Urinewegen en nieren
1 / 37
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 3 - Tekstslide
Je nieren zijn de organen die afvalstoffen uit je bloed filteren en urine aanmaken. De nieren liggen retroperitoneaal.
Slide 4 - Tekstslide
De nieren maken urine aan. Vanuit de nier komt de urine terecht in het nierbekken (pyelum). Het nierbekken loopt over in de urineleider (ureter). Het nierbekken begint in de nierpoort (hilus). De nierpoort bevat nog meer structuren: nierslagader (a. renalis), nierader (v. renalis) en nierzenuw (n. renalis). Bij de nierpoort bevindt zich de nierholte (renale sinus). Een holte waar de structuren van de nierpoort de nier ingaan. Rondom elke nier zit bindweefsel, dat het orgaan beschermt. Dit bestaat uit 3 lagen: peesblad, vetkapsel en vezelig nierkapsel.
Slide 5 - Tekstslide
Als je de nier doormidden zou snijden, zie je ook verschillende onderdelen: nierschors (cortex), niermerg (medulla) bestaat uit nierpiramiden waarvan de uiteinde in de nierpapil ligt en het nierbekken (pyelum) waar de urine wordt verzameld.
De nierschors bestaat uit nefronen. De nefronen maken samen met de nierpiramiden de urine aan. Vanuit de nierpiramiden loopt de gemaakte urine de nierpapil in. Hierna stroomt de urine in de kleine nierkelk. Richting het nierbekken lopen 4 tot 5 kleine nierkelken samen over in één grote nierkelk. Vanuit hier stroomt de urine in het nierbekken. Vervolgens gaat de urine de urineleider in, die richting de blaas lopen. Via de urinebuis (urethra) verlaat de urine het lichaam.
Slide 6 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 7 - Tekstslide
De buikslagader splitst in 2 slagaders die richting de nieren lopen. Bij de nierpoort splitst de nierslagader in 4 of 5 kleine slagaders. Deze splitsen zelf weer in nog kleinere slagaders, de afferente arteriolen. Afferent betekent dat ze bloed aanvoeren, in dit geval naar de nefronen. De afvoerende vaten bevatten bloed waar de afvalstoffen door de nier uitgehaald zijn, de efferente venulen. Het bloed verzamelt zich vanuit deze kleine aders in de nierader.
Wanneer je hart 5L bloed per minuut door je lichaam pompt gaat een 1/2L naar je rechternier en een 1/2L naar je linkernier.
Slide 8 - Tekstslide
Bij het aanmaken van urine werkt de nier als een filter voor het bloed. Het vocht dat uit het bloed gefilterd wordt, noemen we het filtraat of de voorurine. Hierin zitten stoffen die het lichaam niet meer nodig heeft en worden uitgeplast. Sommige stoffen in het filtraat heeft je lichaam nog wel nodig, het bloed neemt deze stoffen weer op. Dit proces van heropnemen heet resorptie of de heropname.
De hoeveelheid water en zout in je lichaam is belangrijk voor het in stand houden van de bloeddruk. De nieren kunnen de bloeddruk zelf verhogen door zouten op te nemen uit de voorurine in het bloed. Dit doen de nieren mbv een aantal hormonen die vrijkomen als de bloeddruk te laag is. Water heeft de neiging om de hoeveelheid zout per hoeveelheid water gelijk te houden in de urine, dit proces heet osmose. Hierdoor beweegt water van een plek met een lage hoeveelheid zout naar een plek met een hoge hoeveelheid zout. Doordat door osmose meer water in het bloed terecht komt, stijgt de hoeveelheid bloed, het bloedvolume. Dit leidt tot een hogere bloeddruk.
Behalve zouten worden nog meer stoffen uit de voorurine terug opgenomen in je bloed: eiwitten, aminozuren en glucose. Dit gebeurt in de nierbuisjes en alleen als de hoeveelheid te laag is.
Je nieren regelen ook hoeveel zuur in je bloed zit, de zuurgraad pH. De normale pH is 7.4. Lager betekent zuur bloed en hoger betekent basisch bloed.
Slide 9 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 10 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 11 - Tekstslide
Een nier bevat miljoenen nefronen. Ze zorgen voor: het filteren van het bloed en het aanmaken van urine. Een nefron bestaat uit meerdere onderdelen:
1. Het nierlichaampje (lichaampje van Malpighi): hier wordt bloed gefilterd. Dit bestaat weer uit: de glomerulus (wirwar van kleine bloedvaten) en het kapsel van Bowman (kommetje om de glomerulus) 2. Het nierbuisje (niertubulus, een buisje waar het bloed nog zouten kan heropnemen).
De glomerulus heeft wel een aanvoerend vat en een afvoerend vat. Beide zijn zuurstofrijk en zijn slagaders. We noemen deze slagaders: vas afferens (voert bloed aan naar de glomerulus) en vas efferens (voert bloed af van de glomerulus).
Slide 12 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 13 - Tekstslide
De distale tubuli van meerdere nefronen komen uit in één verzamelbuis. Vanuit hier stroomt urine naar het nierbekken.
