Naamwoordelijk gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Grammatica

Zinsdelen

Koppelwerkwoorden

Naamwoordelijk gezegde

zinsdelen: ontleden

Herhaling

Stappenplan zinsdelen

1. Persoonsvorm (vraagzin/ verander de tijd)
   
2. Zinsdelen (zet strepen tussen de zinsdelen)
   
3. Gezegde (alle werkwoorden in de zin + aan het/te)
4. Onderwerp (Wie of wat + gez?)
5. Lijdend voorwerp (Wie of wat + gez + o?)
6. Meewerkend voorwerp (Aan wie/voor wie + gez + ow (+lv)?)

Van der Dam / heeft / 2K2 / een online les / gegeven. 

Van der Dam heeft een online les gegeven. 

Van der Dam heeft 2K2 een online les gegeven. 

Van der Dam heeft 2K2 een online les gegeven. 

Van der Dam heeft 2K2 een online les gegeven. 

Van der Dam heeft 2K2 een online les gegeven. 

werkw. gezegde

onderwerp

persoonsvorm

zinsdelen

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

Martijn, de beste leerling uit de klas, had een tien voor zinsontleden.

In bovenstaande zin is “Martijn” het onderwerp.

1. Juist
2. Niet juist

Doel van deze les

• Ik weet wat het naamwoordelijk gezegde is
• Ik weet wat het verschil is tussen een werkwoordelijk gezegde en een naamwoordelijk gezegde
• Ik ken de koppelwerkwoorden

Naamwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk deel bevat alle werkwoorden uit de zin en aan het/te. Één van deze werkwoorden is een vorm van een koppelwerkwoord.

werkwoordelijk deel

naamwoordelijkdeel

+

Koppelwerkwoord

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen 

Koppelwerkwoorden

ZWABBELS 

Naamwoordelijk gezegde

In zinnen met een naamwoordelijk gezegde zit nooit een lijdend voorwerp!

Wel of geen naamwoordelijk gezegde?
Stel drie vragen:

Doet het onderwerp iets of is het onderwerp iets?

Wat + pv + ow + overige werkwoorden?

Noteer het naamwoordelijk gezegde:

pv + [naamwoordelijk deel] + overige werkwoorden

1

2

3

Even oefenen

Noem de koppelwerkwoorden!

Wat hoort er bij het werkwoordelijk gezegde?

1. persoonsvorm + aan het/ te
2. persoonsvorm + onderwerp + aan het/te
3. persoonsvorm + voltooid deelwoord
4. alle werkwoorden uit de zin + aan het/te

Wat hoort er bij het naamwoordelijk gezegde?

1. werkwoordelijk deel + naamwoordelijk deel
2. hulpwerkwoord
3. alle ww + aan het/te + wat er over het ow gezegd wordt
4. alle werkwoorden in de zin

Een naamwoordelijk gezegde bevat altijd een koppelwerkwoord

1. juist
2. onjuist

Welk van de onderstaande woorden is geen koppelwerkwoord?

1. zijn
2. blijken
3. kijken
4. schijnen

Een naamwoordelijk gezegde heeft altijd een lijdend voorwerp.
Juist of onjuist?

1. Juist
2. Onjuist

Mijn vriend wordt leraar
op een basisschool.

Tip! Bepaal of het ow iets doet of iets is.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Hij is naar huis
gegaan.

Tip! Bepaal of het ow iets doet of iets is.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Wat is het gezegde?
Zijn vriend was gisteren ineens ziek geworden.

1. WG= was geworden
2. NG= was [gisteren ziek] geworden
3. NG= was [ineens ziek] geworden
4. NG= was [ziek] geworden

Mijn zus is vervelend geweest.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Wat is het gezegde?
'Mijn zus is vervelend geweest'

Het meisje werd naar school gebracht.

Tip! Bepaal of het ow iets doet of iets is.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Wat is het gezegde?
'Het meisje werd naar school gebracht.'

Het gebouw wordt afgebroken.

Tip! Bepaal of het ow iets doet of iets is.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Wat is het gezegde?
'Het gebouw wordt afgebroken.'

De man is gisteren aangekomen op het station van Terborg

1. WG= is aangekomen
2. NG= is [gisteren] aangekomen
3. NG= is aangekomen

De baby is groot geworden.

Tip! Bepaal of het ow iets doet of iets is.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

En nu in een hele zin

Pak een pen en een blaadje

Mijn vader is op zijn studeerkamer

pv =

gez =

ow =

lv =

mv = 

bwb = 

Vergeet de zinsdeelstrepen niet!

Mijn vader | is | op zijn studeerkamer

pv = is

gez = wg = is  

ow = mijn vader

lv = -

mv = -

bwb = op zijn studeerkamer

Deze zin heeft dus geen naamwoordelijk gezegde! Want het geeft een plaats aan en geen eigenschap; het onderwerp doet iets.

Later wil ik piloot worden.

pv =

gez =

ow =

lv =

mv = 

bwb = 

Vergeet de zinsdeelstrepen niet!

Later | wil | ik | piloot | worden.

pv = wil

gez = ng = wil [piloot] worden

ow = ik

lv = -

mv = -

bwb = later

Hij blijkt zijn huiswerk gemaakt te hebben.

pv =

gez =

ow =

lv =

mv = 

bwb = 

Vergeet de zinsdeelstrepen niet!

Hij blijkt zijn huiswerk gemaakt te hebben.

pv =

ow =

gez =

lv =

Vergeet de zinsdeelstrepen niet!

Hij | blijkt | zijn huiswerk | gemaakt te hebben.

pv = blijkt

gez = wg = blijkt gemaakt te hebben

ow = hij

lv = zijn huiswerk

mv = -

bwb = -

De 6 belangrijkste koppelwerkwoorden zijn:

1. zijn, komen, blijven, blijken, lijken schijnen
2. zijn, worden, blijven, brengen, lijken, schijnen
3. zijn, moeten, blijven, blijken, lijken, schijnen
4. zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen

Werkwoordelijk gezegde

Naamwoordelijk gezegde

Saskia blijft iedere dag naar school rennen.

De politie vangt de boef.

In 1929 werd Jopie de eerste Miss Holland.

Sturen jullie de uitnodigingen voor het feest op tijd weg?

Lieke Martens is de beste voetbalster ter wereld geworden.

Jan is een lieve jongen

TOP GEWERKT!
Heb je de stof begrepen ?

1. HEEL GOED
2. GOED
3. REDELIJK
4. NIET GOED

Meer oefenen:

Maak de opdrachten in Nieuw Nederlands: 

cursus 5, paragraaf 3 of paragraaf 5.