westkust van Midden-Amerika.

Dividivi

Watapana?

is een boom die in het Caraïbische gebied veel voorkomt. De boom wordt op Aruba ook wel Watapana genoemd.

Bekend zijn de exemplaren die door de passaatwind zijn gevormd. Een boom die zo in één richting groeit wordt soms waaiboom genoemd.

Op Aruba, Bonaire en Curaçao komt deze boom veel voor.

Passaat

Is?

De passaat is een zeer bestendige oostelijke wind die het hele jaar waait tussen de subtropische hogedrukgebieden (op de paardenbreedten 30 graden) en de intertropische convergentiezone met lage druk. 

Stappenplan

1

1. Door de rechte instraling van de zonnestralen en de minder lange afstand door de dampkring verwarmt de zon het aardoppervlak bij de evenaar meer, dit zorgt voor opstijgende lucht en dus een lageluchtdruk.

2

De opstijgende lucht van het lage luchtdruk koelt boven in de atmosfeer af en waait af richting 30NB en 30ZB, hier daalt het en ontstaat er een hoge luchtdruk

3

De wet van Buys Ballot treedt hier in werking doordat lucht altijd van hoge luchtdruk naar lage luchtdruk gaat met een afwijking naar rechts op het noordelijk halfrond en een afwijking naar links op het zuidelijk halfrond en dus ontstaan de passaat winden. 

4

De ITCZ (lage luchtdruk gebied ofwel het tropisch minimum) beweegt mee met de instraling van de zon. Noordelijk halfrond in onze zomermaanden meer zonlicht en dus ITCZ naar het noorden. 
Zuidelijk halfrond gedurende onze wintermaanden en dus de ITCZ naar het zuiden. 

5

Door de beweging van de ITCZ naar het noorden tijdens onze zomermaanden gaan de passaat winden van 30ZB richting de ITCZ waaien (immers, wind gaat van hoge luchtdruk naar lage luchtdruk). 
De ITCZ ligt ten noorden van de evenaar en dus gaat de passaat winden van het zuidelijk halfrond naar het noordelijk halfrond (over de evenaar heen) en krijgen ze dus een andere afwijking, van een afwijking naar links (zuidelijk halfrond) naar een afwijking naar rechts (noordelijk halfrond) dit is de moesson! 
Deze moesson waait aanlandig en zorgt voor veel neerslag.