§4.1 Energiebronnen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Binnen is beginnen!

Binnen is beginnen!

• Ga op je plek zitten,
• Pak je ipad voor,
• Ga naar lessonup en accepteer de uitnodiging,
• Beantwoord de 5 geografische vragen van de openingsfoto met je buur aan je tafel
• Wanneer de timer afloopt, is het stil!

Beschrijving van de openingsfoto

Jaknikker bij schoonebeek.

Pompt aardolie omhoog

Startopdracht

Wat?	Bekijk de paragraaf en de lessonup en schrijf op wat je al weet of kan
Hoe?	Zelfstandig in stilte
Hulp	Brein, Boek, Buur, Bureau
Tijd	Timer
Klaar?	Keuze 1: Ik begrijp het goed: ga zelfstandig aan het werk + verdieping Keuze 2: Ik begrijp het bijna: ga zelfstandig aan het werk + herhaling Keuze 3: Ik vind het nog lastig: doe mee met de instructie

Binnen is beginnen!

Binnen is beginnen!

• Ga op je plek zitten,
• Pak je laptop/iPad voor,
• Ga naar lessonup en accepteer de uitnodiging,
• Doe de startopdracht

Hoofdstuk 4: 

Energie in Nederland

§4.1 Energiebronnen

Lesplanning 

Aanwezigheid en boekencontrole 

Mededelingen:  

Uitleg §4.1 'Energiebronnen'

Maak van §4.1 'Energiebronnen' vraag 1 t/m 7

Lesafsluiter: lesdoelcheck

Vooruitblik op de volgende les

Lesdoelen van deze les

1. Waarvoor wordt er energie gebruikt?
2. Leg het verschil uit tussen primaire en secundaire energie.
3. Beschrijf de werking van een thermische elektriciteitscentrale
4. Leg het verschil uit tussen uitputbare en hernieuwbare energiebronnen, en geef van elk een voorbeeld
5. Verklaar waarom het energieverbruik in de toekomst zal toenemen.

Neem de vragen over en beantwoord ze tijdens de uitleg!

Wat weet jij van energie?

Wat kost het per jaar om je telefoon op te laden?

Kennis maken met...

• Ligging: Noord-Brabant 
• Oppervlakte: 88,92 km²
• Inwoners: 246.000 - Vijfde stad van Nederland
• Ontstaan: Een stad sinds 1232
• Verschillende wijken:  Doornakkers (arm) en De Karpen (rijk)
• Gemiddelde inkomen: €27.600
• Gemiddelde WOZ-waarde: €245.000
• Snelle groei 20e eeuw: Dankzij Phillips en DAF

Daarnaast is Eindhoven bekend om: 

• PSV, 
• Phillips, 
• Technische Universiteit Eindhoven, 
• Eindhoven Airport

Eindhoven

Energie

Mensen gebruiken energie om te leven. Energie is het vermogen om arbeid te verrichten. 

Denk aan:

• Verwarmen van huizen.
• Het bereiden van voedsel
• Opladen van je telefoon
• Transport/reizen
• Maken van producten in fabrieken.

Energiebronnen

Energie komt altijd uit een energiebron/ energiedrager.

twee soorten energiebronnen:

• 1. Primaire energiebronnen: Zorgen bij verbranding direct voor energie.

Aardolie / aardgas / steenkool / Hout / Stromend water / Wind / Zon.

• 2. Secundaire energiebronnen: Dit zijn primaire energiebronnen die zijn omgezet in een andere vorm.
• Aardolie           benzine, diesel, kerosine.
• Aardgas en steenkool           elektriciteit.
• Uranium          warmte           kernenergie.

Energiebronnen

Vraag 1: Beschrijf wat je op de twee cirkeldiagrammen ziet?

Vraag 2: Welke energiesoort wordt het meeste gebruikt?

Vraag 3: Wat is het verschil tussen hernieuwbare en uitputbare energiebronnen?

Werkvorm: DDU

In 5 minuten ga je:

• Denken: zelfstandig de vragen beantwoorden
• Delen: bespreken met je buren aan je tafel
• Uitwisselen: gezamelijk de antwoorden uitwisselen

Energiebronnen

Energiebronnen zijn ook in onder te verdelen in het volgende:

1. Uitputbare energiebronnen: Is één keer te gebruiken.

Aardolie / aardgas / steenkool /Uranium

2. Hernieuwbare energiebronnen: Raken niet op.

Wind / water / zon.

