VWO Zuid-Amerika par 4.1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4-6

https:

Zuid-Amerika

Deze les

• Ontbossing

Aan het eind van de les weet je wat de redenen en wat de gevolgen zijn.

Gevolgen op verschillende schaalniveaus. 

Welke trend t/m 2014

Ontbossing Amazonegebied sinds 2008 niet meer zo groot geweest als nu.

Augustus 2018 - juli 2019 toename 30 procent t.o.v. een jaar daarvoor. 

Deels toename door bosbranden maar ook beleid bolsonaro

De ontbossing in het Amazonegebied in Brazilië is sinds 2008 niet meer zo groot geweest als nu, schrijft het Braziliaanse agentschap voor ruimteonderzoek INPE in een rapport. Tussen augustus 2018 en juli 2019 verdween 9762 vierkante kilometer vegetatie, een toename van 30 procent ten opzichte van een jaar daarvoor. 

Wat zijn de oorzaken van de ontbossing?

4 oorzaken

Ontbossing, waarom?

Aanleg grootschalige 

landbouw bedrijven

Ontbossing, waarom?

Bevolkingsspreiding

Ontbossing, waarom?

Mijnbouw voor de winning van

natuurlijk hulpbronnen

Bijvoorbeeld

Hout, goud, uranium, rubber

Ontbossing, waarom?

Hydro-elektriciteit 

opwekken met de bouw

van stuwdammen

Plaatje: itaipudam

Belo monte stuwdam

3e grootste 

(3klovendam en Braziliaans-Paraguayaanse Itaipudam)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Belo_Montestuwdam

Ontbossing Amazone 

Gevolgen schaalniveaus

Ontbossing, waarom?

Aanleg grootschalige 

landbouw bedrijven

• Veeteelt

Ontginning Brazilië

1500: Ontdekking Brazilië door Portugezen

Vanaf toen: ontginnen land ontstaan grootgrondbezitters

Welke volgorde van ontginnen?

Donkere deel (D-16e eeuw) als eerste ontgonnen daarna naar licht steeds later (A-19e eeuw)

Ontbossing, waarom?

Bevolkingsspreiding

Een miljoenenstad midden in de jungle: hoe kan zoiets bestaan? De enclavepositie als vooruitgeschoven post in de Amazone en taxfreezone heeft Manaus economisch op de kaart gezet

Meer aandacht voor het binnenland

Rio de Janeiro --> hoofdstad tot 1960

Verplaatsen hoofdstad naar binnenland

Een miljoenenstad midden in de jungle: hoe kan zoiets bestaan? De enclavepositie als vooruitgeschoven post in de Amazone en taxfreezone heeft Manaus economisch op de kaart gezet

De hoofdstad Brasilia

Brasilia moest als nieuwe, neutrale hoofdstad van het land dienen ter vervanging van Rio de Janeiro. Een belangrijk doel was de economische ontwikkeling van het Braziliaanse achterland.

Het ontwerp van de stad is gemaakt door Lúcio Costa. Hij heeft de stad verdeeld in verschillende sectoren. Vanuit de lucht vertoont Brasília de vorm van een vliegtuig. In de cockpit zetelt de regering, de romp is het zakencentrum en de vleugels zijn de woonwijken.

In 1956 beloofde Juscelino Kubitsch een hoofdstad te bouwen in 4 jaar als hij gekozen werd als president

Ontbossing, waarom?

Mijnbouw voor de winning van

natuurlijk hulpbronnen

Bijvoorbeeld

Hout, goud, uranium, rubber

https:

Ontbossing, waarom?

Hydro-elektriciteit 

opwekken met de bouw

van stuwdammen

Plaatje: itaipudam

Belo monte stuwdam

3e grootste 

(3klovendam en Braziliaans-Paraguayaanse Itaipudam)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Belo_Montestuwdam

Waterkrachtcentrale

1. Drieklovendam, China – 22500 MW
2. Itaipu Dam, Brazilië/Paraguay – 14000 MW
3. De Belo Montestuwdam (geplande)

De Belo Montestuwdam in Pará, een noordelijke deelstaat van Brazilië, blijkt vandaag een ramp voor mens en natuur en een financieel fiasco. Door het project raakten 25.000 inheemse Brazilianen ontheemd, viel het visbestand terug en droogde de Xingurivier op, terwijl het vandaag slechts een fractie van de beloofde elektriciteit opwekt.

https://www.nationalgeographic.nl/geschiedenis-en-cultuur/2017/06/woongebied-van-indianenstammen-stroomt-over-door-stuwdam

https://www.mo.be/reportage/deze-stuwdam-ontheemde-25000-brazilianen-voor-een-fractie-van-de-beloofde-energie

waterkrachtcentrale aan de Xingurivier in de Braziliaanse staat Pará, midden in het Amazoneregenwoud. 

Gevolgen ontbossing

Gevolgen verschillende schaalniveaus

maar ook

Gevolgen verschillende dimensies

4.2 Natuurlijke gevaren

Welke natuurlijke gevaren in Zuid-Amerika?

• Aardbevingen & Vulkanisme
• Lahars, modderstromen, aardverschuivingen
• Tsunami's, stormvloeden

Bespreken 4.2 vraag 6

Verband

Welk algemeen verband tussen de bevolkingsomvang en klimaatrisico’s valt af te leiden uit figuur 4.15?

De stedelijke agglomeraties (met meer dan 3 miljoen inwoners) liggen alle in gebieden waar de natuurlijke gevaren het grootst zijn.

Verklaar

Verklaar met drie argumenten vanuit de dimensie natuur waarom het klimaatrisico in het zuiden van Zuid-Amerika zo laag is.

• Er valt niet te veel en niet te weinig neerslag voor klimaatrisico's. 
• Er zijn minder hoge bergen die tot aardverschuivingen kunnen leiden. 
• Het zeewater is niet zo warm dat er tropische cyclonen kunnen ontstaan.

Brasilia

Door Brasilia is er nieuwe infrastructuur in het binnenland aangelegd. 

Hierdoor is het aantrekkelijk voor argrarische MNO's. 

--> opkomst (middel) grote handel- en industriesteden