Darmziekten

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

 Darmziekten

Noem minimaal 3 darmziekten.

Feiten en cijfers

• In Nederland hebben ruim 80.000 mensen een chronische darmontsteking.
  
• Naar schatting heeft iets meer dan de helft hiervan colitis ulcerosa en iets minder dan de helft de ziekte van Crohn.
  
• Colitis ulcerosa wordt meestal ontdekt tussen de 15 en 40 jaar
  
• Colitis ulcerosa komt iets vaker voor bij mannen
  

Chronische darmontstekingsziekte

= verzamelnaam voor aandoeningen waarbij (een deel van) de darmen chronisch ontstoken is, zonder dat er sprake is van een infectie of een schadelijke stof

= inflammatoire darmziekten (IBD)

Colitis Ulcerosa

Ziekte van Crohn

Anatomie

Maag

Duodenum 

Galblaas

Lever

Ileum 

Alvleesklier

12-vingerige  darm 

Appendix

Dikke darm

Spijsvertering

Spijsvertering

• Omzetten voedingstoffen in energie
• Weg van 8 meter
  
• 8 organen gepasseerd
  
•  Duur: 24-48uur
  

Darmaandoeningen

- Ziekte van  Crohn & Collitis Ulcerosa

- Appendicitis

- Ischemische colitis

- Tumoren

- Ileus

- Obstipatie

Voedsel wordt in de mond   ....   en met   ....   vermengd --> via de  .... komt het in de  ....  --> daar wordt het gemengd met   ....   en gekneed tot een voedselbrij --> het wordt 'hapje voor hapje' doorgelaten naar de   ....

slokdarm

dunne darm

gekauwd

maag

maagsap

speeksel

Wat zijn functies van de dunne darm?

1. Vocht- en zoutterugresorptie.
2. Vertering via enzymen en transport van voedselresten.
3. Transport van vocht.
4. Aanmaken van enzymen voor vertering.

Wat heeft de dunne darm wel, maar de dikke darm niet?

1. Slijmvlies
2. Plooien
3. Darmvlokken
4. Klieren

Stelling:
De twaalfvingerige darm is het laatste deel van de dunne darm

1. juist
2. onjuist

Wat zijn functies van de dikke darm?

1. Vocht- en zoutterugresorptie.
2. Verteren van voedselresten.
3. Transport van vocht.
4. Toevoeging van enzymen voor vertering.

IBD (inflammatory Bowel Dissaes) is tegenwoordig de verzamelnaam voor chronische darmontstekingen.

Chronische darmontstekingen

Zijn ziekten die een lange tijd, vaak levenslang, klachten veroorzaken. Het verloop is bij iedereen wisselend. Goede en slechte periodes wisselen elkaar af.

Chronische darmontstekingen – waaronder de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa -  zijn ernstige aandoeningen met veel pijn en complicaties, vaak in opvlammingen.

De ziekte van Crohn kan zich overal in het darmstelsel voordoen, terwijl colitis ulcerosa zich beperkt tot de dikke darm (het colon).

Beide aandoeningen kunnen een grote verscheidenheid aan complicaties met zich meebrengen, bijvoorbeeld reumatische aandoeningen. 

Ook verhogen ze de kans op darmkanker aanzienlijk. 

De behandeling bestaat uit een scala aan geneesmiddelen, aangevuld met diëten.

In verband met bloedverlies moet ook bloedarmoede worden aangepakt.

Daarnaast kunnen chirurgische ingrepen nodig zijn, bijvoorbeeld in geval van fistels, abcessen of voor verwijdering van ernstig aangetaste delen van de darm. De ziekte wordt hiermee meestal niet weggenomen.

Meestal is het laatste deel van de dunne darm en het eerste deel van de dikke darm ontstoken.

Er ontstaan kleine ontstoken plekjes in de darmwand. Soms worden ze dieper of breiden ze zich uit.

Gezonde en zieke stukken darm wisselen elkaar af.

Soms genezen ze spontaan, maar blijven er littekenweefsel over.

Hierdoor wordt de darmwand dikker en vernauwt de doorgang. Hierdoor ontstaat buikpijn.

Achteruitgang van de darmfunctie, hierdoor worden voedingsstoffen niet meer goed opgenomen. Men kan vermageren en ontstaat er een tekort aan vitaminen en mineralen.

Oorzaak:

Afweer: Men valt het eigen lichaam aan

Erfelijkheid: 5 tot 10%

Stress: verergert de klachten 

rechts een gezonde darm.

Links een zieke darm , dit is de ziekte van Crohn.

