H5.3 Nederlands-Indië

H5.3 Nederlands-Indië
Tijd van Burgers en Stoommachines
1 / 41
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 2

In deze les zitten 41 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

H5.3 Nederlands-Indië
Tijd van Burgers en Stoommachines

Slide 1 - Tekstslide

Herhaling §2
Weet je het nog?

Slide 2 - Tekstslide

Waarom was een groot imperium in de 19e eeuw voordelig voor een Europees land? Sleep naar het plaatje.
Europese fabriekseigenaren hadden eenvoudig toegang tot afzetmarkt en grondstoffen
Europese werkgevers konden goedkoop arbeiders uit de koloniën halen
Het Europese land kreeg betere wapens en snellere verbindingen
Het gaf Europeanen het gevoeldat zij tot een belangrijk land behoorden

Slide 3 - Sleepvraag

"De oorspronkelijke bevolking wordt verdreven of sterft aan ziektes."
Waar gebeurde dit?
A
Afrika
B
Amerika
C
Afrika en Azië
D
Azië

Slide 4 - Quizvraag

"De Europeanen bouwden handelsposten langs de kust, maar het binnenland bleef lang onbekend gebied"
Waar was dit het geval?
A
Afrika
B
Amerika
C
Afrika en Azië
D
Azië

Slide 5 - Quizvraag

Welke zin past het best bij superioriteitsdenken?
A
Zij wilden dat de inheemse bevolking hun eigen land zouden besturen
B
Zij wilden de inheemse bevolking opvoeden en beschaving bijbrengen
C
Zij wilden fabrieken in de koloniën bouwen om mensen aan werk te helpen
D
Zij wilden het oerwoud beschermen tegen houtkap en diersoorten beschermen

Slide 6 - Quizvraag

‘Prins Mirza Babar Sahib mag prins blijven, als hij maar luistert’:

‘Niets is mooier dan een krachtig leger’
‘Nooit meer democratie: dat brengt alleen maar ellende’
‘Om sterk te zijn heeft ons land zoveel mogelijk koloniën nodig’
‘Onze westerse ideeën zijn beter dan de oosterse’
‘Van nature kunnen zwarte mensen erg goed dansen
‘Wij Schotten horen niet thuis in Groot-Brittannië’
Indirect bestuur
militarisme
restauratie
modern imperialisme
superioriteitsdenken
racisme
nationalisme

Slide 7 - Sleepvraag

Bekijk de bron
Bron: Uit het Amerikaanse boek Types of mankind (‘mensentypen’) uit 1854. Bovenaan staat een witte Griek en een Griekse schedel. In het midden staat een zwarte Afrikaan en de schedel van een in Amerika geboren zwarte Afrikaan. Onderaan staat een jonge chimpansee en de schedel van een jonge chimpansee.

Slide 8 - Tekstslide

Welk begrip past het best bij de bron?

Slide 9 - Open vraag

  • Je kunt beschrijven hoe Nederlands-Indië ontstond.
  • Je kunt beschrijven hoe Nederland de mensen in Nederlands-Indië bestuurde.
  • Je kunt uitleggen hoe de economie en de samenleving in Nederlands-Indië in elkaar zaten.
  • VWO: Je kunt uitleggen wat de Nederlandse ethische politiek inhield.
Leerdoelen

Slide 10 - Tekstslide

Opdracht

Lees nu paragraaf 3  en markeer de antwoorden op de leerdoelen in de tekst

Slide 11 - Tekstslide

Bekijk de video (15 min.)
Je kan deze video ook aan het eind bekijken. Kies zelf wat het handigst is voor jou.

Slide 12 - Tekstslide

Slide 13 - Video

Ontstaan van Nederlands-Indië 1
  • Middeleeuwen: kleine groep adel, meeste mensen boer
  • 17e/18e eeuw: VOC sticht handelsposten
  • 1799: VOC failliet
  •        Nederlandse staat neemt alle bezittingen (ook gebieden) over van de VOC

Slide 14 - Tekstslide

Ontstaan van Nederlands-Indië 2
  •        De kolonie Nederlands-Indië ontstaat
  • In eerste instantie heeft de plaatselijke adel nog veel macht
  • Plaatselijke adel wordt (vaak met geweld) onderworpen
  •        Begin 20e eeuw: NL is in heel Nederlands-Indië de baas

Slide 15 - Tekstslide

  Zet in de goede volgorde (van vroeg naar laat - van links naar rechts)
A
B
C
E
F
D
Het Javaanse vorstendom Mataram ontstaat
Batavia wordt de hoofdstad van Nederlands-Indië
Overal in het gebied zijn Nederlanders de baas
De VOC gaat failliet
De VOC richt op verschillende eilanden handelsposten op
De Nederlandse staat maakt van de VOC bezittingen een kolonie

Slide 16 - Sleepvraag

Geef zo kort - maar duidelijk - mogelijk antwoord op leerdoel 1:
'Je kunt beschrijven hoe Nederlands-Indië ontstond'

Slide 17 - Open vraag


Opdracht

Maak nu opdracht 2 en 6 op Memo Online

(3, 4 en 5 mag je dus overslaan!)