Slide 14 - Tekstslide
Ultrafiltratie: filteren van het bloed doordat de bloeddruk stoffen uit de bloedvaten perst. De druk is extra hoog in de aanvoerende vaten van de nieren. De vloeistof die door het filteren ontstaat noemen we het filtraat of voorurine.
Heropname: dit is het terughalen van stoffen en water uit de voorurine naar het bloed.
Uitscheiding: de stoffen die te veel in het bloed zitten, worden na filtratie alsnog aan de voorurine toegevoegd.
Per dag stroomt ongeveer 1440L bloed door de nieren. Een op de acht liter wordt dan gefilterd als voorurine in het kapsel van Bowman. Per dag komt dit neer op 180L voorurine. Hiervan plas je maar één op de honderd liter echt uit. Je plast dus ongeveer 1,8L urine per dag.
Slide 15 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 16 - Tekstslide
Waar het bloed uit bestaat: hierin zitten namelijk altijd verschillende hoeveelheden van water, zouten, afvalstoffen en wat je gegeten hebt.
Stofwisseling: als je bv ziek bent of als je sport veranderen de hoeveelheden van verschillende stoffen in je bloed.
Medicijngebruik: sommige medicijnen werken op de stofwisseling en anderen weer op de werking van de nieren.
Slide 17 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 18 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 19 - Tekstslide
Als je hersenen veel ADH afgeven aan het bloed, neemt het bloed meer water op uit de nierbuisjes. Hierdoor blijft minder water over in je urine. Als je hersenen juist weinig ADH afgeven, geven de nierbuisjes weinig water af aan het bloed. Je bloed neemt hierdoor geen extra water op. Als de hersenen weinig ADH afgeven, blijft het water in de nierbuisjes en plas je uiteindelijk veel water uit. Bij veel ADH heb je dus geconcentreerde urine en bij weinig ADH heb je juist sterk verdunde urine.
Slide 20 - Tekstslide
Rekreceptoren in de slagaders zijn gevoelig voor het uitrekken van de slagaders. Wanneer de slagaders uitegrekt worden sturen ze een seintje naar de hersenen dat het bloedvolume hoog is. Hierdoor remt de rekreceptor de afgifte van ADH. Wanneer de slagaders niet uitrekken door een laag bloedvolume sturen ze een seintje naar de hersenen om de afgifte van ADH toe te laten nemen.
Drukreceptoren zitten in je halsslagader, de aorta en bloedvaten in de buurt van je longen.
Slide 21 - Tekstslide
Wanneer de juxtaglomerulaire cellen merken dat de bloeddruk in het afvoerende vat te laag is geven ze renine af.
Als reactie op de afgifte van renine, geeft de lever angiotensinogeen af. Wanneer dit bij renine komt, zet renine het angiotensinogeen om naar angiotensine I.
ACE zet vervolgens het hormoon angiotensine I om naar een ander hormoon, angiotensine II. Deze omzetting vindt plaats in de nieren en de longen.
Wanneer angiotensine II wordt gevormd zorgt het:
1. voor het verhogen van de sympathicus (de bloeddruk en hartslag verhogen - gaspedaal).
2. voor het opnieuw opnemen van bloed van zout en water
3. dat de hersenen ADH aanmaken en afgeven
4. voor het aanmaken van het hormoon aldosteron. Dit hormoon komt uit je bijnier en zorgt voor het heropnemen van water en zouten uit de voorurine.
Slide 22 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 23 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 24 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Welke 3 onderdelen van het urinewegstelsel kunnen ontsteken?
Slide 25 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 26 - Tekstslide
Niet goed kunnen uitplassen: BPH (benigne prostaathypertrofie - niet kwaadaardig) bij mannen vanaf 50 jaar.
Nierstenen: ontstaat wanneer bepaalde (afval)stoffen zoals urinezuur en calcium samenklonteren. Wanneer deze niet uitgeplast kan worden veroorzaakt dit urineretentie.
Zwangerschap: het urinewegstelsel zet uit onder invloed van een andere verdeling van hormonen die tijdens de zwangerschap ontstaan. Tevens is de blaasspier minder gespannen.
Overgang: hierdoor wordt het slijmvlies in het urinewegstelsel dunner, door het niet meer aanmaken van oestrogeen. Hierdoor wordt minder zuur aangemaakt dat normaal beschermt tegen bacteriën.
Slide 27 - Tekstslide
Zorgvragers met een UWI die meer risico lopen op complicaties zijn: mannen, zwangere vrouwen, zorgvrager met een verblijfskatheter en zorgvragers met DM.
Slide 28 - Tekstslide
SIRS is een afkorting van systemic inflammatory response syndrome. Maak bij de patiënt met verdenking op een infectie gebruik van de MEWS/NEWS om een indruk te krijgen of de patiënt vitaal bedreigd is. De MEWS/NEWS is al geïmplementeerd in het kader van het VMS-veiligheidsprogramma “Vitaal bedreigde patiënt” in het monitoren van patiënten op verpleegafdelingen in de ziekenhuizen in Nederland. Daarom is ervoor gekozen deze score aan te bevelen in de vroegtijdige herkenning van sepsis.
Slide 29 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Welke vragen zou je tijdens een anamnese kunnen stellen?
Slide 30 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 31 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Welke soorten incontinentie ken je?
Slide 32 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 33 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 34 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 35 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 36 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 37 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