Omgevingsfactoren

Dunne darm

Dikke darm

Opnemen van voedingsstoffen

Opname van vitamine K

Produceert spijsverteringssappen

6 meter lang

1,5 meter lang

Geen darmvlokken (villi) en microvilli

Opname vitamine B12

Papil van Vater

Opname van water

De dunne darm is opgebouwd uit:

1. Twaalfvingerige darm, nuchtere darm, kronkeldarm
2. Duodenum, jejunum, ileum
3. A en B zijn allebei juist
4. Er zit geen juist antwoord tussen

Welke verschijnselen komen voor bij M. Crohn

Verschijnselen:

Chronisch diarree, zeer vaak (soms 20x per dag)

Veel buikpijn (brandend, vlammend) , krampen

Bloed bij de ontlasting (= melaena).

Verminderde eetlust

Blauw/rode bultjes op de huid (meestal onderbenen)

Galstenen

Bij actieve fase soms ook:

fistels, aften in de mond

vernauwde darm

ontstekingen elders in het lichaam (ogen, gewrichten: wat ook weer reuma kan veroorzaken.

Later meer kans op

osteoporose door kalktekorten i.v.m. slechte voedsel opname.

• Verminderde eetlust
• pijnlijk gezwollen gewrichten
• ontstoken ogen
• blauwrode bultjes op de huid (meestal onderbenen)
• galstenen

De ziekte van M. Crohn kan voorkomen in...

1. De dikke darm
2. De dunne darm
3. In de mond
4. Van mond tot kont

Bij de ziekte van Crohn ontstaat er een tekort aan Vitamine D

1. Juist
2. Onjuist

Voeding:

aangepast dieet, vaak wel oppassen met kruiden.

vaak extra vitaminen en mineralen i.v.m. tekorten door diarree.

Medicijnen:

Milde ontstekingsremmers zijn:

Mesalazine-preparaten: remmen de ontstekingen in uw darm en kunnen soms nieuwe opvlammingen voorkomen.

Voorbeelden hiervan zijn:  Mesalazine ( Pentasa®, Salofalk®, Asacol®, Mezavant ®) en  Sulfasalazine Salazopyrine

Krachtige ontstekingsremmers zijn :

Corticosteroïden: worden als korte kuur (enkele maanden) voorgeschreven bij hevige acute aanvallen. Ze remmen de ontstekingen in de darm, maar hebben vaak ook forse  bijwerkingen (met name op de lange termijn)

Voorbeelden hiervan zijn:  Prednisolon (Prednison); remt en onderdrukt de ontstekingen in de darmen.

Budesonide (o.a. Entocort®, Budenofalk®, Cortiment®); afgeleid van prednison. De bijwerkingen zijn aanzienlijk minder.

Afweer-onderdrukkende medicijnen

Immunosuppressiva: remmen uw afweersysteem, waardoor er minder ontstekingsreacties ontstaan. 

Deze medicatie wordt vaak voorgeschreven om de ziekte op lange termijn te onderdrukken.

Voorbeelden zijn: Azathioprine (Imuran®), 6-mercaptopurine (Puri-Nethol®) en 6-thioguanine (Lanvis®)

Methotrexaat (Ledertrexate®) Ciclosporine (Neoral® en Sandimmune®)

De ontsteking begint meestal in de endeldarm.

De ontstoken plekken vloeien meestal samen.

Er zitten geen gezonde stukken tussen.

Er ontstaan ook zweren, maar die blijven aan de oppervlakte.

Geeft vrijwel nooit vernauwingen.

Welke verschijnselen komen voor bij Colitis ulcerosa?

Mildere klachten dan bij Crohn.

Toch wel de volgende klachten:

• buikpijn
• koorts
• diarree met slijm en bloed
• bloedarmoede
• het niet kunnen ophouden van de ontlasting
• opgezette buik

Therapie bij Colitis Ulcerosa

Voeding:

• Voldoende drinken
• Medicatie 
• Operatie

Men moet voldoende drinken.

De darm neem nu minder vocht op.

Ontstekingsremmers

Soms een operatie

Poeptransplantatie: onderzoek naar nieuwe behandelmethode colitis ulcerosa

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

Wat is een poeptransplantatie?

Een poeptransplantatie is een experimentele behandeling waarbij een waterige oplossing van de ontlasting van een gezonde persoon via een slangetje door de neus, slokdarm en maag wordt ingebracht tot in de darmen van de patiënt. De patiënt ruikt en proeft hier niets van.

Hoe werkt een poeptransplantatie?