Slide 18 - Tekstslide

Bestuur van Nederlands-Indië 1
  • Nederlanders voerden een indirect bestuur 
  • Gouverneur-generaal aan het hoofd (= Nederlander)
  • Geholpen door NL'se ambtenaren en inheemse vorsten

Slide 19 - Tekstslide

Bestuur van Nederlands-Indië 2
  • Verdeel-en-heerspolitiek om controle te bewaren
  • = inheemse vorsten werden tegen elkaar uitgespeeld zodat ze niet gezamenlijk in opstand kwamen
  • Gewone bevolking had niets te zeggen

Slide 20 - Tekstslide

Geef in je eigen woorden een omschrijving van het begrip 'indirect bestuur'

Slide 21 - Open vraag

Zet de bestuurders in de juiste volgorde. Van machtig (bovenaan) naar minst machtig (onderaan)
Inlandse vorsten
Gouverneur-generaal
Nederlandse regering
De inheemse bevolking

Slide 22 - Sleepvraag

Wat was het doel van de verdeel-en-heerspolitiek die Nederland voerde?
A
Het bevoordelen van sommige vorsten zodat ze niet samen in opstand zouden komen
B
Het voorkomen van een oorlog met Groot-Brittannië en Frankrijk
C
Nederland wilde de verschillende eilanden opdelen in onafhankelijke vorstendommen
D
Nederland wilde zo de voor- en tegenstanders van het modern imperialisme tegen elkaar uitspelen

Slide 23 - Quizvraag


Opdracht

Maak nu opdracht 7 en 8 op Memo Online

Slide 24 - Tekstslide

Cultuurstelsel 1
  • Nederland richt zich op exploitatie van de kolonie 
  • = zorgen dat de kolonie geld oplevert
  • 1830: op Java wordt het cultuurstelsel ingevoerd

Slide 25 - Tekstslide

Cultuurstelsel 2
  • Javaanse boeren moeten 20% land bebouwen met koffie, tabak en suiker
  •       Cultuurproducten zorgen in Europa voor hoge winsten
  •       Drama voor Javaanse bevolking: hongersnoden!

Slide 26 - Tekstslide

Cultuurstelsel 3
  • Liberalen zijn voor vrije economie
  • Liberale ondernemers willen eigen bedrijven beginnen in Nederlands-Indië
  •     1870 cultuurstelsel wordt afgeschaft. Voortaan vrije arbeid

Slide 27 - Tekstslide

Geef een voorbeeld van een cultuurproduct

Slide 28 - Open vraag

Welke Nederlandse politieke stroming was tegen het cultuurstelsel?
A
De sociaal-democraten
B
De liberalen
C
De confessionelen (gelovigen)
D
De feministen

Slide 29 - Quizvraag

Waarom was deze stroming tegen het cultuurstelsel?

Slide 30 - Open vraag

Cultuurstelsel

Vrije arbeid
koffie, suiker en tabak
hongersnoden tot gevolg
NL'se regering bepaalt wat er geproduceerd wordt
Ondernemers mogen eigen plantage of fabriek beginnen 
Boeren  moeten 20% van land verbouwen voor NL
Javanen werken in loondienst voor Europeaan

Slide 31 - Sleepvraag


Opdracht

Maak nu opdracht 9 t/m 11 op Memo Online

Slide 32 - Tekstslide

Ethische Politiek 1 (VWO)
  • Vanuit Nederland steeds meer kritiek op de uitbuiting van de Indonesische bevolking
  • Boek Max Havelaar door Multatuli (Eduard Douwes Dekkers) 'NL moet beter voor inheemse bevolking zorgen'
  •         ethische politiek wordt ingevoerd, maar had weinig echt effect.

Slide 33 - Tekstslide

Ethische Politiek 2 (VWO)
  1. Economische maatregelen: verbeteringen in landbouw/infrastructuur
  2. Verbeteringen in de gezondheidszorg
  3. Beschavingsoffensief: verbeteringen in het onderwijs om meer 'Westerse beschaving' bij te brengen
  4. Geleidelijk meer politieke inspraak voor de bevolking
Bestond uit vier onderdelen

Slide 34 - Tekstslide


Opdracht

Maak nu opdracht 12 t/m 15 op Memo Online

Slide 35 - Tekstslide

Samenvattende video
Bekijk de video in de volgende slide als je wilt/tijd hebt. Je kan deze video ook bewaren voor het leren voor de toets. 

Slide 36 - Tekstslide

Slide 37 - Video

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Slide 38 - Open vraag

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Slide 39 - Open vraag

Begrippen uit deze les
Nederlands-Indië
Gouverneur-Generaal
Verdeel-en-heerspolitiek
Exploitatie
Cultuurstelsel
Vrije arbeid

VWO
Ethische politiek
Beschavingsoffensief

Slide 40 - Tekstslide

Hoe goed begreep je deze les?
😒🙁😐🙂😃

Slide 41 - Poll