Thermische

elektriciteitscentrale

Hoe werkt een elektriciteitscentrale:
1. Kolen wordt verbrandt.
2. Bij verbranding komt stoom vrij.
3. Stoom gaat door de turbine en drijft de dynamo gaan.
4. Dynamo gaat draaien en wekt elektriciteit op.
 5. Via transformator naar hoogspanningsleidingen.
6. Via hoogspanningsleidingen bij ons thuis.

Energieverbruik

Energieverbruik stijgt in de wereld.

Twee oorzaken:

1. Meer mensen door bevolkingsgroei - 

NL: stijgt door naar 20 miljoen

Wereld: stijgt door naar 9 miljard

2. Stijgende welvaart 

In 2040 is er 30% meer vraag naar energie dan nu!

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃

Werkvorm: Placemat

Benoem 3 feiten van de les

Stel 3 vragen aan je buurman/ vrouw over de stof

Benoem 3 begrippen van de les

Benoem 3 dingen die je nog niet wist 

Benoem 3 dingen van de vorige les 

Aantekeningen niet toegestaan!

Aan het werk 

Wat?	§4.1 'Energiebronnen' vraag 1 t/m 7
Hoe?	Zelfstandig in stilte
Hulp	Brein, Boek, Buur, Bureau
Tijd	Timer Daarna sluiten we af met de lesdoelcheck
Klaar?	Maak de herhaling Of verdiep je: Anders actief: Pas toe

Aan het werk 

Ik begrijp het wel	Ik begrijp het bijna	Ik vind het nog lastig
Zelfstandig werken: §4.1 'Energiebronnen' vraag 1 t/m 7 Klaar? Anders actief: Pas toe	Maak de opdrachten en de herhaling Klaar? Examentrainer extra	Extra uitleg en maak daarna de opdrachten Klaar? Herhaling

Lesdoelcheck

1. Waarvoor wordt er energie gebruikt?
2. Leg het verschil uit tussen primaire en secundaire energie.
3. Beschrijf de werking van een thermische elektriciteitscentrale
4. Leg het verschil uit tussen uitputbare en hernieuwbare energiebronnen, en geef van elk een voorbeeld
5. Verklaar waarom het energieverbruik in de toekomst zal toenemen.

Duurzame energiebronnen zijn hernieuwbare energiebronnen!

1. Waar
2. Niet waar

Er zijn 2 soorten energiebronnen.
Welke zijn deze?

1. Kostbare en niet kostbare energiebronnen
2. Uitputbare en duurzame energiebronnen.
3. Fossiele en uitputbare energiebronnen
4. Groene en duurzame energiebronnen

Sleep de energiebronnen naar de juiste plek.

Primaire energiebron

Secundaire energiebron

Zonnestraling

Aardgas

Benzine

Elektriciteit

Aardolie

Kernenergie

Uranium

Water

Bruinkool

Steenkool

Diesel

Wind

Uitputbare energiebronnen kunnen opraken.

1. goed
2. fout

Welke van onderstaande energiebronnen zijn voorbeelden van hernieuwbare energiebronnen?

1. Windenergie
2. Steenkool
3. Aardgas
4. Biomassa

Hieronder zie je zes voorbeelden van fossiele en duurzame energiebronnen. Herken jij ze? Zet ze bij het juiste rijtje

Hernieuwbare energie

Uitputbare energie

Waterkracht, windenergie en aardolie zijn voorbeelden van hernieuwbare energiebronnen.

1. goed
2. fout

Uitputbare energiebronnen zijn er voldoende, ze vernieuwen steeds weer.

1. juist
2. onjuist

Aardolie, aardgas en steenkool zijn voorbeelden van primaire energiebronnen.

1. waar
2. niet waar

Elektriciteit uit steenkool is een secundaire, uitputbare energiebron, omdat...

Wat is de juiste volgorde?

1. energiebron - elektriciteitscentrale- hoogspanningsmast
2. hoogspanningsmast- energie bron- energiecentrale

Welke functie heeft een dynamo in een thermische elektriciteitscentrale?

1. Het aandrijven van de turbine
2. Het opwekken van stroom
3. Het overbrengen van elektriciteit naar het netwerk
4. Het rondpompen van koelwater

Bekijk de foto van de elektriciteitscentrale met een koeltoren.

Wat is de ‘witte rook’ die je uit de koeltoren ziet komen?

1. verbrandingsgas
2. water
3. stoom (gecondenseerde waterdamp)
4. rook

Sleep de energiebronnen naar de juiste plaats in het diagram.

Noem 2 oorzaken waarom het energieverbruik op aarde stijgt

uitputbaar

hernieuwbaar

Lees de volgende woorden:
Hout – elektriciteit – wind – steenkool – uranium
Welk woord hoort niet in het rijtje thuis? Leg uit.