In de darmen leeft een groot aantal bacteriën, de darmflora. Gezonde mensen hebben een evenwichtige samenstelling van bacteriën in hun darmen met vooral nuttige bacteriën. Hierdoor krijgen schadelijke bacteriën geen kans om zich te vermenigvuldigen. Bij een infectie met de Clostridium difficile bacterie is er sprake van een verstoord evenwicht van de bacteriën in de darm waardoor de schadelijke bacteriën de overhand kunnen krijgen. Wetenschappers denken dat er bij mensen met colitis ulcerosa ook sprake is van een verstoord evenwicht. De nuttige bacteriën uit de donorpoep zorgen er in beide gevallen voor dat de darmflora van de patiënt zich herstelt en de klachten verdwijnen of verminderen.

Wanneer wordt een poeptransplantatie uitgevoerd?

Een poeptransplantatie wordt tot nu toe alleen uitgevoerd in het kader van wetenschappelijk onderzoek. Er is onderzoek gaande naar het toepassen van een poeptransplantatie bij verschillende ziektes. Zo is uit onderzoek gebleken dat een poeptransplantatie een gunstig effect kan hebben bij hardnekkige diarree als gevolg van een infectie met de Clostridium difficile bacterie. En het onderzoek dat de tweede helft van dit jaar start kijkt dus naar de effecten van een poeptransplantatie bij colitis ulcerosa.

Door de ontlasting van een gezonde persoon in te brengen bij een patiënt met colitis ulcerosa, kunnen de ontstekingsreacties in het lichaam afnemen.

De ontlasting wordt ingebracht via een neussonde, waardoor de patiënt niets proeft of ruikt.

Ook wordt er onderzoek gedaan naar verschillende methodes om een poeptransplantatie uit te voeren. In een Canadees onderzoek is het gebruik van kunstpoep onderzocht. Kunstpoep bestaat uit bacteriën die uit de ontlasting van een gezond persoon gehaald worden. Deze bacteriën worden apart verder gekweekt en samengevoegd in de kunstpoep. In de Verenigde Staten is onderzocht of men een capsule kan gebruiken om de ontlasting in te brengen. Beide onderzoeken bekeken het effect van de methode op ernstige diarree als gevolg van een Clostridium difficile infectie.

(Morbus Crohn)

Boven-arm

Darmen

  Tong

Bloed-

vaten

Zenuwen

  Huid

Beeld Crohn en Colitis

Ziekte van Crohn

Colitis ulcerosa

Van mond tot kont

colon, vooral het laatste deel

vaker bij mannen

vaker bij vrouwen

alle lagen van de darmwand

epitheel van de darmwand

Vooral diarree, kramp en pus bij ontlasting

vooral diarree, kramp en bloed bij ontlasting

Diagnostiek

• Anamnese
• Lichamelijk onderzoek
  
• Fecesonderzoek  > vertering bekijken
  
• Echo: ontstekingen buiten de darmen, verdikte darmwand
  
• Colonoscopie/ sigmoïdoscopie, met eventueel biopsie. 
  
• Bloedonderzoek: voedingstoestand, ontstekingen, bloedarmoede

Ziekte van Crohn & Colitis 

Complicaties: ​

• Vorming darmkanker. ​
  
• Extreme uitzetting dikke darm​ (megacolon) 
  
• Plaatsen ileostoma als hele dikke darm verwijderd is. 
  

Vooral bij Crohn

• Gewrichtsaandoeningen
• Huidafwijkingen
• Oogontstekingen
• Leverziektes, gal en nierstenen
• Botontkalking

Behandeling: ​

 

Medicatie (ontstekingsremmers) ​

Rust voor darm ​

Goede voeding ​

Operatie en verwijderen deel van de darm. Plaatsen van een stoma ​

​

Complicaties - Overig: 

• Huidletsel rond de anus/billen
• Onzekerheid en schaamte
  
• Angst voor nieuwe klachten
  
• Sociale isolatie
  

Wat is een groot verschil tussen colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn?

Colitis ulcerosa is een chronische ontsteking van het dikke darm slijmvlies.

Bij de ziekte van Crohn kunnen er ontstekingen voorkomen in het gehele maag-darm kanaal.

Wat zijn deficiëntieziekten?

1. Ziekten die ontstaan door medicatie tegen Crohn.
2. Ziekten die vanuit de maag naar de darmen gaan.
3. Ziekten die ontstaan door tekort aan voedingsmiddelen.
4. Ziekten die zorgen voor fistels in de darmen.

Bekijk de Foto.

Schrijf voor jezelf op wat links is, midden en rechts

Links = normale darm

Midden = Ziekte van Crohn

Rechts = Colitis ulcerosa

Zet de onderdelen van de spijsvertering in de goed volgorde.

mond

slokdarm

maag

12-vingerige darm

dunne darm

dikke darm

endeldarm

anus